Lögmannablaðið - 01.03.2011, Blaðsíða 14

14 lögmannablaðið tbl 01/11
Í SÍðaSta töLuBLaði Lögmanna-
blaðsins ritaði Vilhjálmur H. Vilhjálmsson
hrl. grein undir yfirskriftinni „Vandinn
að vera lögmaður“. Þar fjallaði hann um
dóm Hæstaréttar í málinu nr. 100/2010
sem kveðinn var upp 18. nóvember
2010. niðurstaða hans var sú að
dómurinn væri dæmi um þann vanda
sem felst í deildaskiptingu Hæstaréttar
og auka kann hættu á mismunandi
túlkun réttarins á lagareglum og ólíku
mati réttarins á sönnunargögnum. Þótt
ég sé sammála Vilhjálmi um þessa hættu
sem felst í deildaskiptingu Hæstaréttar
er ég ósammála því að umræddur
dómur sé dæmi um þetta. Vilhjálmur
telur að Hæstiréttur hafi ekki beitt
sömu lögskýringu og hefðbundnu
sönnunarmati og í fyrri úrlausnum
réttarins. auk þess hafi Hæstiréttur beitt
nýmæli sem fælist í því að snúa við
sönnunarbyrði fyrir stórkostlegu gáleysi
og leggja hana á vátryggingartaka.
Þessu er ég ósammála en tekið skal
fram að ég flutti málið á móti Vilhjálmi
í Hæstarétti.
atvik málsins
atvik málsins voru í stuttu máli þau
að H krafðist skaðabóta úr hendi
tryggingafélagsins S vegna tjóns sem
hann varð fyrir við akstur bifhjóls á
Hafnargötu í reykjanesbæ í júní 2004.
S taldi að H hefði sýnt af sér stórkostlegt
gáleysi við akstur í umrætt sinn og því
ætti hann að bera 1/3 hluta tjóns síns
sjálfur. Í dómi Hæstaréttar segir að H
hefði gert sér að leik að láta bifhjól
sitt „prjóna“ og að slíkt aksturslag við
þær aðstæður sem uppi voru fæli í sér
stórkostlegt gáleysi. H hefði ekki sýnt
fram á að hann hefði ekki misst stjórn
á bifhjólinu af þessari ástæðu og að
slysið yrði þannig ekki rakið til þessarar
háttsemi hans. Bætur til H voru því
lækkaðar og var honum gert að bera
sjálfur þriðjung tjóns síns, með vísan
til 2. mgr. 18. gr. þágildandi laga nr.
20/1954 um vátryggingasamninga.
Við lýsingu Vilhjálms á málsatvikum
er ýmislegt að athuga og verður hún
seint talin hlutlaus. fyrir hið fyrsta vantar
nokkur grundvallaratriði í frásögnina, s.s.
að ökumaður bifhjólsins var margsaga í
framburði um aðdraganda slyssins og
ökuhraða. auk þess fer hann frjálslega
með endursögn á framburði hlutlauss
vitnis og fullyrðir ranglega að ný
málsástæða er varðaði sönnunarmatið
hafi fyrst komið fram fyrir Hæstarétti.
Því er rétt að rekja helstu atriðin sem
lögmaðurinn sleppir úr lýsingu sinni
á málsatvikum í fyrrnefndri grein því
en þau skipta máli þegar fjallað er um
sönnunarmat og rökstuðning Hæstaréttar
fyrir niðurstöðu réttarins.
Í lögregluskýrslu var haft eftir
ökumanninum að eldsneytisgjöf
bifhjólsins hafi festst í botni og að
hann hafi í framhaldinu misst stjórn
á bifhjólinu. Í skriflegri skýrslu til
lögmanns síns, sem ökumaðurinn lagði
fram í málinu, sagði ökumaðurinn að
hann hefði sett framhjólið niður aftur og
bremsað með bæði aftur- og frambremsu
og þá runnið til í vettlingnum, og gefið
bensíngjöfina í botn óviljandi með þeim
afleiðingum að hann missti stjórn á
hjólinu. Í stefnu málsins í héraði var
hins vegar á því byggt að ökumaðurinn
hafi fest hanska sinn í bensíngjöf hjólsins
með þeim afleiðingum að í stað þess að
bremsa hafi hann gefið hjólinu aukið
bensín og þannig misst stjórn á því.
framburður ökumannsins varðandi
ökuhraðann var einnig á reiki en hann
kvaðst í lögregluskýrslu hafa verið á 60-
70 km hraða en á síðari stigum málsins
kvað hann ökuhraðann hafa verið 50
km á klst.
stórfellt gáleysi
aðilar deildu um hversu langan tíma
ökumaðurinn hefði ekið bifhjólinu eftir
að hann hætti að prjóna og áður en hann
missti stjórn á því. ökumaðurinn hélt
því fram að hann hefði ekið bifhjólinu
nokkurn spöl með bæði hjólin á jörðu
áður en hann missti stjórn á því. Vitni,
sem ók bifreið á undan bifhjólinu, kvað
hins vegar aðeins hafa liðið augnablik
frá því að ökumaðurinn lenti framhjólinu
og þar til hann féll af bifhjólinu og nánar
aðspurt fyrir héraðsdómi kvaðst vitnið
ekki geta fullyrt að ökumaðurinn hafi
náð að lenda framhjólinu.
niðurstaða Hæstaréttar byggði
einfaldlega á því að ökumaðurinn hefði
gert sér að leik að láta bifhjólið prjóna.
Slíkt aksturslag við þessar aðstæður
væri stórkostlegt gáleysi. Hafa verður í
huga, þegar þessi niðurstaða réttarins er
um stórfellt gáleysi og sönnunarbyrði
svar við grein vilhjálms h. vilhjálmssonar hrl. í 4. tbl. 2010
KristÍn eDwAlD Hrl.
Aðsent efni