Dagblaðið Vísir - DV - 21.09.2011, Qupperneq 12

12 | Erlent 21. september 2011 Miðvikudagur
Þ
egar halla fór undan fæti
í bandarísku efnahags-
lífi jókst verulega sá fjöldi
barna sem lenti á spítala
með alvarlega áverka sem
einhver veitti þeim. Þetta kemur
fram í nýrri rannsókn sem byggð
var á gögnum frá sjúkrahúsum
í fjórum ríkjum Bandaríkjanna;
Kentucky, Ohio, Pennsylvaníu og
Washington.
Það hefur lengi fylgt umræðu
um kreppuna að ofbeldi gegn börn-
um hafi aukist. Þar til nú hafa slíkar
fullyrðingar þó aldrei fengist stað-
festar með gögnum og rannsókn-
um. Þó ekki liggi fyrir sannanir á
því að efnahagserfiðleikarnir séu
að valda þessari aukningu þá hafa
aðrar og eldri rannsóknir leitt í ljós
að aukin streita hjá foreldrum eyk-
ur líkurnar á að börnum sé mis-
þyrmt.
Greint var frá rannsókninni í
fagtímaritinu Pediatrics á mánudag
en í rannsókninni voru allar inn-
lagnir barna undir fimm ára aldri
skoðaðar nokkur ár aftur í tímann.
Umtalsverð aukning
Á árunum 2004 til 2009 voru 422 börn
greind með höfuðáverka sem ein-
hver olli þeim með óeðlilegum hætti.
Meirihluti þessara barna hafnaði á
gjörgæsludeild og sextán prósent
þeirra létust af áverkum sínum. Með-
alaldur barnanna var níu mánuðir.
Í aðdraganda þess sem kallað er
litla kreppan í Bandaríkjunum í lok
árs 2007 mældist fjöldi þessara höf-
uðáverka 8,9 á hver 100 þúsund börn.
Eftir ákveðinn tímapunkt á árinu 2009
stökk þetta hlutfall upp í 14,7 börn á
hver 100 þúsund.
Tók eftir aukningu
„Ef hægt er að alhæfa út frá þessum
tölum má auðveldlega sjá að þetta er
mikill umframfjöldi barna sem verður
fyrir ofbeldi,“ segir læknirinn Rachel P.
Berger, einn af höfundum rannsókn-
arinnar, í samtali við Reuters-frétta-
stofuna. Berger starfar við barnaspít-
alann í Pittsburgh og sérhæfir sig í
ofbeldismálum gegn börnum. Í vinnu
sinni á spítalanum varð hún vör við
mikla aukningu hvað varðar höfuð-
áverka á börnum árið 2008. Þar fjölg-
aði málum úr 17 að meðaltali á árun-
um fyrir 2008 upp í 37 árið 2008. Þar
af létust 11 börn, sem eru fleiri en þau
sem létust af höfuðáverkum sem rekja
mátti til slysfara.
Samkvæmt opinberum tölum eru
um átján hundruð ungbörn lögð inn
á spítala með óeðlilega höfuðáverka á
ári. Berger segir að hún og fjölmargir
sérfræðingar séu þeirrar skoðunar að
sá fjöldi sé gróflega vanmetinn.
Viðmið ríkisins skekkja tölur
Opinberar tölur eru í raun á önd-
verðum meiði við niðurstöður
Berger og félaga. Séu þær skoðaðar
sést að í kreppunni hafi ofbeldi gegn
börnum dregist saman árið 2008. En
Berger segir að hinar opinberu tölur
séu alvarlegum takmörkunum háð-
ar, eins og mjög þröngum viðmiðum
um hvað teljist til misnotkunar gegn
börnum. Nokkuð sem reynt hafi ver-
ið að útiloka í nýju rannsókninni.
Óhugnanlegar niðurstöður
Reuters ræddi við sálfræðinginn
Elizabeth Gershoff við Texas-há-
skóla, sem sérhæfir sig í málefnum
foreldra, vegna málsins og hún seg-
ir að niðurstöður rannsóknarinn-
ar séu óhugnanlegar. Hún telur að
barnsgrátur kunni að skýra ungan
aldur barnanna sem sæti ofbeldi.
Barnsgrátur sé oft orsök þess að fólk
missi stjórn á sér og hristi börnin
sem hljóti þá áverka sem kallaðir
eru „shaken baby syndrome“. Það er
þegar heili barnsins skellur í höfuð-
kúpunni og veldur heilskemmdum
og blæðingum í einhverjum tilfell-
um. Berger bendir á að samkvæmt
niðurstöðum rannsóknarinnar eru
gerendur í langflestum tilvikum
karlmenn – feður, karlkyns forráða-
menn eða umönnunaraðilar.
Hún gagnrýnir að banda-
rísk stjórnvöld geri ekki nóg til að
hjálpa fátækum foreldrum að tak-
ast á við efnahagsvandræði. Í raun
hafi stjórnvöld bætt olíu á eldinn
með því að draga úr framlögum til
barnagæslu og skera hraustlega
niður í barnabótum.
„Sem samfélag þá hjálpum við
fólki sem verður fyrir barðinu á
fellibyljum, til dæmis. Nú geisar
efnahagskreppa og það sem ger-
ist er að við drögum hreinlega úr
aðstoðinni. Það verður að íhuga
afleiðingar þess að skera niður á
þeim sviðum er varða börn,“ segir
Berger.
