Dagblaðið Vísir - DV - 20.06.2012, Blaðsíða 16

Sandkorn
O
bbosí, sagði kynnirinn á
kappaksturskeppninni á
Bíladögum á Akureyri, þegar
sportbíl var ekið inn í áhorf-
endahópinn, sem var óvar-
inn fyrir bílum sem spóluðu á braut-
inni. Næst bannaði hann fólki að taka
myndir af slysinu. „Forvitni á ekki
heima í svona óheppni,“ sagði hann
og kom þannig tveimur algengum
skilaboðum á framfæri: 1. Ykkur kem-
ur þetta ekki við. 2. Við berum enga
ábyrgð á þessu.
Aðeins tveir úr áhorfendahópnum
fóru á sjúkrahús, en voru sem betur
fer ekki alvarlega slasaðir. „Slys eru
bara slys,“ voru viðbrögð aðstandanda
keppninnar.
„Mistök“ er eitt mikilvægasta hug-
tak síðustu fjögurra ára. Þeir sem
viðurkenna mistök viðurkenna ábyrgð
sína. Því fleiri sem gera það, því bet-
ur getum við séð hvað fór afvega og
komið í veg fyrir að það endurtaki sig.
Afsökunarbeiðnir eru þjóðhagslega
hagkvæmar.
Þess vegna var erfitt að sætta sig
við að enginn bæri ábyrgð á neinu
þegar efnahagslífið hrundi. Ekki einu
sinni æðsti stjórnandi ríkisins, sem
bað fólk um að kjósa sig út á „trausta
efnahagsstjórn.“ Á endanum var hann
dæmdur fyrir hluta mistaka sinna, en
reiddist, iðraðist einskis og úthrópaði
aðra fyrir að gera alvarleg mistök með
því að fá hann dæmdan fyrir hans
mistök.
Verstir eru þeir sem kenna bara
öðrum um en axla enga ábyrgð sjálfir.
Oft er talað um að þeir kunni ekki að
skammast sín.
Þeir grafa undan því að aðrir viður-
kenni raunveruleg mistök. Nafnlaus-
ar greinar Morgunblaðsins í ritstjórn
Davíðs Oddssonar snúast flestar um
að kenna öðrum en honum og Sjálf-
stæðisflokknum um mistök sem flokk-
urinn og hann báru mikla ábyrgð á.
Þegar hann var spurður út í stærstu
mistök sín, árið 2000, benti hann á
eitthvert tilfelli þar sem hann treysti
því að ákveðnir fimm aðilar gætu
unnið saman, en sá eini sem „tók
skjótar ákvarðanir“ var hann. Í raun
gerðu aðrir stærstu mistökin hans.
Því fleiri sem eru óskammfeiln-
ir, þess erfiðara er fyrir fólk að játa
mistök sín. Það myndast menning
ábyrgðarleysis.
Mistök eru afstæð eftir lífssýn og
sjálfskipuðu ábyrgðarsviði hvers og
eins. Sá sem fylgir harðri frjálshyggju
trúir því að hver beri ábyrgð á sjálf-
um sér. Harðir frjálshyggjumenn sem
stunda viðskipti stýrast þess vegna
síður af siðferði sem felur í sér ábyrgð
gagnvart öðrum.
Hreiðar Már Sigurðsson, forstjóri
Kaupþings, bað eigendur bankans
afsökunar, en sagðist ekki skulda ís-
lensku þjóðinni afsökunarbeiðni.
Bjarni Ármannsson taldi það vera
skyldu sína að láta afskrifa 800 millj-
óna króna skuld einkahlutafélags
hans, þótt hann ætti fyrir henni, bara
vegna þess að hann gat það. „Enda
væri það náttúrulega bara
óábyrg meðferð á fé af minni hálfu,“
að borga skuld sem hann gæti feng-
ið afskrifaða, sagði Bjarni. Í siðferði
frjálshyggjumanna er ábyrgðin gagn-
vart heildinni oft afskrifuð.
Eftir hrun var krafa um að við-
skiptamenn og stjórnmálamenn
öxluðu meiri ábyrgð gagnvart al-
menningi. Athafnamenn áttu erfitt
með að meðtaka þessa kröfu, enda
gengur fjármálakerfið út á að veita
þeim visst frelsi til athafna, sem telj-
ast ósiðlegar út frá siðferði venjulegs
fólks. Þeim mislíkar til dæmis þegar
DV fjallar um kennitöluflakk og við-
skiptafléttur þeirra, vegna þess að
það eru til stofnanir sem taka á slíku
og íslenskum almenningi kemur
þetta ekki við.
