Dagblaðið Vísir - DV - 26.11.2012, Síða 14

Sandkorn
G
læsileg kosning Hönnu Birnu
Kristjánsdóttur í Reykjavík er
staðfesting þess að hinn al­
menni kjósandi Sjálfstæðis­
flokksins heldur áfram
uppreisninni sem hófst í Suðvestur­
kjördæmi þar sem Bjarni Benedikts­
son formaður fékk afar veikt umboð.
Flokksmenn í Reykjavík hafa nú rétt
Hönnu Birnu keflið og falið henni að
leiða siðferðislega endurreisn flokks
sem hefur um árabil verið á villigötum
sökum spillingar.
Hnignun Sjálfstæðisflokksins hófst
á valdaskeiði Davíðs Oddssonar sem
hætti að stjórna með hagsmuni þjóð­
ar að leiðarljósi en hóf að hygla vinum
sínum. Sumir fengu banka og aðrir feit
embætti hjá dómstólum. Á endanum
varð hömluleysi leiðtogans algjört.
Hann var orðinn stærri og mikilvægari
en flokkurinn. Hann mátti allt.
Enn eimir eftir af spillingunni sem
einkenndi Davíðstímann. Og það er
varla ofsagt að hann stýri að einhverju
leyti úr aftursætinu. Veikur formað­
ur með umdeilda fortíð ræður ekki
við verkefni sitt. Og það er þetta sem
ræður afstöðu kjósenda flokksins. Þeir
hafa nú gripið til sinna ráða og klára
hreinsunarstarfið sem átti að fara fram
strax eftir hrun. Hinum spilltu er refs­
að og nýtt fólk kallað til. Örlög Guð­
laugs Þórs Þórðarsonar, sem var hafn­
að af kjósendum, eru skýrt merki um
þetta. Spilltur og iðrunarlaus pólitíkus
er tekinn úr áhrifastöðu. Af sama toga
er upphefð Péturs Blöndal þingmanns
sem hefur aldrei fengið vegtyllur inn­
an flokks þrátt fyrir heilbrigða og
skýra stefnu og málflutning. Kosning
Brynjars Níelssonar hæstaréttarlög­
manns er af sama toga. Hann kemur
inn með nýtt óspillt blóð.
Það er umhugsunarefni fyrir
Sjálfstæðismenn hvort þeir geti far­
ið inn í kosningar í vor með núver­
andi formann við stjórn. Flokkurinn
hefur fengið slaka útkomu í skoðana­
könnunum og ólíklegt að kosningar
feli í sér aðra niðurstöðu. Aftur á móti
er líklegt að sú bylgja fylgis sem sýnir
sig með Hönnu Birnu skili sér í vor ef
hún fær formannsstólinn. Sjálfstæðis­
menn þurfa að átta sig á stöðunni
áður en kosið verður um forystu í vet­
ur.
Hanna Birna ræður nú því sem hún
vill í flokknum. Það er á hennar valdi
að ákveða örlög formannsins. Og það
er öldungis fráleitt að hún taki stöðu
varaformanns við hlið Bjarna. Þar með
væri hún að samþykkja hann sem góð­
an formann og gefa honum heilbrigðis­
vottorð. Niðurstaða prófkjara Sjálfstæð­
isflokksins í Kraganum og í Reykjavík
er skýr. Bjarni er búinn og það er kom­
inn tími á nýja menn. Hann á þann
leik í stöðunni að afhenda umboð sitt
til Hönnu Birnu eða biðjast griða. Að
öðrum kosti getur hún einfaldlega velt
honum úr sessi. Þetta er hinn blákaldi
veruleiki í pólitísku lífi formanns Sjálf­
stæðisflokksins.
Fall Guðlaugs Þórs
n Fall Guðlaugs Þórs Þórðar-
sonar alþingismanns í próf­
kjöri Sjálfstæðisflokksins er
mörgum áfall. Grjótharðir
stuðnings­
menn hans
höfðu lagt
nótt við dag
til að bjarga
honum en
án árangurs.
