Dagblaðið Vísir - DV - 05.08.2009, Blaðsíða 21

Fyrr í sumar var ég á ferðalagi um
Austfirði ásamt kærustunni minni.
Við lögðum okkur eftir því að fara
eins oft í sund og við mögulega gát-
um. Einn daginn fórum við í sund á
Höfn og í Breiðdalsvík, hinn daginn á
Seyðisfirði og svo á Egilsstöðum. Við
töluðum um það í þessari ferð okkar
að það vantaði tilfinnanlega bók með
upplýsingum um allar helstu laugar
landsins, bæði hefðbundnar sund-
laugar og eins laugar úti í náttúrunni.
Allar laugar landsins?
Reyndar vorum við svo sannfærð um
að það þyrfti að hrinda þessari hug-
mynd í framkvæmd að við vorum
búin að ákveða að við ætluðum að
skrifa slíka bók. Við vorum viss um að
bókin yrði vinsæl og að fólk myndi líta
á hana sem mikið þarfaþing á ferða-
lögum sínum um landið.
Í ferðinni studdust við reynd-
ar við dásamlega bók eftir Pál Ásgeir
Ásgeirsson sem heitir 101 Ísland:
Áfangastaðir í alfaraleið en þar fjallar
Páll meðal annars um nokkrar laugar
sem kannski ekki allir þekkja, meðal
annars Selárdalslaug í Vopnafirði auk
nokkurra annarra. Bók Páls gaf okkur
því smjörþefinn af þess konar heild-
stæðri bók um íslenskar laugar sem
við töldum að taka þyrfti saman. Við
vorum meira að segja komin svo langt
með hugmyndina að við vorum farin
að ræða um það hvenær við ætluðum
að skrifa bókina, hvernig myndirnar
ættu að vera og helstu áherslur. Ein-
hver varð að taka saman þennan lykil
að íslenskum laugum svo ferðalangar
færu ekki á mis við þá guðdómlegu
nautn að ylja sér í heitu vatni út í nátt-
úrunni vegna þess eins að þeir vissu
ekki af þessum laugum. Bókin okk-
ar átti að heita: Bókin um sundlaug-
arnar og átti að koma út með haust-
inu 2010.
Og viti menn...
Nokkrum vikum síðar var ég staddur
í Máli og menningu á Laugaveginum
og þá rek ég augun í bók sem ég hafði
ekki séð áður. Ég nuddaði augun í mér
til að athuga hvort þau segðu mér ekki
alveg örugglega satt og hreinsaði eftir-
legustírurnar úr augnkrókunum sem
kunna að hafa byrgt mér sýn og viti
menn... Þarna, á hillunni í búðinni, lá
þá bókin sem við höfðum kallað eft-
ir á ferðalaginu; bókin um íslensku
laugarnar. Hún heitir: Heitar laugar á
Íslandi og er eftir Jón G. Snæland og
konu hans Þóru Sigurbjörnsdóttir.
Ég handlék bókina um stund og
gluggaði í hana og hugsaði sem svo
að hún líktist að ýmsu leyti þeirri bók
sem við höfðum ætlað að skrifa nema
fókusinn í þessari bók er ekki eins víð-
ur: Við höfðum ætlað að taka fyrir all-
ar laugar á Íslandi, náttúrulaugar sem
og manngerðar, stærri laugar eins og
Laugardalslaugina og Laugaskarðs-
laug í Hveragerði.
Jón og Þóra fjalla hins vegar ein-
göngu um náttúrulaugar og eins um
minna þekkta manngerðar laugar
sem almenningur þekkir kannski ekki
mjög vel. Allar laugarnar í bókinni
eiga það hins vegar sameiginlegt að
vatnið í þeim er náttúrulegt, heitt vatn
og er ekki blandað með klór og öðrum
efnum. Þessi fókus hjá þeim hjónum
er heppilegur og skynsamlegri en að
ætla að taka fyrir allar laugar á Íslandi.
Sennilega er óþarfi að segja frá Laug-
ardals- og Grafarvogslaug með sama
hætti og kynna þurfi fólk fyrir minna
þekktum laugum.
Bókin er rúmar 230 blaðsíður þrátt
fyrir að þau hjónin fjalli „aðeins“ um
hinar náttúrulegu laugar, með áður-
nefndum fyrirvara, og laugarnar sem
fjallað er um eru á annað hundrað.
Líkt og þau taka fram í formála er þó
ekki um tæmandi umfjöllun að ræða
um allar náttúrulaugar landsins.
Bókin er auk þess í handhægu
fremur litlu broti og er því frekar létt;
tilvalin handbók til að grípa með sér
í ferðalagið út á land. Bókinni svipar
dálítið til náttúrubóka Páls Ásgeirs
og Ara Trausta Guðmundssonar að
þessu leytinu til. Hún er nett og með-
færileg og er til þess gerð að menn
noti hana á ferðalögum.