Fólk hætti að treysta stjórnmála-
mönnum þegar það kom í ljós að þeir
rugluðu saman eigin hagsmunum
og hagsmunum bankanna og þeim
mistókst að stórum hluta að gæta
hagsmuna almennings í góðærinu.
Þeir stunduðu að beina peningum í
eigin vasa með því að taka við styrkj-
um frá stórfyrirtækjum sem vantaði
vini, eða koma sér í alls kyns stjórnir
fyrirtækja í eigu almennings til að fá
stjórnarlaun.
Þegar einhver viðurkennir mis-
tök sín fyrir öðrum staðfestir hann að
hann ætli að uppfylla ábyrgðarsviðið.
Þeir sem viðurkenna ekki augljós mis-
tök uppfylla ekki lágmarkskröfuna
til að verða treyst af öðrum. Lífssýn
þeirra er full af óhöppum, slæmum
aðstæðum og mistökum annarra.
Jóhanna Sigurðardóttir forsætis-
ráðherra fór þá fáförnu leið á 17.
júní að viðurkenna mistök. „Ábyrgð-
ina berum við, kjörnir fulltrúar
þjóðarinnar og enn sem komið er
hefur okkur að miklu leyti mistek-
ist í þessu mikilvæga verkefni, að
endurvinna traust þjóðarinnar. Þetta
þykir mér mjög miður. Úr þessu
verðum við að bæta …“ Þótt það
sé undarlegt takmark í sjálfu sér að
reyna að láta aðra treysta sér er það
samt mikilvægur áfangi að íslensk-
ir stjórnmálamenn séu byrjaðir að
þora að viðurkenna mistök.
Svavar verst
tengdaömmu
n Svavar Halldórsson, eigin-
maður forsetaframbjóðand-
ans Þóru Arnórsdóttur, verst
nú ásökunum
fyrrverandi
eiginkonu,
tengda-
mömmu
og tengda-
ömmu. Fyrr-
verandi
eiginkona Svavars birtist í
sjónvarpsviðtali við Eirík Jóns-
son á vefsíðu hans. Sam-
kvæmt heimildum DV hafa
þær einnig, í kjölfar forseta-
framboðs Þóru, meðal annars
krafið hann um greiðslu
vegna íbúðar sem hann átti.
Hann mun ekki telja sig eiga
að borga. Svavar vildi ekki
ræða málið í samtali við DV.
Í herbúðum Þóru er slúðr-
að um að málið tengist því
að Dögg Pálsdóttir, kosninga-
stjóri Herdísar Þorgeirsdóttur,
var skilnaðarlögfræðingur
fyrrverandi eiginkonu Svav-
ars.
Gillz- límmiðinn
n Eftir að Egill Einarsson var
kærður fyrir nauðgun bauð
Sigríður Margrét Oddsdóttir,
forstjóri Já.is,
lesendum
símaskrár-
innar upp á
límmiða til
að líma ofan
á kápumynd
af Agli og
hylja ásjónu hans. Nú, eftir að
málið var látið niður falla, er
þess beðið að Sigríður Mar-
grét bjóði upp á Gillzenegger-
límmiða til að líma aftur yfir
þær símaskrár sem enn eru í
notkun.
Auglýsir borgara
n Guðlaugur Þór Þórðarson
alþingismaður er einn af
viðmælendunum í kynn-
ingarblaði
hamborgara-
staðarins
Metró, sem
hét McDon-
ald’s áður en
skyndibita-
risinn yfir-
gaf Ísland. Í viðtali í blaðinu
prísar hann fyrirtækið fyrir að
veita næringarupplýsingar.
Ólíklegt þykir að Guðlaugur
hafi fengið greitt fyrir vikið,
enda þingmaður. Aðrir í blað-
inu voru Siv Friðleifsdóttir og
Guðni Ágústsson, sem hrósaði
ís, vegna mjólkurinnihalds.
Tæknileg spilling
n Þingmaðurinn og fyrrver-
andi samgönguráðherrann,
Kristján Möller, var skráður
stjórnarmaður í hlutafélaginu
Vaðlaheiðargöng ehf. á sama
tíma og hann samþykkti níu
milljarða króna lánveitingu
í ríkissjóði til fyrirtækisins.
Kristján hafði reynt að segja
sig úr stjórninni en gerði það
vitlaust. Því vill hægrivefur-
inn andriki.is kanna hvort
hann hafi brotið lög sem
banna að þingmaður greiði
atkvæði með fjárveitingu til
sjálfs sín. Hann var hins vegar
fulltrúi ríkisins í stjórn og átti
ekki persónulegra hagsmuna
að gæta. Því er um tæknilega
spillingu að ræða.
