Húnavaka - 01.05.2000, Side 70

SIGURJON LARUSSON, Tindum:
Múlakúturinn og réttarveislan
Það er bæði gömul saga og þó sífellt ný að boð og bönn valdhafa, hverj-
ir sem þeir eru, hafí stundum haft nokkuð aðrar afleiðingar en þeir sem
þau settu hafa gert ráð fyrir í upphafi. Oft fer þá svo að menn fara að
huga að því í fullri alvöru hvernig komast megi fram hjá slíkum bönnum
og hafa þá beitt við það hinum ótrúlegustu hyggindum og útsjónarsemi.
Þá lætur að líkum að rnenn geta stundum haft af því beinan hag að
brjóta lög og reglur ef það verður ekki á þá sannað. Ennfremur geta
menn jafnvel haft af því nokkurn álitsauka ef brotin eru þess eðlis að al-
menningur líti á þau með sæmilegri velþóknun. Ymsum er þó jafnan um
og ó um slíka menn.
Þannig mun þetta hafa orðið í aðalatriðum þegar aðflutningsbann á
áfengi var sett hér á landi árið 1915 og öll sala og meðferð áfengis strang-
lega bönnuð í landinu. Þá hófust hin svokölluðu bannár.
Þetta hafði þær afleiðingar að upp spratt í landinu ný stétt manna sem
lítið hafði kveðið að áður en það voru bruggarar. Þessi stétt mun hafa
verið nokkuð fjölmenn um skeið en mjög var það misjafnt hverjum ár-
angri þeir náðu, bæði hvað varðaði magn og gæði framleiðslunnar. Sum-
ir höfðu þetta aðeins að heimilisiðnaði sem einungis var notaður heima
fyrir við hátíðleg tækifæri. Aðrir voru þarna mun stærri í sniðurn, fram-
leiddu þetta bannaða spritt í stórum stíl og var talið að viðskipti þeirra
sumra hefðu náð ótrúlega víða. Enn voru þeir menn til þá sem nú er
reyndu að srnygla í land erlendu áfengi úr millilandaskipum, ef þess var
nokkur kostur, og varð stundum nokkuð ágengt. Þannig stóð þetta bann
í fáein ár með nokkrum brestum. Þá kom nýtt til.
Spánarvín og saltfiskur
Öldum saman hefur Islendingum verið það lífsnauðsyn að selja físk úr
landi til þess að afla gjaldeyris eða láta hann í vöruskiptum fyrir erlenda
vöru. Þannig var á þessum árum kringum 1920 að héðan hafði um
margra ára skeið verið flutt út til Spánar allmikið magn af saltfiski og var
sá markaður talinn hagkvæmur og verð allgott. Viðskipti eru nú alltaf
þess eðlis að menn geta átt á ýmsu von í þeim og þannig fór hér.