Svæðisskipt umfjöllun
Jón og Þóra velja þá aðferð að skipa
laugunum sem rætt er um í bókinni
niður á nokkur svæði eftir landfræði-
legri staðsetningu. Þannig fjallar einn
kaflinn um laugar á hálendi Íslands,
annar um laugar á Reykjanesi og svo
eru sérstakir kaflar um laugar á Vest-
fjörðum og Suður-, Norður-, Vestur-
og Austurlandi.
Lengsti kaflinn í bókinni fjallar um
laugarnar á Vestfjörðum en ástæð-
an fyrir því er hversu jarðhiti er mik-
ill á svæðinu. Stysti kaflinn er svo hins
vegar um laugarnar á Austurlandi og
ræðst það af því hversu lítinn jarðhita
er þar að finna og þar af leiðandi ekki
eins mikið af heitu vatni.
Fólk í staðinn fyrir ost og fisk
Í bók Jóns og Þóru kennir ýmissa
grasa fyrir áhugamenn um sundlaug-
ar og sérkennilega baðstaði í náttúru
Íslands. Margar umfjallanir er þar að
finna um laugar sem ég vissi ekki að
væru til.
Til dæmis segir frá ýmsum sér-
kennilegum ílátum sem hugvitssamt
fólk víða um land hefur ákveðið að
nota sem baðstaði. Í kaflanum um
Norðurland er meðal annars sagt frá
ostakari sem komið hefur verið fyrir
á höfða ofan við Húsavík og það fyllt
af vatni. Kar þetta var áður notað til
ostagerðar í Mjólkursamsölunni á
Húsavík áður en það var notað undir
baðgesti.
Eins segir frá sérstæðum pottum
sem komið hefur verið fyrir við fjör-
una í Drangsnesi á Ströndum. Einn
af pottunum þremur er gamalt fiski-
kar. Ég vissi ekki af þessum pottum
á Drangsnesi þrátt fyrir að hafa oft-
sinnis keyrt þar um í gegnum tíðina.
Alveg ljóst er að ég þarf að prófa pott-
ana næst þegar ég fer um nesið, og þá
sérstaklega fiskikarið. Fleiri slíkar um-
fjallanir eru í bókinni sem sýna fram á
hugkvæmni manna við að útbúa sér
laugar þegar ekki er kannski miklu
úr að moða nema heita vatninu, þá
virðast fiskikörin reyndar vera hvað
vinsælust.
Sögulegar laugar
Eins og gefur að skilja segir einnig frá
ýmsum sögufrægum laugum í bók-
inni enda eru heimildir um að íbúar
Íslands hafi baðað sig í náttúrulaug-
um allt frá upphafi Íslandsbyggðar.
Frægust þessara lauga sem rætt er
um í bókinni er sennilega Snorra-
laug í Borgarfirði sem kennd er við
Snorra Sturluson. Einnig má nefna
Grettislaug í Skagafirði sem kennd er
við Gretti Ásmundarson og Þórunn-
arlaug, sem er norðauastan við Hofs-
jökul, og kennd er við Þórunni ríku
frá Grund sem uppi var á 15. öld.
Við umfjallanir um þessar laugar,
sem og aðrar, bæta höfundar bókar-
innar við alls kyns frásögnum héð-
an og þaðan, úr bókum og frá heim-
ildarmönnum, sem gera bókina
skemmtilegri aflestrar en ella. Meðal
annars er ein góð saga af Drangeyj-
arjarlinum Jóni Eiríkssyni og Össuri
Skarphéðinssyni, núverandi utanrík-
isráðherra, í umfjölluninni um Grett-
islaug.
Litleysi í stíl helsti gallinn
Það helsta sem finna má að bókinni
er að stíllinn í henni er á köflum dá-
lítið litlaus og ópersónulegur. Hér er
fyrst og fremst verið að miðla upp-
lýsingum og staðreyndum um laug-
arnar: hvar þær er að finna (gefin eru
upp GPS-hnit lauganna), útlitslýs-
ingar á þeim, hversu heitar þær eru
og helstu sögulegu staðreyndirnar
um þær. Stíllinn á bókinni er engan
hátt leiftrandi eða sérstakur heldur er
hann afar hefðbundinn í alla staði.
Þetta er bæði gott og slæmt en
kemur ekki mikið að sök hér þar
sem umfjöllunin um hverja laug er í
mesta lagi þrjár blaðsíður með stór-
um myndum. Því reynir ekki mikið
á stílsnilld höfundarins eða þörfina
á tilburðum til að halda athygli les-
andans. Höfundarnir hafa ekki mikið
pláss til að vaða elginn heldur segja
einungis frá öllum helstu upplýsing-
um um hverja laug og bæta svo við
stöku skrýtlum og gamansögum hér
og þar.
