Dagblaðið Vísir - DV - 27.01.2012, Síða 26

„Þegar mig dreymir
er ég með hendur“
26 Viðtal 27.–29. janúar 2012 Helgarblað
S
amstaða Íslendinga varð til
þess að Guðmundur Felix
er nú á leið til Lyon í Frakk-
landi þar sem hann mun í
náinni framtíð gangast und-
ir handaágræðslu og hann er þakk-
látur fyrir hjálpina. „Það kom drjúgt
frá Oddfellow, Svölurnar, fyrrver-
andi og núverandi flugfreyjur, komu
til skjalanna, bleikt.is hélt úti söfn-
un og glerlistakonan Dagný Magn-
úsdóttir hannaði glerskálar og lét
allan ágóðann renna til mín.“ Hann
sýnir blaðamanni skálarnar á stofu-
borðinu. Hann segir að sér þyki vænt
um að eiga sjálfur slíkar. Þær minni
hann á hversu góð tilfinning það er
að fá svo mikla og ómetanlega hjálp.
Þetta eru allt konur, minnist blaða-
maður á. „Já, konur hafa verið mér
afar hliðhollar,“ segir hann og hlær.
Guðmundur Felix mætir í rækt-
ina þrisvar í viku, hann keyrir sér-
útbúinn bíl og er í skutlinu dagsdag-
lega eins og aðrir foreldrar. Þegar
blaðamaður ræðir við hann hringir
18 ára dóttir hans. Hann svarar sím-
anum með því að nota öxlina. Vipp-
ar honum þar upp, notar svo tung-
una til að svara. Þetta er snertisími,
nýjasta gerð af iPhone. „Pabbi,“ seg-
ir hún. „nennir þú að skutla mér í
vinnuna?“ Hann segist koma eftir
hálftíma. „Ekkert mál.“ Þennan dag
er fannfergið gríðarlegt í borginni.
Það kyngir endalaust niður snjó og
alls staðar eru bílar fastir.
„Hann keyrir sko ekkert eins og
kerling,“ segir móðir hans, Guðlaug
Þórs, sem kemur aðvífandi. „Hann
er algjör glanni,“ segir hún og skellir
upp úr. Þau eru lík mæðginin og létt
yfir þeim.
Volvo-bifreiðin sem hann keyrir
stendur í innkeyrslunni við heim-
ili hans. Það breytti öllu að eignast
hana segir hann. „Ég stýri bílnum
með fótum og höfði og nota krókinn
til að skipta um gír. Stýrið er skífa við
fætur mér og svo gef ég stefnuljós
með höfðinu.“
Klæjar í horfna fingur
Guðmundur Felix er að mörgu leyti
sjálfbjarga. En sumt getur hann
ekki gert sjálfur. Eins og að borða
en hann þarf hjálp við það og þarf
að láta mata sig. Hann getur heldur
ekki baðað sig sjálfur og það gremst
honum. Guðmundur ber gervihend-
ur á báðum öxlum. Önnur höndin er
með járnkrók en hin er með húðlitri
eftirlíkingu af raunverulegri hendi.
„Ég get minna gert með henni,“
útskýrir hann. „En meira með þess-
ari,“ segir hann og lyftir króknum.
„Það er undarlegt að segja frá því,
en ég fæ ennþá tilfinningu í hend-
urnar. Hendurnar sem ég er ekki
með,“ segir hann frá. „Þetta er allt í
hausnum, sjáðu til. Ég get varla lýst
því hversu óþægileg tilfinning það
er að finnast ég þurfa að klóra mér í
lófanum. Það er auðvitað ekkert til
að klóra. Þetta getur verið ærandi til-
finning.“
Hendurnar loguðu
Það er kraftaverk að Guðmund-
ur Felix sé á lífi. Það var hroðalegt,
slysið sem hann lenti í við störf sín
hjá Orkuveitu Reykjavíkur í janúar
1998. Þá fékk hann í sig mikið raf-
lost, brenndist illa og féll tugi metra
til jarðar.
„Hann var kaldur og frosinn,
dimmur dagur,“ segir hann frá. „Þetta
gerðist rétt fyrir ellefu, í ljósaskipt-
unum. Allt pinnfrosið. Það var ekki
mikill snjór,“ segir hann og horfir út
um gluggann. „Ég man eftir að hafa
legið fyrir neðan staurinn. Mig verkj-
aði í magann. Ég brotnaði allur í mél,
það logaði í höndunum á mér og
vinnufélagarnir voru að hlaupa með
hjálmana sína úti í á og ná í vatn til að
hella á mig. Ég man eftir vinnufélaga
mínum yfir mér að spjalla við mig á
meðan ég beið.“
Guðmundur Felix hélt að hann
væri dáinn. Honum var haldið sof-
andi í þrjá mánuði og það er merki-
legt að hann á minningar um þann
tíma.
