Dagblaðið Vísir - DV - 26.01.2011, Page 13
Fréttir | 13Miðvikudagur 26. janúar 2011
Hvað segja
borgararnir?
Blaðaður DV rölti út á götu og
fékk viðbrögð þjóðarinnar við
þessum sérkjörum ráðamanna.
„Þetta er glatað. Jafnt á að ganga yfir
alla og það á að afnema öll sérkjör sem
ráðamenn fá. Þar fyrir utan er áfengi
orðið allt of dýrt.“
Katrín Grétarsdóttir ritari og Tómas F. Hjaltason
„Ég er almennt á móti sérkjörum, því
að einhver njóti betri kjara en aðrir. Mér
finnst það ekki viðeigandi.“
Helgi Héðinsson, nemi í Háskóla Íslands
„Þetta er rosalega slæmt fordæmi.
Ekki síst vegna þeirra sjónarmiða
sem ríkisstjórnin hefur haft varðandi
áfengi, þar sem endalaust er verið að
hækka álögur. Það er mjög súrt að það
sé verið að hækka álögur á þegnana á
meðan útvaldir njóta sérkjara.“
Jakob Rafnsson, stuðningsfulltrúi í málefnum fatlaðra
„Þetta er alls ekki ásættanlegt. Þeir
eiga að borga jafn mikið og við hin.
Fyrir utan það á að lækka þessa skatta.
Það kaupir enginn vodkaflösku á þessu
verði. Sjálf kaupi ég einstaka sinnum
léttvín og verð að segja það að verðið
er út úr kú.“
Sigrún Birna Dagbjartsdóttir skrifstofukona
alþjóðasamningum og aðila sem
ríkisstjórnin ákveður. Ljóst er að
ákvörðuninhefurþvílagaheimild.
Árið1995varí fyrstaskipti lagt
á áfengisgjald en fyrir þann tíma
nutu diplómatar og þessir aðil-
ar sérkjara með öðrum hætti þar
sem til var sérstakt afsláttarverð
til þeirra í ÁTVR. Á sama fundi
var einnig ákveðið að Áfengis- og
tóbaksverslun ríkisins og forstjóri
hennar fengju sömu heimild til
kaupaááfengiásérkjörum.
Einkamál og fríðindi
Sérkjör ráðamanna eru því ekki
ný af nálinni en þau hafa löngum
verið umdeild og í gegnum tíðina
hafakomiðuppmálþarsemmenn
misnotuðuaðstöðusína.Árið1988
komst upp að Magnús Thorodd-
sen, forseti Hæstaréttar, hefði
sem handhafi forsetavalds í fjar-
veruforsetaátveimurárumkeypt
2.160flöskurafáfengiásérkjörum.
Í kjölfarið sagði hann af sér sem
forsetiHæstaréttar ívonumað fá
frið um réttinn. Áður hafði hann
sagt að áfengiskaupin væru hans
einkamál og fríðindi og því kæmi
afsögnekkitilgreina.ÓlafurRagn-
ar Grímsson forseti var þá fjár-
málaráðherraogsagðiþaðgrund-
vallarmisskilning hjá Magnúsi,
þvíaðsérkjörinværuekkifríðindi
heldur bundin embættinu til að
sinnaopinberrigestgjafaskyldu.
„Hélt bara að þetta gerðist í
Þýskalandi nasismans“
Magnússkilaðiafturrúmlegaþús-
undflöskumenmáliðfórenguað
síðurfyrirdóm.Sértilvarnarsagði
Magnús að engar reglur væru um
kaup af þessu tagi og hann hefði
litiðáheimildinasemhlunn-
indi. Sagði hann líka að
hart hefði verið að
sér veist eftir að
fjallað var um
málið í fjöl-
miðlum: „Þá
hafði tek-
ist að skapa
slíkt mold-
viðri í þessu
þjóðfélagi og
múgsefjun að
engu lagi var
líkt. Ég hélt satt
aðsegjaaðsvona
lagað gæti ekki
gerst á Íslandi. Ég
hélt bara að þetta
gerðist í Þýskalandi
nasismans. En það er
greinilegt að múgsefjun
ásérenginlandamæri
eða fer ekki
eftir rasa
eða
þjóðerni, hún býr inni í mann-
skepnunnisjálfri.Eftiraðalltþetta
hafði gerst, þá var slíkur djöful-
ganguráokkarheimiliogofsókn-
ir og hótanir, að ég taldi rétt þess
vegna til þess að skapa frið um
heimilið,aðskilaþessuafturogtil
þessumleiðaðslááþáöfundsem
upphafðirisiðíþessuþjóðfélagi.“
SíðarbauðSkuggabarinnuppá
kokteilsemhétMagnúsThorodd-
sen.Einfaldurginítvöfaldanviskí
áklaka,semvorusömuhlutföllaf
áfengiogleyndustheimahjáhon-
um.
Sérkjaravín í
afmælisveislu vinar
Í kjölfarið spunnust miklar um-
ræðurumsérkjörááfengiogkomí
ljósaðÞorvaldurGarðarssonþing-
forseti, sem var einnig handhafi
forsetavalds í fjarveru forsetans,
hafðikeypt100–200flöskuríhvert
sinnsemforsetinnfórutan.