Víst er að mikill fengur er að þess-
ari bók og mun hún örugglega njóta
mikilla vinsælda meðal baðþyrstra
Íslendinga um ókomin ár líkt og aðr-
ar sambærilegar bækur um náttúru
Íslands sem gefnar hafa verið út á
undanförnum árum. Hér er nú fyrst
kominn lykillinn að íslenskum nátt-
úrulaugum sem einhverjir hafa án efa
beðið eftir líkt og ég.
Ingi F. Vilhjálmsson
á miðvikudegi
Bónorð slær út kvennahatara
Hin umtalaða mynd, Karlar sem hata konur, var ekki lengi á toppnum
yfir vinsælustu myndirnar í bíó þessar vikurnar. Myndin The Proposal
með Söndru Bullock og Ryan Reynolds er nú komin í efsta sætið, eftir
að hafa verið frumsýnd síðastliðinn föstudag, með átta þúsund áhorf-
endur. Sænska myndin fór þó ekki langt niður og situr í öðru sæti. Þar
á eftir kemur svo nýjasta myndin um galdrastrákinn Harry Potter.
kóngur og
kónguló í Búri
Bubbi Morthens og Hafdís Huld
koma fram á Rósenberg við Klapp-
arstíg í kvöld. Tónleikarnir eru hluti
af tónleikaröðinni Fuglabúrið sem
haldnir hafa verið mánaðarlega í
sumar. Bubbi og Hafdís munu flytja
sitt tónleikaprógrammið hvort og
spila svo nokkur lög saman. Hafdís
Huld skaust fyrst fram á sjónarsviðið
á tíunda áratugnum sem söngkona
GusGus, þá nýfermd. Fyrsta sóló-
plata hennar, Dirty Paper Cup, kom
út árið 2006 og fékk góðar viðtökur
hérlendis sem erlendis og nýjasta
smáskífan frá Hafdísi, Kónguló,
vermir nú margan vinsældalistann.
Bubba þarf ekki að kynna. Miðaverð
er 2.000 krónur, forsala á midi.is.
Miðasala á
hellisBúann
hefst
Miðasala á nýja íslenska Hellis-
búann hefst á morgun, fimmtu-
dag, klukkan 10 á midi.is og í
síma 540 9800. Miðaverð er 2.900
krónur og eingöngu er selt í núm-
eruð sæti en aðeins sjö sýning-
ar eru í boði. Þessi geysivinsæli
Broadway-gamanleikur er nú
settur upp í annað sinn hér á
landi en eins og flestir vita gekk
Hellisbúi Bjarna Hauks Þórsson-
ar fyrir fullu húsi í nokkur ár um
og upp úr síðustu aldamótum. Í
þessari nýju og uppfærðu útgáfu
er það Jóhannes Haukur Jóhann-
esson sem fer með titilhlutverkið,
Rúnar Freyr Gíslason sér um leik-
stjórnina og Sigurjón Kjartansson
þýddi og staðfærði.
25. kertafleyt-
ingin
Íslenskar friðarhreyfingar standa að
kertafleytingu á Reykjavíkurtjörn
á morgun. Safnast verður saman
við suðvesturbakka Tjarnarinnar
(við Skothúsveg) klukkan 22.30 og
þar mun Stefán Pálsson, formað-
ur Samtaka hernaðarandstæðinga,
flytja stutt ávarp. Kertunum er fleytt
í minningu fórnarlamba kjarnorku-
eldanna í japönsku borgunum Hír-
ósíma og Nagasakí dagana 6. og 9.
ágúst 1945. Þetta er tuttugasta og
fimmta kertafleytingin á Tjörninni
af þessu tilefni. Fundarstjóri verður
Eva María Jónsdóttir dagskrárgerð-
armaður. Að venju verða flotkerti og
friðarmerki seld á staðnum. Einnig
verða kertafleytingar á Akureyri og
Egilsstöðum.
löngu
tíMaBær
Bók
fókus 5. ágúst 2009 Miðvikudagur 21
Strútslaug skartar sínu fegursta Hér
sést Strútslaug við Syðra fjallabak skarta
sínu fegursta á fallegum degi fyrr í sumar.
Strútslaug er ein af fjölmörgum laugum í
náttúru Íslands sem fjallað er um í nýrri og
þarfri bók frá Skruddu.
mynd Sigrún HALLgrímSdóttir
Heitar laugar á Íslandi
Höfundar: Jón G. Snæland og Þóra
Sigurbjörnsdóttir
útgefandi: Skrudda
bækur