Dagblaðið Vísir - DV - 04.06.2012, Qupperneq 2

H
ótanir útvegsmanna um
að beita eignarhaldi sínu
yfir fiskveiðiflota lands­
ins gegn breytingum sem
þeir telja þvert á eigin hags­
muni eru ekki nýjar af nálinni. Slík­
ar samþykktir hafa raunar verið
hluti af baráttuaðferðum útgerðar­
manna um áratugaskeið. Með slík­
um hótunum afhjúpast einmitt ein­
hver sú umdeildasta og óvinsælasta
afleiðing núverandi kerfis; gríðar­
leg samfélagsleg og fjárhagsleg ítök
sem fylgja því ígildi eignarhalds yfir
sjávarauðlindum landsins, sem nú­
verandi kvótahafar hafa forgang að.
Kvótakerfinu hefur af þeim sökum
verið líkt við nútíma kerfi lénsherra,
meðal annars af Svani Kristjánssyni
stjórnmálafræðingi.
Þótt hagfræði sé oftar en ekki mest
áberandi í umræðunni um tilhögun
fiskveiðistjórnunar er samþjöppun
valds sem óneitanlega hefur fylgt nú­
verandi kerfi líklega stærsti hluti ára­
tuga langrar deilu um sjávar útveg.
Ekki í fyrsta sinn
Í janúar árið 2010 samþykkti LÍÚ að
fiskiskipaflotanum yrði siglt í land og
hann bundinn við bryggju léti ríkis­
stjórnin ekki af áformum um fyrn­
ingu kvótans. Lög LÍÚ hafa árum
saman haft heimild til slíkra sam­
þykkta og hefur sambandið raunar
beitt þessari aðferð áður.
Árið 1982 hótaði LÍÚ að stöðva
flotann á miðnætti 10. september
vegna óánægju með ákvörðun fisk­
verðsnefndar um verðlag á fiski. Í
lögum félagsins er heimild til að
samþykkja slíkar aðferðir líkt og þær
sem boðaðar eru með fréttatilkynn­
ingu síðastliðinn laugardag og taka
eiga gildi á miðnætti sunnudags.
Hótunum um vinnslustöðvun hefur
áður verið beitt og verður að öllum
líkindum beitt í framtíðardeilum.
Enginn sáttatónn
„Það er alveg augljóst að ekkert
hefur breyst,“ segir Friðrik Jón Arn­
grímsson, framkvæmdastjóri LÍÚ,
aðspurður hvort útvegsmenn hygg­
ist standa við stóru orðin. Hann tel­
ur boð Björns Vals Gíslasonar um
fund útgerðarmanna með yfirvöld­
um í næstu viku ekki til sáttaum­
leitana af hálfu yfirvalda. „Nei, ekki
ef það er bara til að hittast en engu
verði breytt. Það hefur ekki mikinn
tilgang,“ segir Friðrik. Kostnaður við
hvern þann dag sem flotinn er bund­
inn við bryggju hefur oftar en ekki
komið til tals í kjarabaráttu sjómanna
við vinnuveitendur sína. Sjómenn
hafa þurft að búa við að sett séu
lög á kjarabaráttu stéttarinnar oft­
ast undir þeim formerkjum að slíkt
sé nauðsynleg fórn svo bjarga megi
verðmætum. „Þetta er mjög dýrt en
þetta er ekki vinnustöðvun í skiln­
ingi laga um stéttarfélög og vinnu­
deilur. Það er engum sagt upp þetta
er bara tímabundin stöðvun og er
mjög dýrt.“ Friðrik segir stöðuna ein­
faldlega svo alvarlega að nauðsynlegt
sé að vekja stjórnvöld til umhugsun­
ar. Aðgerðin sé dýr en svari kostnaði
enda miklir hagsmunir í húfi. Frið­
rik segir ljóst að staðið verði við stóru
orðin ef málið fari ekki í betri farveg
strax eftir helgi.
Lofuðu afnámi forréttinda
Stjórnarflokkarnir, Samfylking og
VG, settu afnám sjálfkrafa forrétt­
inda við aflamarksúthlutun á odd­
inn í síðustu kosningabaráttu. Í
samstarfsyfirlýsingu flokkanna er
því heitið að endurskoðun kerfis­
ins með endurráðstöfun verði lokið
fyrir upphaf fiskveiðiársins 2010–11.
Það markmið hefur augljóslega ekki
náðst þar sem enn er unnið að breyt­
ingum. Báðir flokkarnir settu sér 20
ára tímamörk til að ná því markmiði
að afnema forgang núverandi hand­
hafa.
Margir telja þau frumvörp sjávar­
útvegsráðherra sem nú eru lögð
til afgreiðslu á þinginu ekki ganga
nægjanlega langt í afnámi forrétt­
inda. Í hinn bóginn er bent á að í
frumvörpunum felist gríðarleg til­
færsla auðæfa frá því sem nú er.
Gjaldtakan segja fulltrúar útvegs­
manna að sé allt of há og muni jafn­
vel ganga af fjölda útgerðarfélögum
dauðum. Eftir situr að umdeilanlegt
er hvernig og hvort frumvörpin upp­
fylla hið undirliggjandi loforð stjórn­
arflokkanna um afnám forréttinda,
þótt ef til vill standist þau tæknilegan
samanburð við loforð flokkanna.
Meðfylgjandi er samanburður á
loforðum og efndum flokkanna. Les­
endum gefst færi á að kynna sér í gróf­
um dráttum landsfundarsamþykkt­
ir ríkisstjórnarflokkanna frá árinu
2009, stjórnarsáttmála flokkanna og
það sem lagt er til í frumvörpunum.
