Dagblaðið Vísir - DV - 10.02.2009, Síða 13

Samkvæmt alþjóðlegum listum yfir
gagnsæi í löndum heims er Indónes-
ía í 143. sæti hvað varðar spillingu, er
þá miðað við að því lægra sem sætið
er því meiri sé spillingin. Sérfræðing-
ar eru sammála um að Indónesía sé
með spilltustu löndum heims, og er
landið á svipuðum slóðum og Simb-
abve hvað það varðar. Nú um stundir
er spilling enn rótgróin í kerfinu, þrátt
fyrir lýðræði í áratug og tilvist nýrrar
nefndar sem vinna á gegn spillingu
með fulltingi forseta sem heitið hefur
að gera baráttu gegn spillingu að sín-
um lykilatriðum.
Því er svo komið að reyna á nýjar
leiðir, og setja upp nýjar vígstöðvar í
báráttunni gegn spillingu og hvar er
betra að hefjast handa en í mennta-
kerfinu.
Fréttaritari BBC í Djakarta, Lucy
Williamson, kynnti sér málið. „In-
dónesíubúar munu segja þér að það
þurfi að greiða mútur fyrir nánast allt
í lífinu – fá persónuskilríki á ásætt-
anlegum tíma, ná ökuprófi, losna við
stöðumælasekt, jafnvel til að komast í
lögregluna,“ segir Lucy í grein sinni.
Á annari hæð framhaldskóla núm-
er þrjú í Djakarta stunda nemendur
nám í spillingu. Nemendur fræðast
um siðfræði og mikilvægi gagnsæis,
og er námið hluti af viðamikilli tilraun
sem runnin er undan rifjum yfirsak-
sóknara landsins sem miðar að því að
hafa fyrirbyggjandi áhrif hvað varðar
spillingu.
Nýtur vinsælda nemenda
Fyrirlestrar eru haldnir vikulega og
ku vera nútímalegir og gagnvirkir.
Bekknum er skipt snyrtilega – strákar
til hægri og stúlkur til vinstri – og um
leið og nemendurnir hafa skilið um
hvað málið snýst geta þeir látið reyna
á fræðin með því að versla í „heiðar-
leikaverslun“ skólans.
Einn viðmælenda Williamson er
Dika, sextán ára drengur, og að hans
sögn eru flestir nemendur í skólanum
heiðarlegir, og aðeins örfáir svindli
eða takai hluti úr „heiðarleikaversl-
uninni“ án þess að greiða fyrir. En að
hans mati má rekja heiðarleikann að
miklu leyti til gagnsæisnámskeiðanna
sem hann segir að séu mjög góð hug-
mynd. „Ég er miður mín vegna þess
að Indónesía er álitið eitt af spilltustu
löndum heims. Eg myndi vilja breyta
því,“ sagði Dika.
Sérstakir búningar
Antashari Azhar, formaður nefnd-
arinnar gegn spillingu, KPK, lagði á
það áherslu að aðgreina þurfi þá sem
grunaðir eru um spillingu frá öðr-
um grunuðum, og tekinn hefur verið
í notkun sérstakur búningur fyrir þá
sem grunaðir eru um spillingu. Bún-
ingarnir eru í bláum og gulum lit og á
bakinustendur „PKP varðhaldsfangi“
með stórum stöfum.
Þeim sem grunaðir eru um spill-
ingu er gert að klæðast þessum bún-
ingi á meðan réttað er í máli þeirra,
áður en þeir hafa hlotið sýknu- eða
sektardóm. „Það er mikilvægt að
skilja á milli þeirra sem grunaðir eru
um spillingu og annarra grunaðra,
því spilling er í eðli sínu óvenjulegur
glæpur. Því verður meðferðin að vera
óvenjuleg líka. Einn tilgangur bún-
ingsins er að valda fráhverfu; sem eins
konar skömm fyrir þann sem er í varð-
haldi,“ sagði Azhar.