Meðal ein­
dreginna stuðningsmanna
Guðlaugs voru Sveinn Andri
Sveinsson lögmaður og Jón
Magnússon, fyrrverandi þing­
flokksformaður Frjálslynda
flokksins, sem reyndu fram á
síðustu stundu að bjarga sín­
um manni en árangurslaust.
Gísli slapp
n Gísli Gíslason, lögmað­
ur og rafbílafrömuður, er
einn þeirra einstaklinga sem
slapp nokkuð vel frá Vinda­
súlumálinu svokallaða. Aron
Karlsson, sonur Karls Stein-
grímssonar í Pelsinum, var
dæmdur í tveggja ára fangelsi
í málinu fyrir skömmu. Mál­
ið snérist um viðskipti með
fasteign í Borgartúni sem í
dag hýsir kínverska sendi­
ráðið. Aron einn var ákærður
og dæmdur í málinu en fleiri
menn komu að því, meðal
annars umræddur Gísli sem
tók þátt í að skipuleggja við­
skiptin.
Bendlaður við
Skeljung
n Guðmundur Jónsson, sem
kenndur er við útgerðina
Sjólaskip, er nú sagður
áhugasamur um að kaupa
Skeljung ásamt hópi fjárfesta.
Sú fiskisaga hefur flogið víða
upp á síðkastið en er víst ekki
sönn að sögn Guðmund­
ar sjálfs. Verðbréfafyrirtækið
Virðing er þó sagt vera við
það að selja olíufélagið þar
sem Einar Örn Ólafsson ræður
ríkjum fyrir eigendurna, þau
Svanhildi Nönnu Vigfúsdóttur
og Guðmund Þórðarson.
Hús Jóns Ásgeirs
n Sagan um eignarhaldið á
fjölmiðlafyrirtækinu 365 er
fyrir löngu orðin fáránleg.
Enginn virðist í reynd vita
hver á félagið
og þá hvernig
þó Ingibjörg
Pálmadóttir
sé sögð gera
það. Með­
al annars
er Jóhann-
es Jónsson, faðir Jóns Ásgeirs
Jóhannessonar, eigandi í
eignarhaldsfélagi sem á í
365. Jóhannes kannast við að
eiga í eignarhaldsfélaginu en
ekki við að eiga í 365. Hins
vegar er líklega best að vísa
til orða Jóns Ásgeirs sjálfs um
eignarhaldið. Í tölvupósti til
Jóns Kaldal, ritstjóra Frétta­
blaðsins, árið 2009 sagði Jón
Ásgeir að hann vildi láta reka
blaðamann sem gert hafði
lítið úr honum. „Hann verður
ekki í mínum húsum,“ sagði
hann. Hús Jóns Ásgeirs hef­
ur ekki breyst mikið síðan
þá nema að því leytinu að
fjárfestirinn er sjálfur miklu
meira þar en áður og er í
reynd skuggastarfsmaður hjá
fyrirtækinu.
Ég er saklaus Ég fæ bara engar hugmyndir!
Bjarni er búinn„Hanna Birna
ræður nú því
sem hún vill
V
ið búum enn að árangri tækni­
byltingarinnar sem hófst á 15.
öld þegar prentbækur leystu
af hólmi handritin sem helsta
dreifingarleið upplýsinga um heims­
byggðina – prentbækur, rit og blöð
þjóna okkur ennþá sex öldum síðar og
verða líklega alltaf til. Á Íslandi hófst
prentöld seinna en á meginlandinu
– oftast er miðað við Nýja testamenti
Odds Gottskálkssonar 1540, en helsta
miðstöð eigna, áhrifa og valda innan­
lands, lúterska kirkjan, tók prentlistinni
strax tveim höndum – og lét prenta allan
sinn boðskap á íslensku. Hinar miklu
biblíur Guðbrands, Þorláks og Steins,
grallarinn og önnur sálmakver, postill­
ur og leiðbeiningar aðrar um kristilega
lífsleikni – allt á íslensku. Þegar verald­
legir textar fóru að prentast þótti sjálf­
sagt að þeir væru líka á íslensku, þótt öll
völd væru í hendi þýskdanskra konunga
sem ekki þekktu þetta skrýtna tungumál
nema af afspurn, hvað þá embættis­
mennirnir í kansellíi og rentukammeri.
