Húnavaka - 01.05.2008, Blaðsíða 102

H Ú N A V A K A 100
negldar höfðu verið innan á hann. Jón Helgason ritstjóri, sem oft var þarna
gestur, sá þessar bækur og skrifaði grein um í Tímann. Í kjölfarið fylgdu fleiri
greinar þar sem hann hvatti til að bækurnar yrðu rifnar niður og hirtar. Ekki
þurfti að brýna yfirvöldin hér lengi til þess að það yrði gert og höfnuðu þær á
Héraðsskjalasafninu.
Bækurnar sem þarna náðust eru líklega um tuttugu og eru misjafnlega á sig
komnar, sumar lítt skemmdar en aðrar eru talsvert skemmdar af raka og ryði.
Ég varð hálfhissa þegar ég fór að skoða bækurnar fyrir nokkrum árum því
sumar þeirra voru ennþá með naglana í gegnum sig og þurfti ég bókstaflega
að naglhreinsa þær til að geta flett þeim. Enginn hafði þá flett þeim í 70 ár eða
jafnvel lengur. Sumar bækurnar eru talsvert eldri en verslunin á Blönduósi. Sú
elsta frá 1854, ef ég man rétt og eru frá versluninni á Skagaströnd. Aðrar eru
einmitt frá fyrstu árum verslunarinnar á Blönduósi og sumar eru frá því eftir
1900. Þá er þarna nokkuð af lausum pappírum, m.a. dulmálslykill sem not-
aður var þegar símskeyti voru send til móðurfélagsins og ekki máttu koma fyrir
almenningssjónir.
Í einni bókinni fann ég sönnun fyrir tilvist skúrsins, sem áður var minnst á
að hefði verið reistur utan ár sumarið 1876, því í bók frá 1878 fann ég klausu
frá í febrúar það ár að einhver hefði farið einhverra erinda í „skuret paa
Blönduósi“. Þá kom fram að verið var að byggja á Skagaströnd hús sem þeir
kölluðu „Kornhuset“.
Þarna gat líka að sjá reikning Sverris Runólfssonar steinhöggvara sem þá
var búsettur á Hjaltabakka. Þar kemur fram að hann var að hlaða „Grundvolden
paa Blönduósi“ í maí 1878. Fyrst fær hann greidd 16 daga laun og síðar 2
daga á 3 kr. á dag. Þá sést að Friðrik Pétursson smiður, sagður húsmaður á
Svínavatni, fær greitt inn á reikning sinn kaup fyrir tvo menn, Þorstein í 54
daga og Jóhann í 11 daga. Engin föðurnöfn eru á þessum mönnum og ekki
Blönduós upp úr aldamótum. Ljósm.: Daniel Bruun.