Lögmannablaðið - 01.03.2014, Blaðsíða 28

28 lögMannaBlaðið tBl 01/14
Aðsent efni
HelGA VAlA HelGAdóttir, Hdl.
loKSiNS HEimA eftir langan vinnudag.
Fjórtán tíma lota í akkorði, aðalmeðferð
handan við hornið.
Hvað ætli fáist upp í þessa fjórtán tíma
lotu? Hversu stóran hluta af vinnu­
stundunum ætli dómarinn viðurkenni
og á hvaða taxta ætli ég hafi unnið í dag?
lögmenn í kjarabaráttu eiga sér enga
málsvara. Njóta engrar samúðar og ég
skil það vel enda er ímynd starfsins
sú að lögmenn séu allir á himinháum
töxtum en ekki hlaupandi án þess að
vita hversu mikla sjálfboðavinnu þeir
inntu af hendi fyrir íslenska ríkið þann
daginn. Þetta er hinn blákaldi veruleiki
þeirra lögmanna sem hætta sér út í að
aðstoða þá sem minna mega sín. Þá
sem eiga ekki fyrir málshöfðun og fá
því aðstoð ríkisins í formi gjafsóknar til
varnar eða sóknar vegna ónógra tekna.
Þetta er einnig staðreyndin fyrir þá sem
starfa við sakamál, barnaverndarmál
eða málefni flóttamanna. Þeir vinna
oftar en ekki drjúgan hluta starfs síns
í sjálfboðavinnu fyrir íslenska ríkið.
Hvernig má þetta vera?
í fyrsta lagi, tímagjaldið
Staðreyndin er sú að árið 2009 var sett
í reglugerð að tímagjald lögmanna í
slíkum málum skyldi vera 10.000
krónur. Hafði tímagjaldið þá verið
11.200 krónur frá árinu 2007 en var
lækkað árið 2009 og hefur staðið í stað
síðan. Hér hafði orðið hrun og allir urðu
að spara, líka lögmenn. En síðan þá
hafa laun ýmissa stétta hækkað og um
áramót fyrirskipuðu skattyfirvöld að
lögmenn skyldu hækka sitt reiknaða
endurgjald umtalsvert enda miðað
við meðalgjaldskrá á lögmannsstofum
landsins.
Ákvörðun í reglugerð um hámarks­
tímagjald að fjárhæð 10.000 krónur er
líklega um eða undir 50% af meðal­
tímagjaldi á lögmannsstofum í dag. Þeir
sem starfa við áðurnefnda málaflokka
þurfa því að hugsa sig vel um þegar
þeir eru beðnir um að taka að sér
verjendastörf, réttargæslu eða störf fyrir
barnavernd og Útlendingastofnun. Þurfa
þeir að velta því fyrir sér hvort stofan
sem þeir reka megi við því að taka
við slíku verkefni. 10.000 krónurnar
eru nefnilega alls ekki að fara ofan
í vasa lögmannsins heldur þvert á
móti þarf af þessum krónum að reka
lögmannsstofu eins og lög um lögmenn
krefjast, greiða starfsábyrgðartryggingu
sem einnig er lögbundin og halda úti
lágmarks skrifstofukostnaði svo hin
lögbundna skrifstofa lögmannsins geti
verið opin viðskiptavinum. Húsaleiga
hefur hækkað, rekstrarkostnaður hefur
hækkað sem og laun starfsfólks, allt
hefur hækkað nema taxti lögmannsins
í störfum fyrir íslenska ríkið.
í öðru lagi, tímaskráningin
Ef eini vandi hins sjálfstætt starfandi
lögmanns væri tímagjaldið þá væri að
minnsta kosti fyrirséð í lok dags hvað
greitt yrði fyrir stundirnar sem inntar
voru af hendi þann daginn. En því miður
þá er það ekki svo því lögmaðurinn
getur í störfum sínum aldrei vitað
hvað þeim sem ráða greiðslu reikninga
hugnast að ákveða varðandi unninn
tímafjölda. dómarar landsins eru eins
misjafnir og þeir eru margir þegar kemur
að málflutningsþóknun lögmannsins.
Ákvarðanir lögreglu um að skera niður
tímaskráningu á reikningum lögmanna er
einnig eins misjöfn og lögregluembættin
eru mörg og dagsformið virðist þar oftar
en ekki ráða för. Þá loksins reikningarnir
fást greiddir í lok málareksturs hjá
stjórnvöldum eða fyrir dómi er oftar en
ekki búið að skera 20%–50% af unnum
stundum. Eftir stendur lögmaður með
skrifstofu í fullum rekstri, á hálfum taxta,
með unnar vinnustundir sem skornar
voru miskunnarlaust niður af þeim
sem fá fasta launatékka mánaðarlega
frá sama vinnuveitanda.
í þriðja lagi, gjafsóknarnefnd
gjafsóknarnefnd er sérstakt fyrirbæri.
Þar hefur lögmaðurinn orðið þess var að
gjafsóknarleyfi í forsjármálum takmarkast
við fyrsta svar gjafsóknarnefndar við
400.000 krónur með virðisaukaskatti.
Slíku virðist ekki fyrir að fara í annars
konar málum þar sem gjafsóknarleyfi er
ótakmarkað og miðast við rekstur máls
í héraði. Eftir svar gjafsóknarnefndar
um hina takmörkuðu gjafsókn skal
lögmaðurinn því leggja í nýjan leiðangur
fyrir gjafsóknarnefndina til að freista
þess að fá fjárhæðina hækkaða enda
liggur oft og tíðum fyrir að greiða
þarf fyrir forsjárhæfnismat, fara í
málflutning um bráðabirgðaforsjá, vinna
við sáttameðferð innan og utan réttar
auk umgengniságreinings sem oftar
en ekki blandast inn í forsjármálið. Að
sækja um aukna gjafsókn tekur tíma
lögmannsins sem án efa fæst ekki
greiddur. tapist mál í héraði eru góð
ráð dýr. Þyki gjafsóknarnefnd ekki
taka því að foreldri sem tapað hefur
forsjármáli fyrir dómi beri niðurstöðuna
undir æðra dómstig, er gjafsóknarbeiðni
í sjálfboðavinnu fyrir
íslenska ríkið