Dagblaðið Vísir - DV - 21.07.2010, Blaðsíða 16

16 erlent 21. júlí 2010 miðvikudagur
David Cameron, forsætisráðherra
Bretlands, sagði í Washington á
þriðjudag að bresk stjórnvöld hafi
breytt kolrangt þegar þau slepptu
Líbíumanninum Abdelbaset Ali
al-Megrahi, sem dæmdur var fyrir
Lockerbie-hryðjuverkið. Hann var
dæmdur fyrir 270 morð í Locker-
bie-sprengingunni árið 1988. Hon-
um var sleppt úr fangelsi í Skotlandi
árið 2009, þar sem hann var talinn
eiga aðeins þrjá mánuði ólifaða, en
hann er með krabbamein í blöðru-
hálskirtli. Nýlega hefur þó komið í
ljós að hann gæti lifað í tíu ár í við-
bót.
Bandarísk þingnefnd rannsakar
nú hvort bresk stjórnvöld hafi, með
því að sleppa Megrahi, aðstoðað
breska olíufélagið BP við að ná 900
milljóna dollara samningum um
olíuvinnslu í Líbíu.
David Cameron vísar því á bug
og segir annarleg sjónarmið ekki
hafa ráðið ferðinni þegar Megra-
hi var sleppt, en opinberlega hefur
ávallt verið sagt að það hafi verið
gert af samúðarástæðum. BP hefur
valdið miklum titringi í Bandaríkj-
unum vegna slælegra vinnubragða
og meintrar spillingar í tengslum
við olíulekann mikla á Mexíkóflóa
og hefur því verið undir smásjá yf-
irvalda. Við það bætist að flestir þeir
sem létust í hryðjuverkinu í Locker-
bie voru Bandaríkjamenn.
„Megrahi var dæmdur fyrir
fjöldamorð af stærstu gerð og hefði
átt að deyja í fangelsi,“ segir Camer-
on en er þó á móti því að breska rík-
isstjórnin rannsaki málið og svipti
hulunni af fleiri skjölum um mál
Megrahis.
helgihrafn@dv.is
David Cameron um Lockerbie-sprengjumanninn:
„Hefði átt að deyja í fangelsi“
Þúsundir köngulóa
í farskipi
Yfirvöld á Guam á Kyrrahafi sneru í
vikunni við flutningaskipi sem kom
til hafnar á eynni. Þegar hafnar-
verkamenn hófu að afferma skipið
kom í ljós að innan um farm þess
leyndust þúsundir köngulóa af öll-
um stærðum og gerðum. Landbún-
aðaryfirvöld fyrirskipuðu að farmur-
inn yrði settur aftur upp í skipið og
sendu það aftur út á haf. Eftirlits-
menn sögðust ekki vita af hvaða teg-
und köngulærnar voru, en að þær
væru alls ólíkar þeim er búa í villtri
náttúru eyjarinnar, sem benti til þess
að þær gætu haft mjög skaðleg áhrif
á lífríkið á Guam.
16 ára fangelsi fyrir
að mynda lögguna
Þjóðvarðliðinn Anthony Graber
keyrði of hratt á mótorhjóli sínu á
hraðbraut í Maryland-ríki í Banda-
ríkjunum í vor og virti þar að auki
ekki ýmsar umferðarreglur á ofs-
aakstri sínum. En það var ekki
fyrir það brot sem hann gæti átt
yfir höfði sér sextán ára fangelsis-
dóm. Hann fékk sekt fyrir hraðakst-
ur, en gæti verið kominn í miklu
verri mál vegna myndbands sem
hann tók upp með myndavél sem
hann hafði fest á mótorhjólahjálm-
inn. Á myndbandinu, sem Graber
hlóð á YouTube, sést lögreglumað-
ur í borgaralegum klæðum stöðva
hann á mótorhjólinu og draga upp
skammbyssu. Eftir að myndbandið
birtist á netinu var Graber hand-
tekinn og hefur nú verið ákærður
fyrir að brjóta lög um myndbirtingu
lögreglumanna. Hámarksrefsing er
16 ár.
Áhrif Eyjafjalla-
jökuls á plöntusvif
Alþjóðlegt teymi vísindamanna mun
í ágúst sigla umhverfis Ísland og á
önnur hafsvæði á Norður-Atlants-
hafinu og rannsaka áhrif eldgossins í
Eyjafjallajökli á lífríkið í hafinu. Þeir
vilja komast að því hvort járn úr eld-
fjallaöskunni hefur komist í miklum
mæli í sjóinn en það getur leitt til
mikils vaxtarbrodds hjá svifjurtum
og öðrum sjávardýrum. „Eyjafjalla-
jökull framleiddi hundrað milljón
rúmmetra af ösku – sem hlýtur að
hafa endað einhvers staðar, sérstak-
lega í hafinu – og það þýðir að mikið
járn hefur komist í tæri við lífver-
urnar,“ segir breski líffræðingurinn
Eric Achterberg í samtali við BBC,
en hann leiðir hópinn. Farið verður
með breska hafrannsóknarskipinu
RRS Discovery.
