Dagblaðið Vísir - DV - 21.01.2014, Qupperneq 21

Umræða 21Vikublað 21.–23. janúar 2014
S
íðastliðinn sunnudags­
morgun vildi svo til, að bæði
í þætti Sigurjóns Egilsson­
ar á Bylgjunni og í þætti
Gísla Marteins á ríkissjón­
varpinu sátu fyrir svörum tveir af
forystumönnunum í ríkisstjórn­
arsamstarfinu. Báðir voru spurð­
ir sömu spurningar um hvað liði
hugsanlegri þjóðaratkvæðagreiðslu
um framhald viðræðna Íslands við
Evrópusambandið. Báðir svöruðu
skýrt og afdráttarlaust og voru al­
gerlega sammála. Þetta voru þau
Vigdís Hauksdóttir, formaður fjár­
laganefndar, og Sigrún Magnús­
dóttir, formaður þingflokks Fram­
sóknarflokksins. Hvorugar gripu
til þess ráðs að fara loðmullulega
kringum viðfangsefnið eins og kettir
í kring um heitan graut. Báðar gáfu
þær skýr og afdráttarlaus svör. Báð­
ar sögðu þær að þjóðaratkvæða­
greiðsla um framhald viðræðna
væri ekki á dagskrá hjá ríkisstjórn­
inni. Til hennar myndi ekki koma.
Líka íhaldið
Þessar tvær framsóknarkonur eru
síður en svo einu forystumenn ríkis­
stjórnarinnar, sem svo skýrt hafa
talað. Það hefur líka sjálfstæðis­
þingmaðurinn Birgir Ármannsson
gert, formaður utanríkismálanefnd­
ar. Einnig ritstjóri Morgunblaðsins,
Davíð Oddsson, sem örugglega hef­
ur ráðið einna mestu um myndun
núverandi ríkisstjórnar og áherslu­
efni hennar. Þó utanríkisráðherrann
hafi verið margsaga um hin marg­
víslegustu efni eru síðustu ummæli
hans afdráttarlaus. Engin þjóðarat­
kvæðagreiðsla um áframhald við­
ræðna. Engar viðræður á hans vakt.
Besti kosturinn?
Í báðum flokkunum, Framsóknar­
flokki og Sjálfstæðisflokki, eru stórir
minnihlutar sem líta svo á að ljúka
eigi aðildarviðræðum við ESB og
bera niðurstöðuna undir þjóðarat­
kvæði. Sá er eindregið þeirra vilji
því þeir telja að ef kostur sé á að­
ild með ásættanlegum kjörum
þá ráði það algerum úrslitum um
framtíðarvelferð þjóðarinnar og
um lausn á annars illleysanlegum
vandamálum eins og nær ókleifum
múr gjaldeyris hindrana og reglu­
bundins gengishruns. Í hópi þessa
stóra minnihluta eru meðal annarra
flestir forystumenn í atvinnurekstri
þjóðarinnar; nærfellt allir aðr­
ir en útgerðarmennirnir, sem eiga
Morgunblaðið. Sá hópur hefur fram
til þessa verið mikils ráðandi í báð­
um stjórnarflokkunum, einkum
Sjálfstæðisflokknum, en nú er ekkert
á þá hlustað. Jafnvel hæðst að þeim
á opinberum vettvangi umfjöllunar.
Atkvæðin tryggð
Til þess að tryggja núverandi
stjórnar flokkum atkvæði og atfylgi
þessa hóps og annarra þeirra, sem
fylgt hafa stjórnarflokkunum en
fylgja þeim ekki í fjandskapnum við
ESB, voru fyrir kosningar gefin út
þau loforð, að gengið yrði til þjóðar­
atkvæðagreiðslu um hvort samn­
ingum við ESB yrði fram haldið og
niðurstaða þeirrar atkvæðagreiðslu
yrði látin ráða. Formaður Sjálfstæð­
isflokksins var algerlega ótvíræð­
ur í því loforði. Gaf meira að segja
í skyn að vel mætti hugsa sér slíka
atkvæðagreiðslu samfara sveitar­
stjórnarkosningum, sem fram eiga
að fara eftir nokkra mánuði. Einn
áberandi flokksmanna hans, Bene­
dikt Jóhannesson, fullyrti í grein í
Fréttablaðinu að því loforði væri
óhætt að treysta. „Sjálfstæðismenn
efna loforð sín,“ sagði hann. Fyrr­
verandi formaður flokksins, Þor­
steinn Pálsson, skrifar vikulega
pistla í Fréttablaðið þar sem hann
hermir margnefnt loforð upp á arf­
taka sinn í formannsstólnum. Nú
verður gengið til margumræddra
sveitarstjórnarkosninga eftir fáa
mánuði. Samkvæmt ítrekuðum yf­
irlýsingum hvers forystumanns rík­
isstjórnarsamstarfsins á fætur öðr­
um verður hvorki þá né heldur síðar
efnt loforðið sem þeir Benedikt og
Þorsteinn segja að ekki verði svikin
Og hvað þá?