Minningar milli lífs og dauða
„Á spítalanum var ég svæfður og
í raun og veru man ég ekkert eftir
mér fyrr en þremur mánuðum síðar.
Mér var bara haldið sofandi. En ég
á minningar um þennan tíma samt
sem áður. Ég var með endalausar
martraðir á þessum tíma.
Þetta voru ofboðslegar martrað-
ir. Ég vissi að það væri eitthvað að. Á
tímabili var ég rosalega mikið að láta
alla vita að ég væri lifandi. Mér fannst
eins og það væri búið að saga mig
allan niður og það væri ekkert eftir
nema hausinn. Ein martröðin snerist
svo um það að ég hefði sprungið, ég
tengi það við það þegar verið var að
gera að hryggnum í mér. Það er ekki
hægt að setja þetta í orð. Þetta var svo
súrrealískt og hræðilegt. Ég fann líka
fyrir því að vera að drepast úr þorsta.
Ég er búinn að vera með þráhyggju
fyrir appelsínusafa síðan þá. Ég velti
því stundum fyrir mér af hverju. Mér
fannst allt vera gult í dáinu og ein-
hvern veginn varð það til í hausnum
á mér þar sem ég lá að fyrir ofan mig
væru fullir dunkar af appelsínusafa
utan seilingar.
Enn þann dag í dag kaupi ég
heilu kassana af appelsínusafa þeg-
ar ég fer út í búð,“ segir hann og
brosir að sjálfum sér.
„Veistu ekki að þú ert dáin?“
Þegar Guðmundur Felix var vakinn
úr dáinu kom það mörgum á óvart
að það var honum léttir að það voru
aðeins hendurnar sem hann hafði
misst.
„Martraðirnar voru svo hræði-
legar að mér var hreinlega létt að
ég hefði aðeins misst hendurnar. Þá
var ég líka feginn að vera á lífi. En ég
áttaði mig reyndar ekki á því strax.
Það var stuttu eftir að ég var vak-
inn sem ég leit á mömmu og ég var
sannfærður um að við værum bæði
dauð. Ég leit á hana og spurði hana:
Veistu ekki að þú ert dáin?“
Álagið eyðilagði sambandið
Guðmundur Felix dvaldi næstu árin
á sjúkrahúsum og í endurhæfingu.
Þegar hann lenti í slysinu var hann
í sambúð og átti tvær dætur. Sú eldri
var þá fjögurra ára og sú yngri að-
eins þriggja mánaða. Hann segir
álagið vegna slyssins hafa bundið
enda á sambandið.
„Ég fór eiginlega ekki heim í
nokkur ár eftir slysið og samband
okkar rofnaði og endaði. Ég var
sennilega frekar erfiður en ég var
á spítala og í endurhæfingu í tvö ár
eftir slysið. Þetta var áfall fyrir alla og
við vissum í rauninni ekkert hvernig
við áttum að vinna úr því. Við viss-
um ekki hvernig við áttum að snúa
okkur og ég hafði ekki einu sinni
rænu á því að bregðast við vand-
anum. Það tekur óskaplega langan
tíma að átta sig á áfalli eins og þessu.
Ég var mjög lengi á gríðarlega
miklum og sterkum lyfjum og þá er
maður bara alsæll og sama um allt.
Í fyrsta skipti sem ég var reistur við
snarleið yfir mig. Allt fyrsta árið var
alltaf verið að taka meira og meira af
höndunum. Það voru alltaf sýkingar
í beinendanum og það þurfti alltaf
að stytta. Eins og gefur að skilja var
ég því á rosalegum lyfjaskömmtum
af morfíni og öðrum sterkum verkja-
lyfjum í langan tíma. Þetta var erf-
itt fyrir alla aðstandendur í kring-
um mig. Móður mína, barnsmóður
mína og alla aðra.“
Háði baráttu við fíkn
Guðmundur Felix fékk aðstoð til
þess að afeitra sig og fór seinna í
meðferð.
„Ég fékk aðstoð til þess að afeitra
mig á spítalanum. Læknar trappa
niður skammtana en það dugar
ekki. Þetta eru svo sterk lyf. Ég var
farinn að að skammta mér sjálfur.
