Lögmannablaðið - 01.03.2013, Side 26

26 lögMannaBlaðið tBl 01/13
UMfJÖllUn
Eyvindur: Var þetta stórahagsmunamáli
okkar Íslendinga rætt út og suður
án þess að greina hinn lögfræðilega
kjarna? Má segja að aðrir en
lögfræðingar hafi verið atkvæðamestir
í máli sem hefði í raun átt að vera á
verksviði lögfræðinga?
Lárus: Okkur fannst oft að menn væru
að tala máli gagnaðilans. Fyrirsögn
einnar greinar okkar var „Í hvaða liði
eru stjórnvöld?“. Auðvitað kunna að
vera einhverjar skýringar að baki því
en okkur fannst þetta blasa við að
stjórnvöld væru ekki í sama liði og við.
Þannig var þetta í þjóðfélagsumræðunni.
Hver var í kapp við annan að koma
þeirri skoðun á framfæri að við yrðum
að borga.
Stefán Már: Stjórnvöld verða, þrátt fyrir
pressu, að afla sér bestu lögfræðilegrar
vitneskju til að taka á hlutum.
deilan varð þjóðréttarleg
Eyvindur: Í seinni umferð Icesave, þegar
Lee C. Buchheit kom til sögunnar, þá
virðist sem Íslendingar hafi reynt að
stilla saman strengi sína. Hvað gerðist?
Lárus: mín upplifun er sú að fram að
fyrsta Icesave samningi þá hafi flestir
viljað ljúka málinu eins hratt og hægt
væri. Síðan þegar menn áttuðu sig á
því hver herkostnaðurinn var, og voru
byrjaðir að fjarlægjast fyrsta tímapunkt
hrunsins, þá fóru sjónarmið okkar að
fá hljómgrunn.
Stefán Már: Þá var deilan orðin
þjóðréttarleg og því varð mikill munur
á Icesave II í Icesave III.
Lárus: Fyrri samningur var einhvers
konar uppgjörsmál, til að gera upp
skuldir. Í síðasta samningi voru menn
að deila, m.a. um af hverju ekki væri
hægt að setja málið fyrir dómstól.
Stefán Már: við náðum því aldrei
fullkomlega hvers vegna íslenskir
skattborgarar ættu að blæða og veltum
fyrir okkur skaðabótaábyrgð eSb,
hverjir settu tilskipunina, hvernig hún
var og hvað eSb fullyrti um pottþétt
kerfi. nú hefur eFTA komist að því að
þetta er allt í molum, og jafnvel eftir
nýjustu endurbætur á tilskipuninni er
þetta ennþá í molum. Þá er spurningin:
Getur ekki verið að eSb beri ábyrgð á
öllu saman?
Lárus: Ég held að það hafi verið
undirliggjandi ótti við að bankakerfið
í evrópu myndi þurfa að taka á sig
verulegt högg ef ekki væri talað þannig
á vettvangi eSb að þetta væri allt
saman skothelt og augljóst. Þetta var
línan sem var gefin og frændur okkar
á norðurlöndum tóku m.a. undir það.
Stefán Már: Það er ótrúlegt að ekki var
einu sinni hægt að fá gagnaðila til að fara
inn í alþjóðlega gerðardómsmeðferð.
Slíkt var slegið út af borðinu!
óttinn við niðurstöðuna
Eyvindur: Margir óttuðust fyrirfram
niðurstöðu EFTA­dómstólsins. Ég
velti aftur fyrir mér réttarríkinu
og fyrirsjáanleika laga. Hvað með
sjónarmið um að dómstólar hafi nánast
vald til að setja reglur eftirá eða komast
að „hagkvæmum niðurstöðum“?
Lárus: eins og málatilbúnaður eSA var
fyrir eFTA dómstólnum þá var verið að
byggja á því að það sé einhver ábyrgð
langt umfram það sem kemur fram í
lagasetningunni og tilskipuninni, að
það komi ekki í ljós fyrr en síðar hvaða
skuldbinding felst gagnvart ríki eins og í
þessu tilviki. Sem betur fer komst eFTA
dómstóllinn að þeirri niðurstöðu að það
ætti ekki við í þessu tilviki.
Stefán Már: Það er undirliggjandi að bæði
dómstólar eSb og eFTA hafa verið að
beita framsækinni lagatúlkun í stórum
stíl sem leiðir til þess að textinn verður
minna áberandi en það markmið eSb
með lögunum sem á að nást. Ég held
að hræðsla manna hér við að dómurinn
myndi dæma okkur í óhag byggist
einmitt á þessu. Það gerðist ekki og er
sigur fyrir eFTA dómstólinn og réttarríkið
sem slíkt.
stefán Már stefánsson.
lárus Blöndal.