STARA - 01.09.2015, Blaðsíða 5

S
T
A
R
A

n
o
.4
2
.T
B
L
2
0
15
5
Árið 2013 var auglýst eftir hugmyndum að
verki fyrir Íslands hönd til sýningar á Feneyja-
tvíæringnum 2015. Óskað var eftir að listamenn
sem sæktust eftir þátttöku tilgreindu samstarfs-
aðila og hugmyndir um fjármögnun verkefnis-
ins. Fór fagráð Kynningarmiðstöðvar íslenskrar
myndlistar (KÍM) yfir umsóknirnar. Fyrir valinu
varð tillaga að verki eftir Christoph Büchel í
samvinnu við sambýliskonu hans Nínu Magnús-
dóttur sem sýningarstjóra, sem var í stuttu máli
sú að Rómafólk átti að setjast að í Garðinum á
miðsvæði Biennalsins, eða „Giardini“, og dvelja
þar yfir sýningartímann. Í Garðinum eru sýn-
ingarskálar helstu stórþjóða, aðallega Vesturlanda,
auk þess sem hann er menningarsögulegur
staður og viðkvæmur sem slíkur. Þótti stjórnendum
Feneyjatvíæringsins tillagan sem KÍM valdi ekki
framkvæmanleg á slíkum stað og fékkst hún
ekki samþykkt. Fagráð KÍM virðist ekki hafa séð
það fyrir.
Þegar þessi staða var komin upp voru ekki
endurmetnar innsendar hugmyndir annarra
listamanna heldur var Christoph Büchel falið að
koma með aðra tillögu, sem reyndist líka ófram-
kvæmanleg, og svo enn aðra, þar til hugmyndin
um að setja upp mosku í Feneyjum var valin til
framkvæmdar.
Sýningarstaður var enginn og flókið og dýrt að
finna slíkan, en eftir mikinn undirbúning og leit
að heppilegu húsnæði var verkið „Moska“ opnað
í afhelgaðri kirkju. „Moskunni“ var síðan lokað
af borgaryfirvöldum Feneyja eins og komið
hefur fram í fjölmiðlum. Má segja að þar hafi
verið komist að mörkum Bíennalsins; þanþolið
nær ekki lengra og verkið er „lokuð Moska“. Í
framhaldinu höfðaði KÍM dómsmál gegn bor-
garyfirvöldum í Feneyjum og fór fram á flýti-
meðferð í þeim tilgangi að opna mætti verkið
fyrir almenningi. Því var hafnað. Hefðbundið
dómsmál tekur allt að eitt ár, en þar sem Biennal-
inum lýkur í nóvember næstkomandi var hætt
við frekari dómsmál.
Kynningarmiðstöð íslenskrar myndlistar er rekin
fyrir opinber fjárframlög sem hafa verið það
knöpp undanfarin ár að bolmagnið er lítið og
KÍM getur litlu öðru sinnt en Feneyjatvíæring-
num. Í samningi KÍM við ráðuneytið vegna
rekstrarframlags þess til KÍM segir að 15% af
rekstrarfé miðstöðvarinnar skuli fara í styrki til
myndlistarmanna. Síðastliðin tvö ár hefur það
ekki gengið eftir, en fram kemur í ársreikningi
fyrir árið 2014 að úthlutaðir styrkir til lista-
manna árið 2013 voru rúmlega 2,8 m.kr. eða um
11% af rekstrarframlagi ríkisins til KÍM, og 2014
voru þessir styrkir rúmlega 1,8 m.kr., eða um 8%
af rekstrarframlagi ríkisins til KÍM. Í rekstrar-
áætlun KÍM fyrir yfirstandandi ár er stefnt að
því að þessir styrkir verði um 3,5 m.kr.
KÍM verður að vera kleift fjárhagslega að gera
íslenska myndlist sýnilega í alþjóðlegu samhengi
svo fullur sómi sé að og er þátttaka í Feneyja-
tvíæringnum þar afgerandi. Við verðum að endur-
meta tilhögunina við valið á framlagi okkar til
næsta tvíærings 2017. Og við verðum að vera
fjárhagslega raunsæ. Kostnaður við þátttöku í
tvíæringnum er að lágmarki 50 milljónir, eða
helmingi meira en opinbert framlag til hans —
sambærilegur kostnaður og til uppsetningar einn-
ar leikhússýningar í Þjóðleikhúsinu. Fáir lista-
menn hafa aðgengi að slíku fé, enginn á Íslandi.
Forsendur fyrir vali fulltrúa Íslands á Feneyja-
tvíæringinn 2015 var „open call“, enginn fastur
sýningarstaður og aðeins helmings fé til fram-
kvæmdar sýningar. Og KÍM auk þess með tap
frá Feneyjatvíæringnum 2013 í eftirdragi. Þetta
eru ekki góðar forsendur. Ósk KÍM um að lista-
menn sem sæktust eftir að vera fulltrúar Íslands
á Feneyjatvíæringnum tilgreindu í umsókn
sinni samstarfsaðila og fjármögnun var nýjung.
Hvaðan átti féð að koma? Erlendis frá? Frá
atvinnulífinu? Óskhyggjunni einni…?
Óskandi væri að í Feneyjum væri aðgengi að
húsnæði til sýningarhalds og kynninga. Fram
hefur komið hugmynd um að nýta mætti
slíkt húsnæði til þátttöku í fleiri menningar-
viðburðum, eins og alþjóðlegu kvikmynda-
hátíðinni Gyllta ljóninu, Arkítektabíennalnum,
dans- og leikhúshátíðum — eða öllu því sem
við viljum taka þátt í sem fullgildir aðilar að
menningu heimsins. Leiga á húsnæði til langs
tíma auðveldar allt skipulag og er hagkvæmari,
en til þess þarf samvinnu milli listgreina og
ráðuneyta, skipulag og samstöðu. Ísland er
í útjaðrinum landfræðilega og á Bíennalnum,
en hér á landi fer fram orkumikil frumsköpun
á ýmsum sviðum lista sem áhugi er fyrir hjá
öðrum þjóðum. Nýtum okkur þá jákvæðu sýn.