Landshagsskýrslur fyrir Ísland - 01.01.1906, Page 28

22
Höfundurinn hefur getið þess í ritgjörð sinni, sem töflunni fylgir, að það sje næst-
um ótrúlegt, að meðalæíin á íslandi hafi lengst urn 19 ár á síðari hluta fyrri aldar.
En líftöflur lians sjálfs staðfesta það mjög vel. Sje andvanafæddum sleppt, þegar
reiknuð er út meðalæfm, eins og höfundurinn hefur gjört, þegar hann reiknaði út
líftöflurnar, og almennt er gjört, þá var meðalæfm
1851—60
35.4 ár
Eptir líftöflunni voru á lífi 1850—60 (það er ekki alveg sanra tímabilíð)
fullra 35 ára af 10 þús, karlar 4531, konur 5193=^-^ = 4862 menn, sem
svarar lil meðalæfi, sem er hjer um ............................................ 33.0 ár
Meðalæfin 1891—’OO er eins og áður er sagt.................................... 55.9 —
Eptir líftöflunni 1890—1901 voru lifandi 55 ára af 10,000 körlum 4441 og
10,000 konum 5764 ^^^f^eða 5103, sem svarar næstum nákvæmlega til
meðalæfi, sem er ............................................................... 55.9 —
Líftöflurnar staðfesta þessvegna, að meðalæfin hafi lengst síðari hluta 19. aldar ekki
að eins um 19 ár, heldur jafnvel meira, 20 eða 21 ár.
Það er alveg rjett, sem höfundurinn segir, að þessi lenging á mannsæfinni
er næstum ótrúleg, en hún sýnir eiginlega ekki annað, en að landið hafi verið mjög
forsómað, þegar löggjafarvald og fjárveitingarvald var flult í okkar eigin höndur,
og að landsmenn liafi í þessu efni notað valdið og fjárframlögin með dáð og dug
sjálfum sjer til lieilla.
Af fjórum fyrstu árunum af 20. öldinni er sýnilegt, að meðalæfin muni ekki
nema staðar við 55 eða 56 ára takmarkið. Hún sýnist vera að komast upp yfir
60 ár eins og í Noregi, eins og líftaflan frá Noregi ber með sjer, en þar hefur meðalæfm
verið liæzt í Norðurálfunni. íslendingar ættu að geta náð sömu meðalæfi, sem
Norðmenn, eða svo finnst manni, en 4 ár eru of stutt timabil til að byggja á. —•
Samt sýnist svo af þessunr 4 árurn, sem Hftaflan 1890—1901 sje úrell nú, þegar
hún kemur fram, en höfundurinn á eins miklar þakkir skildar fyrir hana fyrir því.
Það er framförin í þessu efni, sem sýnist vera liraðstígari, en nokkurn mann gat
grunað.
3. Dánir eptir mánuðum eru sýndir í töflu V.; þar eru tekin árin 1891—
1904. Eptir töflunni árin 1891—1900 eru fyrstu 6 mánuðirnir af árinu hættulegri,
en síðari 6 mánuðirnir. Marz, Apríl, Maí og Júní, einkum tveir þeir síðasttöldu eru
hættulegastir lyrir lífið. Þó töluverður munur sje á mánuðunum eptir 1901, þá mun
hann þó vera minni en áður var. Áður gengu kvefsóttir og landfarsóttir á vorin,
en eptir 1901 sýnist svo, sem þær sjeu mjög í rjenun. í töflunni eru ekki andvana
fæddir taldir með dánum, heldur eru þeir taldir i dálki sjer á eptir, til að sýna
fjölda þeirra.
Eptirtektavert er það, að eptir síðustu aldamót sýnist svo, sem desember-
mánuður sje orðinn einn af hinum liættulegu mánuðum fyrir líf manna, áður dóu
langfæstir í ágúst og desember.