Spilling í dómkerfinu
„En spilling er svo stór hluti kerfisins,
að jafnvel þó þú sért sakfelldur, segja
fangar að þú getir engu að síður greitt
þér leið í gegnum refsikerfið,“ segir
Lucy Williamson í grein sinni. Rahardi
Ramelan er einn þeirra sem dvalið
hefur innan fangelsisveggja í Indónes-
íu sem fullyrðir það, og að hans sögn
er spilling geirnegld inn í menningu
Indónesíu.
Hann var í tæp tvö ár í fangelsi fyr-
ir spillingu og tjáði Lucy Williams að
ef þú hefðir fé þá gætirðu ekki að-
eins greitt fyrir þægilegra lífi innan
rimlanna, heldur væri einnig líklegra
að þér yrði slepp lausum á réttum
tíma.
„Þú getur ekki stytt afplánunina.
En ef þú átt pening þá verður afplánun
þín samkvæmt reglum,“ sagði Ramel-
an, en að hans sögn er líklegt að þú
þurfir að dvelja einum, tveimur, þrem-
ur eða fjórum mánuðum lengur á bak
við lás og slá ef þú átt ekki pening. „Því
kerfið er ekki mjög skilvirkt,“ sagði Ra-
hardi Ramelan.
Takmörkuð trú á kerfið
Sögur á borð við þessa hafa vakið kröf-
ur í Indónesíu um aðskilin fangelsi
fyrir þá sem dæmdir hafa verið fyrir
spillingu, og jafnvel kröfur um dauða-
refsingu þeim til handa.
En í Indónesíu hefur spilling skot-
ið rótum svo víða að verulega hefur
grafist undan trú almennings, ekki
bara gagnvart fangelsiskerfinu, held-
ur einnig gagnvart lögreglu og dóm-
stólum. Það er kannski ekki að undra
í ljósi þess að í janúar var vel þekkt-
ur þingmaður dæmdur fyrir spillingu
og afplánunar fangelsisvistar. Þar var
um að ræða Al-Amin Nasution, og
var hann sakfelldur fyrir að hafa þeg-
ið mútur vegna verndaðs skógarsvæð-
is í Riau-héraði í Indónesíu. Múturnar
þáði hann af embættismönnum í Riau
sem vildu byggja upp nýja höfuðborg
héraðsins þar sem skógurinn stóð.
Dómurinn yfir Al-Amin Nasution
er af mörgum álitinn teikn um breytta
tíma í baráttunni gegn spillingu í In-
dónesíu, en það er aðeins hin síðari ár
sem lykilpersónur hafa verið sóttar til
saka fyrir spillingu sem til dæmis hef-
ur snúið að eyðingu skóga þar í landi.
Auk þess hefur spillingnefndin
í auknum mæli beint spjótum sín-
um að þingi landsins, og hfa hand-
tökur og símahleranir innan þingsins
gert kjörna embættismenn Indónesíu
taugaveiklaða og ljóst þykir að þingið
nýtur engrar friðhelgi þegar kemur að
spillingu.
Raunveruleikinn annað en skóli
Á meðal þeirra verkefna sem nem-
endum í framhaldsskóls númer þrjú í
Djakarta er gert að inna af hendi er að
takla próf án eftirlitsmanns, og er það
hluti af heiðarleikaverkefninu. En það
er eitt að treysta börnum til að hvorki
svindla né bjóða mútur innan veggja
kennslustofunnar. Hið raunverulega
próf hefst þegar komið er út í lífið sjálft,
líf í landi þar sem spilling er samtvinn-
uð þjóðarsálinni og menningunni, og
teygir jafnvel anga sína inn í flestar
stofnanir hins opinbera.
Orðrómur um spillingu innan
þings landsins hefur lifað góðu lífi um
árabil, og ónafngreindur þingmaður
trúði Lucy Williamson fyrir því í ágúst
á síðasta ári að hann hefði ekki leng-
ur hátt um hver starfi hans væri. Hann
sagði að það væri betra að þykjast vera
rithöfundur, en viðurkenna að hann
væri þingmaður, annars yrði hann
bara sakaður um eitt eða annað.