Undir álagi Cameron forsætisráðherra stendur í
ströngu í opinberri heimsókn í Bandaríkjunum og
ver gjörðir skoskra embættismanna sem ákváðu að
sleppa hryðjuverkamanninum Megrahi úr fangelsi.
Fyrir hvern bandarískan her-
mann sem sendur er á vígvöll-
inn verða þrír eftir í Bandaríkj-
unum. BBC ræddi nýlega við
nokkra bandaríska hermenn um
vonbrigði þeirra og þjáningu yfir
að hafa aldrei barist í stríði. Her-
mennirnir segjast vonsviknir yfir
því að hæfileikar þeirra hafi far-
ið til spillis. Þeir líkja sjálfum sér
við íþróttamenn sem fá aldrei að
keppa, boxara sem hafa aldrei
barist. Hermaður sem BBC ræð-
ir við segir að venjulegt fólk skilji
ekki tilfinningar hermanna sem
lenda í þessari stöðu.
Mikil þjáning
„Þegar ég ræddi við yfirmann-
inn minn var ég reiður og æstur.
Ég sagði honum að ég vildi verða
vélbyssuskytta. Yfirmaður minn
gerði mig að fréttaritara,“ seg-
ir bandaríski hermaðurinn Jay
Agg sem skráði sig í herinn eftir
árásirnar 11. september 2001 og
taldi sig reiðubúinn til að þess að
missa útlimi í bardaga eða jafnvel
deyja. Þegar hann hætti í hernum
árið 2006 hafði hann aldrei stigið
fæti niður í Afganistan né Írak og
aldrei barist á vígvelli. Agg seg-
ist hafa þjáðst mikið vegna þessa,
þvert á sýn flestra venjulegra
borgara sem hefðu haldið að her-
menn væru fegnir því að þurfa
ekki að taka þátt í slíkum hættum.
„Fólk áttar sig ekki á því að
venjuleg manneskja myndi ekki
skrá sig í herinn, og því skilur hún
ekki það sem liggur að baki viljan-
um til að berjast á vígvellinum yfir
höfuð,“ segir Jay Agg.
Erfiðar spurningar
Itzak Lefler gekk í herinn árið 2001
og segir að fólk spyrji sig nánast
alltaf af því hvort hann hafi drep-
ið einhvern, þegar það kemst að
því að hann var hermaður. Lefler
segir að það sé ávallt erfið spurn-
ing fyrir alla hermenn, og jafn-
vel fyrir þá sem börðust aldrei í
stríði. „Það hefur alltaf verið erfitt
fyrir mig að segja fólki að ég hefði
aldrei verið sendur í stríðið. Ég er
oftast spurður hvað ég hafi þá eig-
inlega gert í hernum,“ segir hann.
„Þetta snýst ekki um að vera
hetja, heldur að sinna verkefn-
inu. Ég hef alltaf sagt að ég sé eins
og boxari sem aldrei hefur barist,“
segir Steve Leszczynski sem var í
breska flotanum í áratugi en fékk
ekki að berjast.
Fyrrverandi hermaður, Justin
Lago, segist í samtali við frétta-
mann BBC vera ákaflega pirrað-
ur yfir því að hafa aldrei barist í
stríði. „Mig langaði að berjast,
ekki til þess að fá heiðursmerki.
Þetta var starfið sem ég var þjálf-
aður til þess að sinna,“ segir
Lago.
Þráði vigvöllinn
BBC ræddi einnig við hermann-
inn Michael DeVaughn sem er
á leið á vígvöllinn í þriðja skipti.
Hann barðist bæði í Írak og Af-
ganistan en ákvað að fá frí frá
hernum og setjast á skólabekk.
Að þremur árum liðnum ákvað
hann hins vegar að snúa aftur í
herinn, hann þráði að komast
aftur á vígvöllinn. Hann fer til
Afganistan í ágúst. Hann elsk-
ar bræðralagið og baráttuand-
ann í hernum. „Það vita allir að á
einhverjum tímapunkti muni líf
þitt verða háð þeim sem stend-
ur næst þér eða öfugt,“ segir DeV-
aughn. „Þér líður ekki þannig við
skrifstofustörf.“
Í Bandaríkjunum er ekki herskylda, þrátt fyrir að landið sé með innrásarheri á sín-
um snærum í Írak og Afganistan. Hermennirnir ákveða sjálfir að ganga í herinn,
en ekki fá allir að berjast.
„Eins og boxari sEm
aldrEi hEfur barist“
hElgi hrafn gUðMUnDsson
blaðamaður skrifar: helgihrafn@dv.is
Það hefur alltaf ver-ið erfitt fyrir mig að
segja fólki að ég hefði aldrei
verið sendur í stríðið. Ég er
oftast spurður hvað ég hafi
þá eiginlega gert í hernum.
hermenn í afganistan Fyrir hvern banda-
rískan hermann sem sendur er á vígvöllinn
verða þrír eftir í Bandaríkjunum. MYnD: rEUtErs
reiður og æstur Jay Agg var reiðubúinn
til þess að deyja á vígvellinum en fékk
skrifstofustarf hjá hernum í staðinn. MYnD: BBC