Óhætt að svíkja?
Gangi það eftir – verði loforðið ekki
efnt – þá er það einfaldlega vegna
þess, að forysta beggja flokka tel­
ur sér það vera óhætt því hvorki
Benedikt né Þorsteinn né for­
ystumennirnir í íslensku atvinnu­
lífi muni hvort eð er nokkurn tíma
annað gera en að halda áfram að
kjósa Flokkinn – hvort heldur sem
er Framsókn eða Sjálfstæðisflokk. Í
næsta pistil sínum ætti Þorsteinn að
velta upp sinni sýn á það. Er það rétt
mat hjá félögum hans í forystunni
að óhætt sé að gleyma loforðinu
sem honum og skoðanabræðrum
hans var gefið því þeir hvorki geti né
vilji bregðast við? Þeir fylgi Flokkn­
um fremur en sannfæringunni? Úr­
slit málsins eru algerlega í höndun­
um á þessum tiltölulega stóra hópi
viðræðusinna í bæði Framsóknar­
flokknum og Sjálfstæðisflokknum.
Þá fyrst þegar og ef flokksforystan
telur vera ástæðu til þess að óttast
þá mun hún standa við loforðið,
sem hún gaf þeim. Fyrr ekki. Í því
tafli á svartur nú leik. Fellir hann
kónginn – og gefst upp eins og for­
ystan býst við? Eða teflir hann til
vinnings? Hvað segja þeir Benedikt
og Þorsteinn? Sífellt styttist í sveitar­
stjórnarkosningar. Umþóttunartím­
inn styttist. Þögn er samþykki – við
mat forystunnar. n
Svartur á leik
Sighvatur Björgvinsson
Fyrrverandi ráðherra
Kjallari
„Þó utanríkisráð-
herrann hafi verið
margsaga um hin marg-
víslegustu efni eru síð-
ustu ummæli hans af-
dráttarlaus.
Forystu konur í Framsókn Sigrún Magnúsdóttir og Vigdís Hauks Mynd Sigtryggur Ari
Í
Fréttablaðinu í liðinni viku birt­
ist örlítil frétt, með fyrirsögninni
Ójöfnuðurinn hættulegastur. Þar
er bent á að meginviðfangsefni
alþjóðlegrar efnahagsráðstefnu
nú í vikunni eru skaðleg áhrif auk­
ins ójöfnuðar og bent á að hin ógn­
vekjandi gjá sem er á milli ríkra og
fátækra í heiminum sé einn mesti
áhættuþáttur efnahagslífs heimsins.
Í aðdraganda efnahagshrunsins,
ekki hvað síst á Íslandi, jókst mis­
skipting og ójöfnuður hröðum
skrefum. Kaupgeta allra versnaði
síðan gríðarlega við hrunið. Fyrri
ríkisstjórn reyndi að tryggja afkomu
þeirra tekjulægstu betur en þeirra
sem meira höfðu og auka jöfnuð.
Tekið var upp þrepaskattkerfi og sett
var sérstök framfærslutrygging fyrir
þá sem lifðu eingöngu á greiðslum
frá Tryggingastofnun ríkisins. Skatt­
ar voru hækkaðir á hærri tekjur og
þeir nýttir til að verja betur kjör
þeirra lægst launuðu.
Of mörg heimili undir
lágtekjumörkum
Strax eftir hrun var sett á stofn
„velferðarvakt“ á vegum velferðar­
ráðuneytisins, með aðkomu fjöl­
margra aðila. Í lokaskýrslu í des­
ember síðastliðnum bendir vaktin
á að eftir hrun hafi á langflestum
sviðum tekist vel að sporna gegn
alvarlegum afleiðingum krepp­
unnar. Börnum líði almennt vel
á Íslandi og jafnvel betur en fyrir
hrun. Engu að síður er brýnt að
vekja athygli á að þó Ísland standi
vel í alþjóðlegum samanburði þá
sé með öllu óásættanlegt að sjá
hve mörg heimili eru undir lág­
tekjumörkum en talið er að allt
að tíunda hvert barn búi á heimili
undir þessum mörkum.