Sami skríll bjó til Gillz
og rústaði honum
Ég er mjög stoltur
pabbi
Eiríkur Örn Norðdahl rithöfundur tjáði sig um mál Egils Einarssonar. – norddahl.org/ Garðar Gunnlaugsson nýtur þess að horfa á EM með syni sínum. – DV
Þeir sem gera engin mistök„Því fleiri
sem eru
óskammfeilnir,
þess erfiðara er
fyrir fólk að játa
mistök sín.
Besta land í heimi
U
ndanfarin ár hafa margir Ís-
lendingar flutt til Noregs og
fleiri draumalanda. 40 prósent
Íslendinga hafa íhugað að flytja
úr landi síðasta árið eða svo, sam-
kvæmt könnun í nóvember í fyrra.
Stór hluti þjóðarinnar trúir því
að grasið sé grænna hinum megin
við hafið. En það er tálsýn. Ísland er
nefnilega besta land í heimi. Hér eru
13 ástæður:
1. Þótt þú hafir
dyrnar að sumar-
bústaðnum þín-
um opnar þarftu
ekki að óttast að
skógarbjörn komi
í heimsókn.
2. Þótt þú leggist
í gras eða gangir í
skóginum þarftu
ekki að óttast að
skógarmítill bíti þig
og bori sig inn í lík-
ama þinn, og beri
með sér „lyme-
disease“ sem
veldur síþreytu.
3. Þegar kjarnorkustríðið kemur mun
enginn nenna að sprengja Ísland.
4. Eitt mesta vanda-
mál mannkyns, gróð-
urhúsaáhrifin, hljóma
eins og draumur í dós
á Íslandi.
5. Hættulegasta dýr Ís-
lands er geitungurinn.
6. Íslenska mýflugan er
eins og kelinn kettlingur í
samanburði við moskító-
flugur annars staðar.
7. Prumpulyktin af
heita vatninu hér er
ekki vegna saurmeng-
unar.
8. Alvarlegasta
hryðjuverkaárásin
á Ísland og íslenska
menningu var
sjónvarpsþátturinn
Nonni sprengja á
Skjá Einum árið
1999.
9. Síðasta stríð á Íslandi var fyrir átta
öldum. Þá voru notuð bitlaus sverð og
grjót.
10. Þegar
Íslendingar
lentu í
átökum við
erlenda
stórþjóð, í þorskastríðunum, þóttum
við svo litlir og krúttlegir að þeir vildu
ekki skjóta á okkur.
11. Það þarf ekki nema 14 gráðu hita til
að búa til bongóblíðu á Íslandi.
12. Forsætisráðherr-
ann býr í fjölbýlis-
húsi, eins og hinir.
13. Ísland er krúttland. Mesta deilan
í þjóðfélaginu snýst um hver sé besta
sameiningartáknið.
Svarthöfði
Útgáfufélag: DV ehf. Stjórnarformaður: Ólafur M. Magnússon Ritstjórar: Jón Trausti Reynisson (jontrausti@dv.is) og Reynir Traustason (rt@dv.is) Fréttastjóri: Ingi Freyr Vilhjálmsson (ingi@dv.is)
Umsjón helgarblaðs: Ingibjörg Dögg Kjartansdóttir (ingibjorg@dv.is) Umsjón innblaðs: Kristjana Guðbrandsdóttir (kristjana@dv.is) Framkvæmdastjóri: Stefán T. Sigurðsson (sts@dv.is)
Sölu- og markaðsstjóri: Heiða B. Heiðarsdóttir (heida@dv.is) Hönnunarstjóri: Jón Ingi Stefánsson (joningi@dv.is) Umbrot: DV Prentun: Landsprent Dreifing: Árvakur DV á netinu: DV.is
F R J Á L S T, Ó H Á Ð D A G B L A Ð
Heimilisfang
Tryggvagötu 11
Hafnarhvoli, 2. hæð
101 Reykjavík
FRéTTASkoT
512 70 70 DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins á stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. Öll viðtöl blaðsins eru hljóðrituð. Notkun á efni blaðsins er óheimil án samþykkis.
512 7000
512 7010
512 7080
512 7050
AÐALnúmeR
RiTSTJÓRn
ÁSkRiFTARSími
AuGLýSinGAR
16 20. júní 2012 Miðvikudagur
Leiðari
Jón Trausti Reynisson
jontrausti@dv.is