Dagblaðið Vísir - DV - 10.02.2009, Blaðsíða 12

Samkvæmt alþjóðlegum listum yfir
gagnsæi í löndum heims er Indónes-
ía í 143. sæti hvað varðar spillingu, er
þá miðað við að því lægra sem sætið
er því meiri sé spillingin. Sérfræðing-
ar eru sammála um að Indónesía sé
með spilltustu löndum heims, og er
landið á svipuðum slóðum og Simb-
abve hvað það varðar. Nú um stundir
er spilling enn rótgróin í kerfinu, þrátt
fyrir lýðræði í áratug og tilvist nýrrar
nefndar sem vinna á gegn spillingu
með fulltingi forseta sem heitið hefur
að gera baráttu gegn spillingu að sín-
um lykilatriðum.
Því er svo komið að reyna á nýjar
leiðir, og setja upp nýjar vígstöðvar í
báráttunni gegn spillingu og hvar er
betra að hefjast handa en í mennta-
kerfinu.
Fréttaritari BBC í Djakarta, Lucy
Williamson, kynnti sér málið. „In-
dónesíubúar munu segja þér að það
þurfi að greiða mútur fyrir nánast allt
í lífinu – fá persónuskilríki á ásætt-
anlegum tíma, ná ökuprófi, losna við
stöðumælasekt, jafnvel til að komast í
lögregluna,“ segir Lucy í grein sinni.
Á annari hæð framhaldskóla núm-
er þrjú í Djakarta stunda nemendur
nám í spillingu. Nemendur fræðast
um siðfræði og mikilvægi gagnsæis,
og er námið hluti af viðamikilli tilraun
sem runnin er undan rifjum yfirsak-
sóknara landsins sem miðar að því að
hafa fyrirbyggjandi áhrif hvað varðar
spillingu.
Nýtur vinsælda nemenda
Fyrirlestrar eru haldnir vikulega og
ku vera nútímalegir og gagnvirkir.
Bekknum er skipt snyrtilega – strákar
til hægri og stúlkur til vinstri – og um
leið og nemendurnir hafa skilið um
hvað málið snýst geta þeir látið reyna
á fræðin með því að versla í „heiðar-
leikaverslun“ skólans.
Einn viðmælenda Williamson er
Dika, sextán ára drengur, og að hans
sögn eru flestir nemendur í skólanum
heiðarlegir, og aðeins örfáir svindli
eða takai hluti úr „heiðarleikaversl-
uninni“ án þess að greiða fyrir. En að
hans mati má rekja heiðarleikann að
miklu leyti til gagnsæisnámskeiðanna
sem hann segir að séu mjög góð hug-
mynd. „Ég er miður mín vegna þess
að Indónesía er álitið eitt af spilltustu
löndum heims. Eg myndi vilja breyta
því,“ sagði Dika.
Sérstakir búningar
Antashari Azhar, formaður nefnd-
arinnar gegn spillingu, KPK, lagði á
það áherslu að aðgreina þurfi þá sem
grunaðir eru um spillingu frá öðr-
um grunuðum, og tekinn hefur verið
í notkun sérstakur búningur fyrir þá
sem grunaðir eru um spillingu. Bún-
ingarnir eru í bláum og gulum lit og á
bakinustendur „PKP varðhaldsfangi“
með stórum stöfum.
Þeim sem grunaðir eru um spill-
ingu er gert að klæðast þessum bún-
ingi á meðan réttað er í máli þeirra,
áður en þeir hafa hlotið sýknu- eða
sektardóm. „Það er mikilvægt að
skilja á milli þeirra sem grunaðir eru
um spillingu og annarra grunaðra,
því spilling er í eðli sínu óvenjulegur
glæpur. Því verður meðferðin að vera
óvenjuleg líka. Einn tilgangur bún-
ingsins er að valda fráhverfu; sem eins
konar skömm fyrir þann sem er í varð-
haldi,“ sagði Azhar.
Spilling í dómkerfinu
„En spilling er svo stór hluti kerfisins,
að jafnvel þó þú sért sakfelldur, segja
fangar að þú getir engu að síður greitt
þér leið í gegnum refsikerfið,“ segir
Lucy Williamson í grein sinni. Rahardi
Ramelan er einn þeirra sem dvalið
hefur innan fangelsisveggja í Indónes-
íu sem fullyrðir það, og að hans sögn
er spilling geirnegld inn í menningu
Indónesíu.
Hann var í tæp tvö ár í fangelsi fyr-
ir spillingu og tjáði Lucy Williams að
ef þú hefðir fé þá gætirðu ekki að-
eins greitt fyrir þægilegra lífi innan
rimlanna, heldur væri einnig líklegra
að þér yrði slepp lausum á réttum
tíma.
