Dagblaðið Vísir - DV - 06.03.2009, Blaðsíða 13

föstudagur 6. mars 2009 13Fréttir
ViðskiptaVildin og Enron-Ísland
ir höfuð þegar þetta varð svona stórt.
Nú komumst við varla í gegnum eitt
tónlistarhús en efnahagsreikningar
bankanna voru á við 700 tónlistar-
hús,“ segir Aðalsteinn.
Hann segir að endurskoðunar-
fyrirtæki hérlendis hafi líka brugðist
að einhverju leyti. „Ég held því fram
að það hefði verið hægt að standa
þar meira á bremsunni. Mér finnst
að margir ársreikningar bendi til
þess að framsetningin hafi verið til
að þjóna hagsmunum stórfjárfesta
og stjórnenda en ekki markaðinum
eða hinum almenna lesanda,“ segir
hann.
Hann telur að töluverðar breyt-
ingar verði að eiga sér stað í komandi
uppbyggingu á fjármálakerfi lands-
ins. „Það þarf að gera kerfið sýnilegra
og öll dulúð í gegnum færslu á eign-
um og eignasöfnum til Lúxemborg-
ar þarf að laga. Stjórnvöld misstu
sjónar á þessu. Enginn vissi hvað af
þessu varð eða hvort greiddir væru af
þessu réttir skattar,“ segir Aðalsteinn.
„Það er líka fáránlegt þegar hægt er
að lána stjórnendum bankanna tugi
milljarða og fyrir því er veitt veð í eig-
ið fé bankans. Starfsmenn eru þannig
gerðir stikkfrí,“ bætir hann við.
Bandarísk MBA-fræði
Davíð Scheving Thorsteinsson, fyrr-
verandi framkvæmdastjóri Sólar,
segir að margt hafi breyst hérlendis
eftir að menn fóru til Bandaríkjanna
í framhaldsnám í viðskiptafræðum
í hið svokallaða MBA-nám. „Það
breyttist þegar þessir menn urðu
hér áhrifamiklir. Skuldsettar yfirtök-
ur voru nánast bannaðar í Banda-
ríkjunum á tímabili. Þetta hófst síð-
an hérlendis eftir aldamótin,“ segir
hann.
Davíð telur að í MBA-náminu í
Bandaríkjunum hafi menn lært aðra
siði en höfðu tíðkast hérlendis, í
Bretlandi og á Norðurlöndunum. „Ég
tengi þetta líka við skort á siðferði. Sú
þjóð sem trúir á Mammon, guð pen-
inganna, hún ferst. Það siðferði sem
tíðkaðist á síðustu árum var ekki til
þegar ég var ungur. Það verður að
finna jafnvægi á milli eigenda og
stjórnenda. Áður en skuldsettar yfir-
tökur hófust á Íslandi höfðu fram-
kvæmdastjórar gætt hags fyrirtækja
svo mjög að það hallaði á hluthaf-
ana. Fyrirtækin voru orðin svo eign-
um hlaðin að þau voru auðveld bráð
yfirtökumanna,“ segir Davíð.
Siðlausir kaupréttarsamningar
Hann telur að kaupréttarsamning-
arnir sem gerðir voru á síðustu árum
hafi verið gjörsamlega siðlausir.
„Menn voru bæði með belti og axla-
bönd. Þeir gátu aldrei tapað. Þetta
var greinilega ekki ólöglegt því aðal-
fundir samþykktu þetta,“ segir hann.
Davíð tekur dæmi af því að þegar
hann hætti hjá Sól árið 1995 eftir að
hafa starfað þar síðan 1951 hafi hann
ekki fengið krónu í starfslokasamn-
ing. „Það var ekki búið að finna upp
orðið starfslokasamningur árið 1995.
Síðan eftir aldamótin fóru menn að
borga sér hundruð milljóna í starfs-
lokasamninga,“ segir hann.
Viðskiptavild er stuldur
„Þessi viðskiptavild var bara bull
eins og hefur komið í ljós núna. Þetta
var svindl. Það var bara verið að stela
peningum. Sum fyrirtæki voru bara
gjaldþrota ef viðskiptavildin var tekin
burt. Skuldastaðan var meira en 100
prósent,“ segir Davíð. Hann segist
ekki sjá neinn mun á bókhaldssvik-
um Enron og því sem tíðkaðist hér á
síðustu árum. „Enron-menn voru að
stela undir dulnefni. Hér voru not-
uð önnur orð yfir það sem var verið
að dylja til að stela. Hér var sagt að
reksturinn skipti engu máli. Það eina
sem skipti máli voru væntingarnar.“
Hann segir að það sé ekki hægt að
tvöfalda efnahagsreikning í neinni
eðlilegri atvinnustarfsemi. „Það er
ekki hægt í eðlilegum rekstri. Þú get-
ur tvöfaldað efnahagsreikninginn
ef þú ert í eiturlyfjasölu. Það er bara
ekki hægt í öðrum rekstri,“ segir Dav-
íð.
Seðlabankinn brást
Að hans mati hefði Seðlabankinn átt
að koma í veg fyrir vöxt Icesave. „Af
hverju tók Seðlabanki Íslands ekki
bindiskyldu af Icesave? Ef hann hefði
tekið 25 prósenta bindiskyldu af er-
lendum reikningum hefði staðan
núna verið allt öðruvísi. Það finnst
mér að Seðlabankinn þurfi að út-
skýra,“ segir hann.
Hann trúir ekki þeim rökum að
það hefði skekkt samkeppnisstöðu
Íslands. „Ef Jóhannes Norðdal hefði
verið seðlabankastjóri hefði þetta
ekki gerst. Ekkert af þessu,“ segir
Davíð.
Þegar hann er spurður um fram-
tíðina, hvað þurfi að gera, er hann
fljótur að svara. „Fornar dyggðir og
alls ekki ríkisbanka. Ég starfaði undir
ríkisbönkunum. Það má segja margt
ljótt um bankana eftir að þeir voru
einkavæddir en hið sama á líka við
um þá sem störfuðu þar áður. Þar var
pólitískt ákveðið hverjir áttu að lifa
af. Pólitískt ákveðið hvaða atvinnu-
vegir voru þóknanlegir. Landbúnað-
ur og sjávarútvegur voru þóknanleg-
ir,“ segir hann.
Viðskiptavild er stuldur davíð scheving thorsteinsson segir að Enron hafi verið að
stela undir dulnefni. önnur orð voru notuð yfir hið sama hér.
Bar ábyrgð Lárus finnbogason er formaður skilanefndar Landsbankans. Hann brást
í eftirlitinu en er ekki látinn sæta ábyrgð.
Björgólfur Guðmundsson Eftir „nótt hinna löngu hnífa“ náði hann undirtökunum
í Eimskip.
Beggja vegna borðs Bjarni Ármannsson var forstjóri Íslandsbanka og stjórnarfor-
maður Kauphallarinnar 2003, þegar „nótt hinna löngu bréfahnífa“ var.
Ballið búið Björgólfur thor Björgólfsson kemur út af fundi með ríkisstjórninni 6.
október, í viku hrunsins.