Húnavaka - 01.05.2005, Side 102

100
HÚNAVAKA
það truflaði messugjörðina. Kirkjan er ævagömul og skrautleg. Þar eru
grafir og skrín helgra manna og mikið skraut eins og raunar er algengt í
kaþólskum kirkjum. Hér í landi eru flestir kaþólskir og dýrka páfann
sinn sem er pólskur, hann þjónaði hér áður en hann var kosinn páfí.
Þá skoðuðum við Weiliczka saltnámurnar sem eru þarna skammt frá.
Námugröftur var starfræktur þar í 750 ár en var hætt árið 1964. Saltið
varð til fyrir tugþúsundum ára á um 30 km langri jarðsprungu sem var þá
undir sjó. En þegar landið hækkaði rann og gufaði sjórinn burt og saltið
varð eftir. Við gengum niður í námuna, 720 trétröppur og vorum þá
kornin á fyrstu hæðina af níu og um 130 m undir }4irborð jarðar. Stiga-
gangurinn sem við fórum um var allur úr timbri og hliðarveggirnir svo
þétt útskrifaðir nöfnum þeirra sem höfðu farið hér um að varla var hægt
að drepa fingri á auðan stað. Við fórum um fyrstu og aðra hæðina með
leiðsögumanni og tók sú ganga um tvo tíma þó vel væri haldið áfram.
Hér var ótrúlega margt sérkennilegt að sjá sem engum sem ekki hefur
komið hingað áður gæti komið til hugar. Hver hvelfingin tók við af
annarri, útbúin sem sýningasalir og sýndu vinnsluaðferðir við saltvinnsl-
una og lifnaðarhætti námumanna fyrri tíma þegar notaðir voru dráttar-
hestar fyrir vögnum eða við að snúa flóknum hringekjum til þess að ná
saltinu upp á yfirborðið. Saltið í námunni er samrunnið og líkist helst
rauðbrúnum marmara og hentar sennilega vel við þær aðstæður sem eru
niður í námunni til höggmyndagerðar. Þar niðri er alltaf um 10 gráðu
hiti og lítill raki svo að saltið leysist ekki upp.
Helst mætti líkja námunni við neðanjarðar marmarahöll með ótelj-
andi sölum og listskreytingum. Sýnt er hvernig saltið var unnið og því
komið upp á yfirborðið. Þarna eru hestar og menn við vinnu, höggnir
út í ftxllri stærð með öllum tækjum og tólum sem notuð voru við vinnsl-
una. Þá eru þarna salir útbúnir sem kirkjur og kapellur með öllu því sem
þeim fylgja að kaþólskum sið, meira að segja ljósakrónurnar eru úr salti.
Núverandi páfi, Jóhannes Páll, messaði í kapellunni í heimsókn sinni til
landsins. Þarna eru einnig veitingasalir, hljómleikasalir, og heilsuræktar-
stöðvar með dökkgrænum salttjörnum, notaðar til baða og lækninga.
Ohemjuverk hlýtur að vera við að gera öll þessi listaverk. Leiðsögukonan
sem með okkur var sagði að þetta væru verk þeirra mörgu námumanna
sem hér liefðu unnið í sjálfboðavinnu undir stjórn hagleiksmanna og
fengið með þessu tækifæri útrás fyrir sköpunargleði sína.
Eftir langa og allstranga göngu um námuna fórum við að kvíða fyrir
uppgöngunni þ\4 að ekki leit út fyrir annað en 720 trappa stiginn væri
eina leiðin upp. En sem betur fer var okkur bent á h'ftn fyrir þá sem ekki
hefðu ánægju af að hlaupa upp sdgana.
Lyfta þessi var ekki traustvekjandi, einhvers konar opinn járnkassi sem
hékk í keðjum og tók ekki nema fjóra í ferð en það voru að minnsta kosti
tveir samskonar kláfar á sömu keðjunni. Flestir notfærðu sér þessa frum-
stæðu lyftu og hún kom okkur klakklaust upp á yfirborð jarðar. Oll