„Þú getur ekki stytt afplánunina.
En ef þú átt pening þá verður afplánun
þín samkvæmt reglum,“ sagði Ramel-
an, en að hans sögn er líklegt að þú
þurfir að dvelja einum, tveimur, þrem-
ur eða fjórum mánuðum lengur á bak
við lás og slá ef þú átt ekki pening. „Því
kerfið er ekki mjög skilvirkt,“ sagði Ra-
hardi Ramelan.
Takmörkuð trú á kerfið
Sögur á borð við þessa hafa vakið kröf-
ur í Indónesíu um aðskilin fangelsi
fyrir þá sem dæmdir hafa verið fyrir
spillingu, og jafnvel kröfur um dauða-
refsingu þeim til handa.
En í Indónesíu hefur spilling skot-
ið rótum svo víða að verulega hefur
grafist undan trú almennings, ekki
bara gagnvart fangelsiskerfinu, held-
ur einnig gagnvart lögreglu og dóm-
stólum. Það er kannski ekki að undra
í ljósi þess að í janúar var vel þekkt-
ur þingmaður dæmdur fyrir spillingu
og afplánunar fangelsisvistar. Þar var
um að ræða Al-Amin Nasution, og
var hann sakfelldur fyrir að hafa þeg-
ið mútur vegna verndaðs skógarsvæð-
is í Riau-héraði í Indónesíu. Múturnar
þáði hann af embættismönnum í Riau
sem vildu byggja upp nýja höfuðborg
héraðsins þar sem skógurinn stóð.
Dómurinn yfir Al-Amin Nasution
er af mörgum álitinn teikn um breytta
tíma í baráttunni gegn spillingu í In-
dónesíu, en það er aðeins hin síðari ár
sem lykilpersónur hafa verið sóttar til
saka fyrir spillingu sem til dæmis hef-
ur snúið að eyðingu skóga þar í landi.
Auk þess hefur spillingnefndin
í auknum mæli beint spjótum sín-
um að þingi landsins, og hfa hand-
tökur og símahleranir innan þingsins
gert kjörna embættismenn Indónesíu
taugaveiklaða og ljóst þykir að þingið
nýtur engrar friðhelgi þegar kemur að
spillingu.
Raunveruleikinn annað en skóli
Á meðal þeirra verkefna sem nem-
endum í framhaldsskóls númer þrjú í
Djakarta er gert að inna af hendi er að
takla próf án eftirlitsmanns, og er það
hluti af heiðarleikaverkefninu. En það
er eitt að treysta börnum til að hvorki
svindla né bjóða mútur innan veggja
kennslustofunnar. Hið raunverulega
próf hefst þegar komið er út í lífið sjálft,
líf í landi þar sem spilling er samtvinn-
uð þjóðarsálinni og menningunni, og
teygir jafnvel anga sína inn í flestar
stofnanir hins opinbera.
Orðrómur um spillingu innan
þings landsins hefur lifað góðu lífi um
árabil, og ónafngreindur þingmaður
trúði Lucy Williamson fyrir því í ágúst
á síðasta ári að hann hefði ekki leng-
ur hátt um hver starfi hans væri. Hann
sagði að það væri betra að þykjast vera
rithöfundur, en viðurkenna að hann
væri þingmaður, annars yrði hann
bara sakaður um eitt eða annað.
þriðjudagur 10. febrúar 200912 Fréttir
Spilling kennd í Skólum
Yfirsaksóknari Indónesíu hefur ýtt úr vör
með verkefni til að takast á við rótgróna
og víðfeðma spillingu í landinu, sem er eitt
það spilltasta í heiminum. Trú almennings
á kerfið er ekki upp á marga fiska og ekki
að undra í ljósi þess að nýlega var þekktur
þingmaður dæmdur í átta ára fangelsi fyrir
mútuþægni. Spillingarfræði verður kennd
í skólum landsins.
„Þú getur ekki stytt
afplánunina. En ef þú
átt pening þá verður
afplánun þín sam-
kvæmt reglum.“
KolbeiNN þoRSTeiNSSoN
blaðamaður skrifar: kolbeinn@dv.is
Skógarhögg undanfarin ár
hafa æ fleiri embættismenn verið
ákærðir fyrir spillingu sem snýr
að vernduðum skógarsvæðum.
Framboðsauglýsing embættis-
menn í indónesíu horfast í augu
við að njóta ekki lengur friðhelgi
hvað varðar spillingu.