Ég var á alls konar kokkteilum,
róandi, kvíðastillandi, morfínlyfjum
og hvaðeina. Ég notaði vímugjafana
lengur en til var ætlast. Það var mín
leið til að díla við andlegu kvalirn-
ar sem fylgdu áfallinu. Ég þurfti að
heyja baráttu við fíknina. Það var
erfitt en það tókst. Tók þetta með
trúnni á Guð. Ég snerti ekki neina
vímugjafa í dag. Ég komst ekkert
áfram á viljastyrknum. Viljinn kom
mér í þrot.“
Breyttist eitthvað í aðstæðum
hans svo hann fann sig knúinn til að
losa sig við fíknina?
Guðmundur Felix kinkar kolli.
„Já. Það kemur alltaf að þessum
tímapunkti að það verður vakning.
Ég var kominn á biðlista að fá nýja
lifur. Mín var skemmd og í slæmu
ásigkomulagi. Ég var hins vegar tek-
inn af honum vegna þess að það var
vesen á mér. Það var ágætis áminn-
ing. Þá snýr maður hlutunum bara
við.“
Vandamál eru til að leysa þau
Guðmundur stríddi lengi við eftir-
köst slyssins sem voru lifrar-
skemmdir og tvisvar hefur verið
skipt um lifur í honum á sjúkrahúsi
í Kaupmannahöfn. Fyrri ígræðslan
misheppnaðist en sú seinni tókst
vel. Hann komst á listann aftur eftir
að hafa losað sig við fíknina og fékk
nýja lifur í Kaupmannahöfn. „Þetta
er dönsk lifur. Þær eru svo fínar, hafa
legið í áfengi síðan í barnæsku,“ seg-
ir hann og skellir upp úr.
Móðir hans segir hann hafa verið
afar veikan áður en hann fékk nýja
lifur.
„Hann var svo mikið veikur að
fólk komst við þegar það sá hann.
Hann leit svo illa út. Hann var svo
gulur að ef þú komst við hann þá
litaðist þú. Það er skelfilega erfitt
að bakka út úr mikilli morfíngjöf en
hann tók svo flott á þessu öllu sam-
an. Hann er svo duglegur og hefur
alltaf verið. Líka þegar hann var lít-
ill,“ segir hún og brosir. „Mér hefur
alltaf fundist hann hafa verið óvenju
jákvæður og hafa það viðhorf að
vandamál eru til að leysa þau.“
Ræktar sambandið
við dæturnar
Veikindin hafa reynt á Guðmund
Felix og hafa reynst honum erfið
glíma. En með tímanum hefur hann
ræktað sambandið við dætur sínar.
„Mér hefur tekist að sinna dætrum
mínum þótt ég hefði auðvitað viljað
vera meiri þátttakandi í þeirra lífi.
Nú þegar ég fer til Frakklands von-
ast ég til þess að þær geti dvalið þar
með mér í einhvern tíma.“
Það hefur einnig mætt mikið á
foreldrum hans sem hafa að hans
sögn reynst honum mikil stoð.
„Mamma hefur staðið mér þétt við
hlið allan tímann og gerir enn í dag,“
segir hann með bros á vör. „Við
erum nánari í dag. Í rauninni á ég
betri samskipti við alla í kringum
mig eftir að þetta gerðist en áður,“
segir hann og bætir við með brosi
á vör að hann voni að það segi ekki
of mikið um hvern mann hann hafi
haft að geyma fyrir slysið.
Guðmundur Felix Grétarsson náði nýlega
takmarki sínu, að safna 40 milljónum króna fyrir
handaágræðsluaðgerð í Frakklandi. Kristjana
Guðbrandsdóttir hitti Guðmund Felix og ræddi
við hann um glímuna við afleiðingar slyssins, fíknina
sem hann komst yfir og góða skapið sem hjálpar
honum flesta daga.
Kristjana Guðbrandsdóttir
kristjana@dv.is
Viðtal
„Ég get varla lýst
því hversu óþægi-
leg tilfinning það er að
finnast ég þurfa að klóra
mér í lófanum.
Vigdís Finnbogadóttir kom til hjálpar „Ég sótti um styrki alls staðar, hjá Félagsmála-
og Tryggingastofnun, en var alls staðar hafnað og viðbrögðin voru ópersónuleg. En svo fór
ég og bankaði upp á hjá Vigdísi Finnbogadóttur og hún hjálpaði mér. Hún tók vel á móti mér
og kom hreyfingu á málið.“ MyndiR siGtRyGGuR aRi