Jón Baldvin Hannibalsson, þá-
verandi fjármálaráðherra, varð
síðan uppvís að því að láta rík-
issjóð greiða áfengi á sérkjörum
vegna afmælis Ingólfs
Margeirssonar, rit-
stjóra Alþýðu-
blaðsins. Jón
Baldvinvarþó
ekki á því að
hann hefði
brotiðneinar
reglur, enda
reglurnar
óljósar, en
viðurkenndi
þó að hann
hefði gert
mistök. Hann
endurgreiddi
reikninga til
ÁTVR á út-
söluverði
miðað
við gildandi gjaldskrá en málið
hafði ekki aðrar afleiðingar fyrir
hann.
Eftir þetta voru reglurnar hert-
ar en hjá fjármálaráðuneytinu var
enn verið að leita að svörum við
því hvort búið væri að setja ein-
hvertakmörkáheimildina,þaðer
að segja hversu mikið hver mætti
kaupa og í hve miklum mæli þeir
hefðunýttsérheimildinaáundan-
förnumárum.
Áratuga hefð
Miklar umræður um þessi sérkjör
ráðamanna spunnust upp af þess-
um málum og rakti Björn Bjarna-
son sögu málsins í ítarlegri grein
umþessisérkjörráðamanna.Taldi
hann að reglurnar mætti rekja allt
aftur til fjórða áratugarins þegar
áfengisbannivarafléttogríkiðhóf
að selja vín. Haustið 1943 var rætt
um áfengislögin á Alþingi og stóð
þá til að skammta það magn sem
mönnum væri heimilt að kaupa.
Bernharð Stefánsson benti þá á
að vissir menn gætu, stöðu sinn-
arvegna,ekkikomistafmeðþann
áfengisskammt sem almenningur
ætti að geta komist af með. Menn
semþyrftuaðhaldauppirisnu.Lík-
lega voru svipuð rök færð fyrir því
aðráðamennþyrftuekkiaðgreiða
fullt verð fyrir áfengi. Í kringum
1990 var rætt um málið í fjölmiðl-
um og var þá talað um að engin
ástæða væri fyrir þessum sérkjör-
umönnurenáratugalönghefð.
Nokkrum sinnum hafa
þingmenn barist fyrir
því að heimild fyrir
sérkjörumááfengi
yrði afnumin
en málið hef-
ur aldrei náðst í
gegn.
Þessir aðilar þurfa ekki að greiða áfengisgjöld. En hve miklu vörðu þeir í áfengi á síðasta ári?
Áfengiskaup ráðuneyta og sendiráða árið 2010
Sala áfengis til ráðuneyta árið 2010
Efnahags- og viðskiptaráðuneyti 203.274 kr.
Umhverfisráðuneyti 248.310 kr.
Iðnaðarráðuneyti 304.541 kr.
Fjármálaráðuneyti 313.102 kr.
Dómsmála- og mannréttindaráðun. 317.470 kr.
Alþingi 397.470 kr.
Heilbrigðisráðuneytið 434.184 kr.
Biskupsstofa 436.780 kr.
Ríkisendurskoðun 441.229 kr.
Mennta- og menningarmálaráðun. 458.116 kr.
Samgönguráðuneyti 514.937 kr.
Sjávarútvegs- og landbúnaðarráðun. 607.835 kr.
Forsætisráðuneyti 1.168.529 kr.
Forseti Íslands 1.221.509 kr.
Utanríkisráðuneyti 3.575.249 kr.
Samtals sala án vsk. 10.642.657 kr.
Sala áfengis til sendiráða 2010
Breska sendiráðið 26.314 kr.
Sendiráð Indlands 28.656 kr.
Sendiráð Japans 53.143 kr.
Sendiráð Póllands 60.666 kr.
Sendiráð Frakklands 128.038 kr.
Skrifstofa sendifulltrúa AGS 180.759 kr.
Norska sendiráðið 214.935 kr.
Sendiráð Rússlands 219.888 kr.
Sendiráð Kína 257.404 kr.
Sendiráð Sambandslýðv. Þýskal. 331.445 kr.
Danska sendiráðið 369.447 kr.
Sendinefnd Evrópusambandsins 451.759 kr.
Sendiráð Svíþjóðar 718.398 kr.
Sendiráð Bandaríkjanna 953.386 kr.
Samtals án vsk. 3.994.238 kr.
Guðbjartur Hannesson velferðarráðherraJón Bjarnason sjávarútvegs- og landbúnaðarráðherra Katrín Jakobsdóttir mennta- og menningarmálaráðherra Katrín Júlíusdóttir iðnaðarráðherra
Ögmundur Jónasson innaríkis ráðherra Ólafur Ragnar Grímsson forseti Ásta R. Jóhannesd. handhafi forsetavalds Ingibjörg Benedikstdóttir forseti Hæstaréttar og handhafi forsetavalds
ÞAU FÁ ÁFENGI Á SÉRKJÖRUM
Jón Baldvin Hannibalsson Misnotaði
aðstöðu sína sem fjármálaráðherra til
kaupa á áfengi fyrir afmælisveislu vinar
síns. Starfsmenn ráðuneyta mega ekki
kaupa áfengi á sérkjörum til einkanota.
„Það má halda árs-
hátíð eða önnur
boð og bjóða starfs-
mönnum upp á áfengi
en það má ekki láta
starfsmenn fá flöskuna.