Snert er á ákvæðum nýtingarréttar,
gjaldtöku, framsali, skiptingu potta
og þjóðareignarákvæðum. Lesend­
um gefst þannig færi á að gera upp
við sig hvort og þá með hvaða hætti
frumvörp stjórnvalda uppfylli kosn­
ingaloforð stjórnarflokkanna. Sam­
anburðurinn gefur nokkra mynd en
er ekki tæmandi listi.
Breytingatillaga þingmanna
Meðal þeirra sem hafa efasemd­
ir um að frumvörpin uppfylli þessi
undirliggjandi loforð stjórnarflokk­
anna eru Mörður Árnason og Val­
gerður Bjarnadóttir, þingmenn
Samfylkingar. Þau hafa lagt fram
breytingatillögu við frumvörpin.
Meðal þeirra sem gagnrýnt hafa
frumvörp stjórnvalda fyrir að upp­
fylla ekki loforð um jafnræði og
að ganga þvert á loforð flokkanna
er Jóhann Ársælsson, fyrrverandi
þingmaður Samfylkingarinnar. Það
teljast töluverð pólitísk tíðindi að Jó­
hann gagnrýni yfirvöld fyrir að ganga
á baki eigin loforða enda var hann
lykilmaður í að semja þau.
2 Fréttir 4, júní 2012 Mánudagur
stríðið um kvótann
nær nýjum hæðum
„Stjórnarflokkarn-
ir hafa lagt fram
frumvarp sem uppfyllir
ekki eðlilegar kröfur um
jafnræði til nýtingar á
þjóðareign.
n Stjórnarflokkarnir farnir að bakka frá kosningaloforðum sínum n LÍÚ hefur áður hótað að binda flotann við bryggju
Vilja breytingar Mörður Árnason og Valgerður Bjarnadóttir hafa lagt fram breytingatil-
lögu við frumvarp ráðherra.
Atli Þór Fanndal
blaðamaður skrifar atli@dv.is
Hart tekist á Hótanir LÍÚ um að binda fisk-
veiðiflota landsins við bryggju gangi yfirvöld
ekki að kröfum þeirra afhjúpa eina umdeildustu
afleiðingu núverandi kerfis.
„Tókst að
yfirbuga
þann með
kúbeinið“
Vopnað rán var framið í Akur­
eyrarapóteki um hádegisbilið á
sunnudag. Tveir grímuklæddir
ræningjar voru að verki og var
annar þeirra vopnaður kúbeini.
Annar af eigendum apóteksins
var við afgreiðslu þegar ránið var
framið. Samkvæmt vitni ýtti starfs­
maðurinn á öryggishnapp um leið
og ræningjarnir létu sjá sig.
„Það áttu sér stað átök,“ segir
vitni og lýsir svo viðbrögðum
starfsmannsins: „Hann náði yfir­
höndinni og tókst að yfirbuga
þann sem var með kúbeinið.“
Hinn ræninginn flúði af vettvangi
en lögreglan gómaði þá báða
stuttu seinna og talið er að þeir
hafi verið í annarlegu ástandi.
Eigandi staðarins hlaut nokkra
áverka sem ekki voru alvarlegir.
Hann var þó fluttur á slysadeild
og var starfsfólki apóteksins mjög
brugðið.
Eyjan verður
Pressan
Vefmiðillinn Eyjan mun á næst­
unni renna inn í Pressuna. „Er
markmiðið að sameinaður fjöl­
miðill verði einn sá stærsti á land­
inu á næstu vikum og mánuð­
um,“ segir á Eyjunni um málið. Þá
kemur fram að Eyjan muni áfram
starfa undir eigin merkjum.
Ritstjóri Eyjunnar er Magnús
Geir Eyjólfsson. Verður hann jafn­
framt stjórnmálaskýrandi Vef­
pressunnar. „Þetta leggst bara vel
í mig, ég tel að þetta styrki mjög
Eyjuna, enda opnast nú mun
stærri gluggi fyrir fréttir hennar og
pistla en áður,“ segir Magnús Geir,
ritstjóri Eyjunnar í samtali við
Eyjuna. Að auki brýnir hann fyrir
lesendum að ekki sé að óttast um
afdrif Eyjunnar við breytingarnar.
Vefpressan rekur Pressuna,
Bleikt, Eyjuna og Menn, en auk
þess nokkrar netverslanir. Hver
af öðrum hafa vefir fyrirtækisins
runnið inn í Pressuna að undan­
förnu. Björn Ingi Hrafnsson er
eigandi Vefpressunnar og ritstjóri
Pressunnar.
Sjómannaaf-
sláttur að nýju
„Ég hafði enga sérstaka gleði
af því frekar en mörgu öðru
sem ég varð að leggja til sem
fjármálaráðherra í því skini
að forða ríkissjóði Íslands frá
gjaldþroti, að sjómannafrá­
dráttur yrði afnuminn í áföng­
um og þannig yrði því háttað,
að minnsta kosti á meðan að
við værum að rétta úr kútnum,“
sagði Steingrímur J. Sigfússon
sjávarútvegsráðherra í ræðu
sinni við hátíðahöld á sjó­
mannadaginn. Í ræðunni kom
fram að Steingrímur telji eðli­
legt að skoða hvort taka skuli
sérstakt skattalegt tillit til sjó­
mannastarfsins við eðlilegar
aðstæður. Hins vegar séu enn
allavega tvö ár í að afkoma
ríkissjóðs verði komin í eðlilegt
horf eftir hrun.