Lögmannablaðið - 01.06.2015, Qupperneq 16

16 LÖGMANNABLAÐIÐ TBL 02/15
LAGADAGUR
Málstofa III: Framtíðarskipan dómsvalds
RÖKSTÓLAR UM FRAMTÍÐARSKIPAN
dómsvalds var fjölsótt en málstofunni
var stjórnað af Rögnu Árnadóttur
fyrrum innanríkisráðherra og hófst með
ávarpi núverandi innanríkisráðherra,
Ólafar Nordal. Hervör Þorvaldsdóttir
héraðsdómari, nefndarmaður í nefnd
um framtíðarskipan dómsmála, var
framsögumaður á málstofunni en auk
hennar tóku Eiríkur Tómasson hæsta­
réttardómari, formaður réttar fars­
nefndar, Jónas Þór Guðmundsson hrl.
formaður Lögmannafélags Íslands, og
Skúli Magnússon héraðsdómari,
formaður Dómarafélags Íslands, þátt í
umræðum.
Ólöf lýsti yfir eindregnum vilja til að
efla dómskerfið sem hefði verið fjársvelt
síðustu ár en hætta væri á að traust á
dómskerfinu minnkaði ef ekki yrði hlúð
að því með fullnægjandi hætti. Ólöf sagði
ennfremur að jafnvel þótt millidómsstigi
fylgdi óhjákvæmilega aukinn kostnaður,
og lengri málsmeðferð mála sem færu
fyrir öll þrjú dómsstigin, þá mættu
sjónarmið um skilvirkni og hagræðingu
ekki vera réttarörygginu yfirsterkari.
Að lokum viðurkenndi ráðherra að
vinnan við að koma á millidómsstigi
hefði gengið of hægt en verkefnið væri
þess eðlis að vanda þyrfti til verka.
Tillögur um stofnun
Landsréttar
Hervör Þorvaldsdóttir fór yfir megin­
inntak tillagna nefndar um stofnun
nýs áfrýjunardómstóls, svokallaðs
Landsréttar. Tillögurnar gera ráð fyrir
að Hæstiréttur starfi í einni deild og að
dómurum þar verði fækkað í sex (þó
þannig að sitjandi dómarar haldi stöðu
sinni) en fimm dómarar dæmi hvert
mál. Nefndinni var einnig falið að gera
tillögur að nýrri stjórnsýslu dómstólanna
og útfærslu hennar en fallið var frá því
vegna ágreinings innan nefndarinnar um
málið. Þá lagði nefndin til að Alþingi
þyrfti að samþykkja tillögur ráðherra um
skipun hæstaréttardómara. Þannig yrði
tryggt að ábyrgð og völd færu saman.
Umsögn réttarfarsnefndar
Að loknu erindi Hervarar voru aðrir
þátttakendur rökstólanna með stutt
innlegg. Eiríkur Tómasson tók fyrstur
til máls og fjallaði um umsögn réttar­
farsnefndar um frumvarpsdrögin. Hann
lagði sérstaka áherslu á mikilvægi
málefnalegrar umræðu og að víðtæk
samstaða þyrfti að nást meðal þing­
manna, lögfræðinga og þeirra sem
starfa að málinu. Eiríkur þvertók fyrir að
réttarfarsnefnd væri andsnúin upptöku
millidómsstigs. Þvert á móti hefði hún
lýst yfir stuðningi við megininntak
frumvarpsdraganna, að því gefnu að
vandað yrði til verka. Eiríkur kvað
gagnrýni réttarfarsnefndar nær eingöngu
lúta að breyttri skipan dómara þar sem
um yrði að ræða óæskilegt afturhvarf
til fortíðar sem stefna myndi sjálfstæði
dómstólsins gagnvart framkvæmdavaldi
og löggjafarvaldi í tvísýnu. Eiríkur
tók einnig fram að skipun dómara
væri umdeilt mál sem fella bæri úr
frumvarspdrögunum og fjalla um
sérstaklega óháð upptöku millidómsstigs.
Þá gagnrýndi Eiríkur tillögur um mikla
fækkun hæstaréttadómara sem hefðu
í för með sér minni fjölbreytni innan
dómarahópsins, óeðlilega aðkomu
varadómara og yfirgripsminni þekkingu
innan réttarins.
Ekki pólitískt bitbein
Jónas Þór Guðmundsson tók undir með
Eiríki um að skipun dómara væri ekki
nauðsynlegur þáttur í því að koma á
millidómsstigi. Mjög mikilvægt væri
að stofnun millidómsstigs yrði ekki að
Málstofuna sátu 120 manns.