Það er því engin tilviljun að
fyrsta tillaga velferðarvaktarinnar
í lokaskýrslunni er að: „Stjórnvöld,
ríki og sveitarfélög setji fram heild­
stæða tímasetta aðgerðaráætlum
um hvernig vinna skuli bug á fá­
tækt á Íslandi“ og því er fylgt eftir
með tillögu um að tryggja betur en
nú er gert velferð og afkomu efna­
lítilla barnafjölskyldna, sérstak­
lega einstæðra foreldra og barna
þeirra.
Farsæld – reisn og virðing
„Samstarfshópur um enn betra
samfélag“, sem Velferðarsvið Reykja­
víkurborgar ýtti af stað með full­
trúum frá Rauða krossi Íslands,
Hjálpar stofnun kirkjunnar, fulltrú­
um Háskóla Íslands og fleirum gaf út
á síðastliðnu ári skýrsluna Farsæld
þar sem bent er á nýjar leiðir í bar­
áttunni gegn fátækt.
Skýrslan kemst að þeirri niður­
stöðu að þrátt fyrir að meginþorri
landsmanna búi við góðar aðstæður,
lífskjör og hagsæld, þá sé of stór
hluti landsmanna í erfiðri stöðu og
njóti ekki ásættanlegra lífsgæða.
Skýrslan leggur áherslu á að ís­
lensk þjóð eigi að gera sáttmála um
að bæta lífsgæði þess hóps sem býr
við lökust kjörin. Leggja ber áherslu
á að vinna gegn fátækt með já­
kvæðri nálgun, stuðningur samfé­
lagsins verði ekki í formi ölmusu
heldur stuðli að mannlegri reisn
og virðingu og efli hvern og einn til
þátttöku í samfélaginu. Allir þurfa
að leggjast á eitt til að bæta ástandið,
einstaklingar, ríki, sveitarfélög, at­
vinnulífið og félagasamtök.
ný ríkisstjórn verður
að breyta um stefnu
Þrátt fyrir fagrar yfirlýsingar og ræð­
ur er fátt í fjárlögum ríkisins fyrir
árið 2014 og þeim áherslum sem
ný ríkisstjórn hefur kynnt og verk­
um hennar hingað til, sem bendir til
að úrbætur fyrir þá tekjulægstu, þá
sem búa við fátækt, verði forgangs­
verkefni. Það er sameiginlegt verk­
efni okkar allra að sjá til þess að há­
tíðarræðurnar breytist í aðgerðir til
að bæta kjör þeirra sem minnst hafa
og að hindra að ójöfnuður aukist að
nýju á Íslandi.
Þar er lögfesting Barnasáttmála
Sameinuðu þjóðanna, vinna vel­
ferðarvaktarinnar og skýrslan um
Farsæld góður grunnur til að byggja
á samfélagssáttmála um að eyða fá­
tækt á Íslandi. n
Hættulegar afleiðingar ójöfnuðar
guðbjartur Hannesson
þingmaður Samfylkingar
Kjallari „Börnum líði
almennt vel á
Íslandi og jafnvel betur en
fyrir hrun.
Könnun
gekk Björn
Bragi of langt?
17,5%
14,9%
12,2%
11,5%
43,9%
n Nei, þetta var mjög fyndið n Nei,
þetta var allt í lagi n Alveg sama
n Já, hann þarf að biðjast afsökunar
n Já, þetta var mjög ósmekklegt
Spurningin
Hver er bestur
í handbolta-
landsliðinu?
„Ég veit ekkert hvað þeir heita, ég veit
bara að þeir vinna.“
Savie Sahadeo
42 ára sjoppudama
„Aron Pálmarsson. Það skiptir engu
máli hvort hann er meiddur eða ekki;
hann er alltaf bestur.“
Lara Acosta
22 ára nemi
„Aron.“
Ilmur Kristjánsdóttir
10 ára nemi
„Aron.“
Karlotta Karlsdóttir
10 ára nemi
„Aron Pálmarsson er bestur.“
Margrét Ólafsdóttir
hótelþerna
Ég ætlaði að
segja upp
Margrét Erla Maack um uppsögnina á RÚV. – DV
Ég var illa upplögð
og ósofin
Jónína Benediktsdóttir fyrir dómi vegna ölvunaraksturs. – DV.is
Þú rændir hann áhyggjuleysinu sem eiga
að vera hans sjálfsögðu mannréttindi.
Ársæll níelsson, íbúi við Álftamýri í opnu bréfi sem hann skrifaði til manns sem reyndi að nema son hans á brott. – DV.is