Dagblaðið Vísir - DV - 18.07.2012, Síða 17

Þetta er mjög
niðurlægjandi
Það er alltaf gaman
að prófa eitthvað nýtt
Er að fara í
öll lyfjapróf
Guðrún María um kröfur Hafnarfjarðarbæjar um útburð. – DVÓskar Hrafn Þorvaldsson opnar íþróttavef ásamt Jóni Ásgeiri Jóhannessyni. – DV.isAnnie Mist vill koma til greina sem íþróttamaður ársins. – Fréttablaðið
Mannréttindadómstólinn
tökum við alvarlega
Spurningin
„Nei, því miður en það er
draumurinn að fara fljótlega.“
Þórdís Sigurðardóttir
52 ára handverkssölumaður
„Nei, það er ekki planið á
næstunni.“
Aníka Rós Pálsdóttir
38 ára verslunareigandi
„Já, ég fór á Hárið og á Sinfóníu-
hljómsveitina fyrir börn.“
Erna Arnardóttir
42 ára verslunareigandi
„Já, ég fór á árshátíð í Hörpunni.“
Andri Snær Njarðarson
24 ára leiðbeinandi á leikskóla
„Já, ég fór á Bob Dylan „tribute“-
tónleika.“
Gunnar Árnason
44 ára kennari
Hefur þú farið á
viðburð í Hörpu?
1 Jón Gnarr sagður í felum Leiðarahöfundur Morgunblaðsins
gagnrýnir Jón Gnarr borgarstjóra.
2 „Ég vona til guðs að þú lendir ekki í leiðindum vegna þess
sem þú birtir í blaðinu“
Ummæli Ásgeirs Þórs Davíðssonar við
blaðakonuna Björk Eiðsdóttur.
3 Fjölskyldudjásnið vakti grun öryggisvarða
Öryggisverðir á bandarískum flugvelli
leituðu á manni vegna dularfullrar
bungu á buxunum hans sem reyndist
vera fjölskyldudjásnin.
4 Vinnueftirlitið gagnrýnir vinnulag Gulla „byggis“
Vinnueftirlitið gagnrýnir vinnubrögð
Gunnlaugs Helgasonar sjónvarpsmanns.
5 „Heimsmeistari í gjaldþrotum Seðlabanka farinn að veita
fjármálaráðgjöf“
Dagur B. Eggertsson skýtur föstum skot-
um á leiðarahöfund Morgunblaðsins.
6 Coco í splitt Coco fór í splitt á nærbuxunum og setti
mynd á netið.
7 Konan sem fannst nakin við Kjörgarð hefur ekki lagt fram
kæru
Komið var að nakinni konu fyrir utan
Kjörgarð í miðborg Reykjavíkur.
Mest lesið á DV.is
M
annréttindadómstóll Evrópu
komst að þeirri niðurstöðu í
síðustu viku að tvær blaðakon­
ur hefðu verið ranglega dæmd­
ar á Íslandi fyrir að miðla ummælum
frá viðmælendum og að fyrir vikið væri
íslenska ríkið skaðabótaskylt.
Niðurstöður Mannréttindadóm­
stólsins hljótum við að taka alvarlega.
Það höfum við gert áður, til dæm­
is hvað varðar kröfur um aðskilnað
dómsvalds og framkvæmdavalds.
Bókstafurinn og andinn
Ljóst er að endurskoða þarf löggjöf
sem snýr að tjáningarfrelsinu. Það verk
er reyndar vel á veg komið. Hvað tján­
ingarfrelsið varðar var stórt skref stig­
ið með nýjum fjölmiðlalögum. Dóms­
málin tvö sem hér um ræðir voru til
lykta leidd á grundvelli ákvæða í eldri
lögum sem nú hafa verið felld úr gildi.
Ný fjölmiðlalög hafa breytt stöðu mála
og eins og ráða má af greinargerðinni
sem fylgdi frumvarpinu til fjölmiðla­
laga, höfðu mál blaðakvennanna
tveggja áhrif á að reglur um ábyrgð á
miðlun efnis í gegnum fjölmiðla var
skýrð. Meiðyrðalöggjöfin er nú til
endurskoðunar og er mikilvægt að sú
vinna taki mið af niðurstöðum Mann­
réttindadómstólsins.
Það er þó ekki nóg að regluverkið
sé í lagi. Beiting þess og túlkun skiptir
engu minna máli.
Þetta snýr að því sem kallað hef­
ur verið „andi laganna.“ Samkvæmt
niðurstöðu Mannréttindadómstólsins
hafa íslenskir dómstólar túlkað lög­
in of þröngt og mættu þeir að hans
mati vera rýmri í andanum ef svo má
að orði komast. Þetta er nokkuð sem
dómstólar okkar og réttarkerfið mun
án efa taka til athugunar enda hlýtur
réttarkerfið eins og þjóðfélagið allt að
vera í stöðugu endurmati í ljósi þeirra
viðhorfa sem við viljum helst leggja
rækt við.