Skókastara verði fyrirgefið
Wen Jiabao, forsætisráðherra Kína,
hefur hvatt til þess að þýska náms-
manninum sem kastaði að honum
skó verði fyrirgefið. Martin Jahnke,
27 ára, truflaði lítillega ræðu Jiabao
í Cambridge á Englandi á dögunum
og á yfir höfði sér sex mánaða fang-
elsi og himinháa sekt. „Menntun er
það besta fyrir ungt námsfólk og ég
vona að hann fái tækifæri til að halda
áfram skólagöngu sinni. Að átta sig á
villu síns vegar er meira virði en gull,“
sagði Wen Jiabao. Orðsendingu Jia-
baos var að finna í yfirlýsingu frá Fu
Ying, sendiherra Kína í Bretlandi.
þriðjudagur 10. febrúar 2009 13Fréttir
Marijúana með mjólkinni
Hinn 72 ára gamli Robert Holding
frá Burnley á Englandi hefur verið
dæmdur fyrir að dreifa og selja fíkni-
efni. Holding, sem vann við að dreifa
mjólk til nágranna sinna, var handtek-
inn eftir að hann reyndi að sannfæra
nágranna sína um að kaupa kannabis-
efni með mjólkinni. Saksóknari segir
að Holding hafi boðið eldra fólki lyfið
en hann skildi eftir miða við útidyra-
hurðir nágranna sinna þar sem hann
lagði áherslu á að kannabisefni væru
sérstaklega góð eldra fólki og þeim sem
þjást af einhvers konar verkjum. Hold-
ing hlaut skilorðsbundið fangelsi.
Sænska lögreglan sætir rannsókn vegna meints rasisma:
Fordómar á námskeiði
Jay Flatley, yfirmaður Illumina,
fremsta erfðagreiningarfyrirtækis í
heiminum, spáir því að öll börn sem
fæðast eftir áratug héðan í frá munu
undirgangast erfðagreiningu og
skráningu strax að fæðingu lokinni.
Flatley segir að innan fimm ára
verði fullkomin skráning erfðaefnis
nýfæddra barna bæði fýsileg og fjár-
hagslega framkvæmanleg og gæti
valdi byltingu í heilsugæslu.
Að mati Jay Flatley gætu einungis
samfélagsleg og lögfræðileg álitamál
mögulega tafið fyrir því að tímabil
fullkominnar erfðaskráningar allra
rynni í garð. Í viðtali við breska dag-
blaðið, The Times, sagði Flatley að
árið 2019 yrði það fastur liður að skrá
erfðaefni barna strax við fæðingu.
Með því myndu opnast nýjar leið-
ir í læknavísindum þar sem meðal
annars yrði hægt að spá fyrir um syk-
ursýki og hjartasjúkdóma og koma
í veg fyrir sjúkdóma og lyfjagjöf yrði
öryggari og áhrifaríkari.
Eðli málsins samkvæmt mun þessi
þróun vekja upp erfiðar spurning-
ar sem varða einkalíf og aðgengi að
skrám um erfðaefni einstaklinga. Tal-
ið er fullvíst að fjölda fólks muni ekki
hugnast að erfðaefni þess sé skráð því
það gæti verið misnotað af vinnuveit-
endum eða tryggingafélögum.
„Hægt er að framkvæma slæma
hluti með erfðaefnisskránni. Hún
gæti spáð fyrir um eitthvað hjá ein-
hverjum - og mögulega væri upplýs-
ingum komið í hendur vinnuveitenda
eða tryggingafélags viðkomandi. Það
yrði að setja lög þar að lútandi,“ sagði
Jay Flatley. Hann bætti við að ólíklegt
væri að mögulegt yrði að gæta full-
komins einkalífs í þeim efnum.