Þarna munaði miklu fyrir menningu
Íslendinga, menntir þeirra og sjálfs­
mynd. Á svipuðu méli lagðist þjóð­
tungan af í Noregi sem opinbert sam­
skiptamál kirkju og stjórnkerfis. Biblía
Norðmanna var ekki á norsku heldur sú
sama og kóngurinn lét prenta í Kaup­
inhafn. Eins um Færeyjar, þar var talað
við Guð almáttugan á dönsku fram und­
ir miðja 20. öld. Þessar tungur „misstu
af“ prentbyltingunni og hafa ekki beðið
þess bætur. Miklu verri útreið fengu
ýmsar aðrar tungur og málsamfélög
sunnar í álfunni – sem sumar hverjar
eru nú nánast útdauðar. Þær dóu fyrst
„prentlegum dauða“ – misstu svo smá­
saman tökin á fleiri sviðum og trénuð­
ust að lokum upp sem einkamál fyrir
þjóðlegan fróðleik, fólk á elliheimilum
og nokkra skrýtna kalla – svipað og ís­
lenskan núna í Vesturheimi.
Önnur bylting
Í vikunni fyrir dag íslenskrar tungu
núna um daginn, fæðingardag Jónasar
16. nóvember, kynnti Íslensk málnefnd
ályktun sína um stöðu tungunnar. Þar
ítreka sérfræðingar og áhugamenn að
íslenskan sé öflugt tungumál með sterka
stöðu í landinu. En vara um leið við
hættum framundan.
Á okkar tímum stendur yfir tæknileg
menningarbylting sem fullkomlega jafn­
ast á við prentbyltinguna fyrir sex öld­
um – tölvurnar, netið, upplýsingatækn­
in. Hingað til hefur íslenskan bjargað sér
nokkuð vel á þessum nýtæknitímum.
Það má þakka metnaði almennings og
stjórnvalda, og ekki síst íslenskra frum­
herja í tölvuheimum. Á hinn bóginn
hefur það blasað við í eina tvo eða þrjá
áratugi að við yrðum að leggja á okkur
vinnu og kosta fé til að halda stöðunni
þegar lengra kæmi fram á tölvuöld.
Hingað til hefur höndin slegið inn
stafi eða snúið snerlum eða smellt á
einhvers konar takka í þessum staf­
rænu vélum, í tölvunum okkar, á borði
eða í hendi, á spjaldi, í síma, í bílum og
heimilistækjum, en nú er stjórntækið að
verða tungumálið sjálft, bæði skrifað og
ekki síður talað. Þetta er ekki framtíðar­
músík, engin vísindaskáldsaga. Þetta er
að verða og er orðið í öðrum málsam­
félögum en okkar, að menn tala við tölv­
urnar sínar á mannlegu tungumáli –
ensku, kínversku, frönsku – og þær svara
á sama máli.
Stafrænn dauði?
Í nýútkominni skýrslu frá evrópska
samstarfshópnum Meta­neti er gerð
grein fyrir því hvernig tungumálin og
málsamfélögin í Evrópu eru undir
þessa þróun búin. Þar kemur í ljós að
íslenska er í þeim hópi 21 tungumáls
sem stendur höllum fæti. Þau tungu­
mál eru vanbúin að bregðast við þessari
þróun og eiga á hættu það sem í skýrsl­
unni er kallaður „stafrænn dauði“.