Lagaumhverfi og allt regluverk
verður að taka mið af mikilvægi tján­
ingarfrelsisins. Það er okkar stjórn­
málamannanna að sjá um þá hlið.
Sjálfum finnst mér miklu máli skipta
að túlka lög sem snúa að tjáningar­
frelsi rúmt. Virðing fyrir tjáningar­
frelsinu er grundvallaratriði og mik­
ilvæg forsenda lýðræðisins. Einmitt á
þessa leið segir í niðurstöðum Mann­
réttindadómstólsins. Hann athugaði
málin í ljósi þess að ekki megi hefta
mikilvæga þjóðfélagsumræðu nema
mjög sterk rök mæli með því. Dóm­
stóllinn taldi slík rök ekki hafa komið
fram í umræddum málum.
Skyldur fjölmiðla
En á þessu er síðan hlið sem fjölmiðl­
arnir hljóta að taka til skoðunar og
umræðu, og hún snýr að fjölmiðlun­
um sjálfum. Ef það er nú svo að fjöl­
miðill er í vari þótt hann hafi eftir
viðmælanda umdeilanleg ummæli í
brennandi þjóðfélagsmáli, þá hljótum
við að gera strangar kröfur til þessara
sömu fjölmiðla um vönduð og sann­
gjörn vinnubrögð. Við verðum að geta
treyst því til hins ýtrasta að alltaf sé satt
og rétt greint frá, viðmælendurnir séu
raunverulegir og ummæli þeirra aldrei
færð í stílinn.
Ekki er ég að gera því skóna að ís­
lenskir fjölmiðlar séu ekki almennt
vandir að virðingu sinni hvað sannsögli
og heiðarleika varðar. Ég er einfaldlega
að benda á að réttindum fylgja skyld­
ur. Varðhundar lýðræðisins, eins og
Mannréttindadómstóllinn hefur vísað
til fjölmiðla, verða auðveldlega varg­
hundar lýðræðisins ef þeir sinna hlut­
verki sínu ekki af kostgæfni og ábyrgð.
Fjölmiðlar greiði götu
gagnrýnnar umræðu
Í hitamálum í samfélaginu þurfa fjöl­
miðlar að kappkosta að gæta meðal­
hófs um leið og þeir sinna lýðræðislegu
aðhaldi. Í einhverjum tilvikum getur
verið áskorun að finna jafnvægi þarna
á milli, en það er mikilvægt fyrir okk­
ur öll að fjölmiðlum farnist vel á þeirri
slá. Á flestum málum eru tvær hliðar,
stundum fleiri, þótt vissulega megi til
sanns vegar færa að sá sem beitir ann­
an einstakling ofbeldi, ráðskast með
hann nauðugan og misnotar, eigi sér
takmarkaða málsvörn. Það er einmitt
í málum af þessu tagi sem erfiðast er
að fá fólk til að koma fram undir nafni.
Þannig er það eðli máls samkvæmt.
Þess vegna er mikilvægt að fjöl­
miðlarnir geti greitt götu gagnrýnn­
ar umræðu án þess að þurfa að óttast
refsivönd réttarkerfisins. Þess vegna
leyfi ég mér að fagna þessum nýju
niðurstöðum Mannréttindadómstóls
Evrópu.
Vegvísir til framtíðar
Mannréttindadómstóllinn hefur marg­
oft sýnt að hann er traustsins verður.
Fyrir mitt leyti er ég mjög sáttur við að
hann verði okkur vegvísir inn í framtíð­
ina í mannréttindamálum. Á því sviði
fer nú fram mjög markviss vinna á veg­
um innanríkisráðuneytisins sem fer
með mannréttindamál innan stjórn­
arráðsins. Sá málaflokkur teygir sig að
sönnu inn fyrir dyr flestra ráðuneyta,
enda er mikil samvinna þvert á ráðu­
neyti í málaflokknum. Þessi vinna er
þegar farin að skila árangri og með
haustinu mun enn frekari afrakstur
birtast bæði hvað varðar stefnumótun
og einnig framkvæmd.
Gengið í blíðunni Veðrið hefur leikið við landsmenn síðustu dagana og þessir göngugarpar nutu veðurblíðunnar við Búrfellsgjá um síðustu helgi. Mynd: Eyþór ÁrnasonMyndin
Umræða 17Miðvikudagur 18. júlí 2012
Kjallari
Ögmundur Jónasson
Innanríkisráðherra