„Það verður að
íhuga afleiðingar
þess að skera niður á
þeim sviðum er varða
börn.
n Ný rannsókn sýnir að ofbeldi gegn börnum í Bandaríkjunum hefur stóraukist
eftir að kreppan skall á n Höfundur rannsóknarinnar gagnrýnir stjórnvöld
Börnin
Barin í
kreppunni
Saklaus fórnarlömb
Ný rannsókn þykir sýna
fram á orsakasamband
milli efnahagslægðar-
innar í Bandaríkjunum
og fjölda barna sem lögð
eru inn á sjúkrahús með
höfuðáverka vegna mis-
þyrminga.
MyNd PHoToS.coM
Sigurður Mikael Jónsson
mikael@dv.is
Bandaríkin
Risavændishús
fær ekki leyfi
Áætlanir um umfangsmikla stækk-
un vændishúss í miðborg Sydney í
Ástralíu virðast farnar út um þúfur
eftir að borgarráð lagðist gegn þeim.
Vændishúsið, sem nú er tuttugu
herbergja, átti að verða það stærsta
sinnar tegundar í Ástralíu og var
áætlaður kostnaður við bygginguna
7,7 milljónir punda, eða 1.400 millj-
ónir króna. Til stóð að fjölga her-
bergjunum úr tuttugu í fjörutíu.
Ástæðan fyrir því að borgaryfir-
völd synjuðu vændishúsinu leyfis
var vegna samkeppnissjónarmiða.
Var óttast að minni vændishús í ná-
grenninu yrðu af ómældum tekjum.
Sómalía ekki
fyrir börnin
Hvergi í heiminum er hættulegra
að vera barn en í Sómalíu. Þetta er
meðal þess sem kemur fram í nýrri
skýrslu Barnahjálpar Sameinuðu
þjóðanna, UNICEF, og Alþjóða heil-
brigðismálastofnunarinnar, WHO.
Af öllum ríkjum heims er tíðni
barnadauða hæst í Sómalíu. Í fyrra
dóu þar 180 börn af hverjum 1.000
áður en þau náðu fimm ára aldri.
„Jafnvel áður en yfirstandandi
neyð skall á lést eitt af hverjum
sex börnum fyrir fimm ára afmæl-
ið sitt. Núna reiknum við með að
þetta hlutfall eigi eftir að hækka enn
frekar,“ segir yfirmaður UNICEF í
Sómalíu, Rozanne Chorlton.
Verður tekinn
af lífi með eitri
Troy Davis, 42 ára Bandaríkjamaður,
verður tekinn af lífi með banvænni
sprautu á miðvikudagskvöld eftir
að yfirvöld í Georgíu-ríki höfnuðu
síðustu áfrýjun hans. Davis var
dæmdur til dauða árið 1991 fyrir að
myrða lögregluþjón árið 1989. Málið
þykir umdeilt ekki síst í ljósi þess að
fjölmörg lykilvitni við réttarhöldin
drógu framburð sinn um sekt Davis
til baka eftir að dómur féll. „Verði
Davis tekinn af lífi getur vel verið
að yfirvöld í Georgíu taki saklausan
mann af lífi,“ segir Larry Cox, yfir-
maður Bandaríkjadeildar Amnesty
International. Saksóknarar segjast
hins vegar ekki vera í vafa um að
Davis sé rétti maðurinn.
Bylting fyrir fátæka
n Nýstárleg uppfinning sögð breyta lífi þúsunda í fátækrahverfum Filippseyja
N
ý uppfinning hefur breytt lífi
þúsunda fátækra í Filippseyj-
um. Ekki er hægt að segja að
uppfinningin sé flókin því um
er að ræða eins konar ljósaperu sem
búin er til með því að fylla plastflösku
af vatni. „Flöskuperunni“ er komið
fyrir á þaki kofa í fátækrahverfi og
þegar sólin skín á vatnið í flöskunni
margfaldast ljósið inni og verður
sambærilegt því sem kemur frá 55
vatta ljósaperu. Á BBC segir að verk-
efnið, sem kallast „lítri af ljósi“, hafi
þegar fært mörgum fátækari íbúum
landsins aukna birtu í tilveruna.
Kostur flöskuperunnar umfram
hina venjulegu ljósaperu er sá að
ekkert rafmagn þarf til þess að knýja
hana, en rafmagnsverð í Filippseyjum
er með því hæsta sem gerist í Asíu. Í
frétt CNN um málið kemur fram að
það kosti einn dal að setja flöskuper-
urnar upp og að fjölskyldur geti spar-
að allt að sex dölum á mánuði með
því að notast við þessa nýju uppfinn-
ingu. Það var Illac Diaz, hjá samtök-
unum My Shelter Foundation, sem
kom verkefninu af stað í Filippseyj-
um. „Þú getur ímyndað þér hversu
mikil áhrif þetta ljós hefur haft á þessi
heimili,“ sagði hann í viðtali við CNN.
Með hjálp sveitarfélaga og sam-
taka í Filippseyjum hafa þegar ver-
ið settar upp 12.000 flöskuperur
sem lýsa upp 10.000 heimili í fimm
umdæmum í Filippseyjum. Diaz hef-
ur mikla trú á verkefninu en hann
ætlar sér á næstunni að setja upp
flöskuperur í 36 bæjum úti um allt
land. Herinn tók nýlega upp verk-
efnið og setti upp flöskuperur í fá-
tækrahverfum höfuðborgarinnar
Maníla. „Þegar fólk sér hversu góð
áhrif þetta hefur á samfélagið, þá
mun það nýta tæknina,“ sagði Diaz
við CNN.
Flöskuperan Flöskuperunni er komið fyrir á þaki kofa í fátækrahverfi og þegar sólin skín á
vatnið í flöskunni margfaldast ljósið inni og verður sambærilegt því sem kemur frá 55 vatta
ljósaperu. (Samsett mynd)