Það er ekki alger dauði, en tungurnar
mundu tapa einu mikilvægasta notk­
unarsviði sínu eða umdæmi – stöð­
unni á netinu og í tölvutækjunum sem
við notum á hverjum degi: Síminn,
spjöldin, bílatölvurnar, heimilistækin.
Málið verður svo áfram til í almennu
tali og ritum og ræðu, en gefur líklega
eftir smátt og smátt, og heldur að lokum
ekki velli nema í þjóðlegum fróðleik og
inni á elliheimilunum.
Við erum ósköp blönk þessi árin – en
við höfum ekki efni á að glutra íslensk­
unni úr höndum okkar, að flytja málið
ekki áfram frá hinum horfnu kynslóðum
til þeirra sem taka við landinu eftir
okkar dag. Þess vegna þarf að hefja
sem fyrst svipað máltækniátak og Björn
Bjarnason kom af stað með góðum
mönnum á síðasta áratug, en varð því
miður endasleppt.
Við ræddum þetta á Alþingi um
daginn, og þar talaði Katrín Jakobs­
dóttir menntamálaráðherra um að
helga einhvern hluta af rannsóknar­
styrkjum því verkefni að tryggja ís­
lenskunni leið inn í næsta áfanga
framfara og umbreytinga upplýsinga­
tækninnar.
Við hin getum líka hjálpað til. Með
því að gera kröfur fyrir hönd íslensk­
unnar og fyrir hönd barna okkar og
barnabarna sem við viljum að njóti
íslenskunnar í leik og starfi næstu ára­
tugina og aldir. Íslenskt viðmót í sem
flestum tölvum í skólum og öðrum
vinnustöðum. Símar og spjaldtölvur
sem kunna íslensku. Íslenska notuð í
leiðbeiningum um tölvubúnað og net­
tækni, á Fésbók og í Tvitti. Ekki fæl,
öppdeit og dánlód heldur skrá, upp-
færa, hala niður. Við lifum á alþjóða­
tímum, sem betur fer, en samt er enn­
þá í fullu gildi auglýsingin hans Stefáns
Gunnlaugssonar bæjarfógeta 1848:
Íslenska tungu í íslenskum kaupstað,
hvað allir athugi.
Útgáfufélag: DV ehf. Stjórnarformaður: Ólafur M. Magnússon Ritstjóri: Reynir Traustason (rt@dv.is) Fréttastjóri: Ingi Freyr Vilhjálmsson (ingi@dv.is) Umsjón helgarblaðs: Ingibjörg
Dögg Kjartansdóttir (ingibjorg@dv.is) Umsjón innblaðs: Kristjana Guðbrandsdóttir (kristjana@dv.is) Framkvæmdastjóri og vefstjóri DV.is: Jón Trausti Reynisson (jontrausti@dv.is)
Sölu- og markaðsstjóri: Heiða B. Heiðarsdóttir (heida@dv.is) Umbrot: DV Prentun: Landsprent Dreifing: Árvakur DV á netinu: www.dv.is
F R J Á L S T, Ó H Á Ð D A G B L A Ð
Heimilisfang
Tryggvagötu 11
Hafnarhvoli, 2. hæð
101 Reykjavík
FRéTTASkoT
512 70 70 DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins á stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. Öll viðtöl blaðsins eru hljóðrituð. Notkun á efni blaðsins er óheimil án samþykkis.
512 7000
512 7010
512 7080
512 7050
AÐALnúmeR
RiTSTJÓRn
ÁSkRiFTARSími
AuGLýSinGAR
14 26. nóvember 2012 Mánudagur
Egill Einarsson segist ekki ætla að láta rangar sakargiftir stjórna lífi sínu. – DV Sjómaðurinn Ágúst Þór er með ritstíflu. – DV
„Þar kemur í ljós að
íslenska er í þeim
hópi 21 tungumáls sem
stendur höllum fæti.
Kjallari
Mörður
Árnason
Leiðari
Reynir Traustason
rt@dv.is
Íslenska, já takk – líka á tölvuöld