„Fólk verður að gera sér grein fyr-
ir því að þetta hross er laust úr hest-
húsinu og ólíklegt að þú getir vernd-
að erfðaefni þitt því hvert sem þú ferð
skilur þú það eftir,“ sagði Flatley.
Doktor Flatley telur að þegar fólk
geri sér grein fyrir kostunum verði
það viljugra til að láta skrá erfðaefni
sitt og túlka það og að augljósir kost-
ir þess muni fljótlega skyggja á ókost-
ina.
Hugmyndin að skráningu erfða-
efnis allra er tilkomin vegna þess að
kostnaður tækninnar hefur snar-
lækkað hin síðari ár.
Ríkislögreglustjóri Svíþjóðar hefur lof-
að sjálfstæðri rannsókn vegna máls þar
sem lögreglumenn sem léku glæpa-
menn og grunaða menn á námskeiði
tóku upp nöfn sem skírskotuðu til
rasisma.
Aðsögn Bengts Svensson, yfirmanns
lögreglunnar, var hegðun um fimmtíu
lögreglumanna sem þátt tóku í nám-
skeiðinu í Málmey sláandi og með öllu
ótæk. „Þetta krefst fordæmingar,“ sagði
Svensson í viðtali við danska fjölmiðla.
Ekki liggur ljóst fyrir hvort nöfn
„glæpamanna og grunaðra“ voru
ákveðin af þjálfurum á námskeiðinu
eða þátttakendum sjálfum, en skellt
var skollaeyrum við umkvörtunum
nokkurra sem þátt tóku.
Í viðtali við sænska dagblaðið Da-
gens Nyheter sagði Bengt Svensson:
„Við munum skipa sjálfstæða persónu,
eða persónur, til að rannsaka málið og
hjálpa skánsku lögreglunni að vinna að
gildismati sínu.“
Kynþáttafordómar hafa löngum
loðað við sænsku lögregluna og í síð-
ustu viku ákvað ríkissaksóknari Sví-
þjóðar að leggja ekki fram kærur á
hendur þremur lögreglumönnum frá
sama umdæmi. Til er upptaka með
þeim þar sem þeir viðhafa fordómafullt
orðbragð í aðgerðum vegna mótmæla
innflytjenda í Rosengaard í Málmey í
desember. Mótmælin sem um ræðir
upphófust þegar íslamskri miðstöð var
lokað þegar eigandi byggingarinnar
ákvað að framlengja ekki leigusamn-
inginn. Lögreglan þurfti að fjarlægja
ungt fólk sem hélt til í miðstöðinni þar
sem einnig var moska.
Sænski dómsmálaráðherrann,
Beatrice Ask, sagði í viðtali við Dagens
Nyheter að hún væri „afar áhyggjufull
og óróleg“ vegna frétta af kynþáttafor-
dómum innan lögreglunnar.
Synti yfir Atlantshafið fyrst kvenna
Hin fimmtíu og sex ára Jennifer Figge
varð fyrsta konan til að synda yfir Atl-
antshafið. Þann 12. janúar lagði hún
af stað frá Grænhöfðaeyjum, und-
an ströndum Afríku, og tók land á
Trindad og Tobago tuttugu og fjórum
dögum síðar.
Til varnar hákörlum synti Figge inni
í búri. Upphaflega var ætlun hennar
að koma að landi á Bahama-eyjum,
en nú hyggst hún ljúka ferðinni með
því að synda frá Trindad og Tobago
til Bresku-Jómfrúreyja. Þetta afrek
hefur verið draumur hennar síðan
hún var lítil stúlka.
Byltingu spáð í meðferð erfðaupplýsinga:
erfðaefni allra barna skráð
Börn að leik flatley telur
erfðaefnaskráningu barna geta
valdið byltingu í heilsugæslu.
Sænskur lögreglumaður
að störfum Kynþáttafor-
dómar hafa löngum loðað
við sænsku lögregluna.
Spilling kennd í SkóluM
Fé vegur þyngra en lög
og réttur Peningar geta
greitt leið fanga til betra
lífs í fangelsum indónesíu.