Frjáls Palestína - 01.11.2007, Blaðsíða 3

FRJÁLS PALESTÍNA 3
taka þátt í friðarferli, þá veikja Ísraelar
þá og styrkja um leið stöðu Meshaal og
félaga innan Hamas, og stuðla þannig að
klofningi í röðum Hamas-manna sjálfra,
milli róttækari, trúarlegri og herskárri
armsins og sveigjanlegri, þjóðernislegri
stjórnmálaarmsins.
Hamas unnu afgerandi sigur í kosn-
ingunum hér um árið vegna þess að þá
var staða þeirra nokkurn veginn á hreinu
og allir vissu fyrir hvað samtökin stóðu.
Í sigrinum fólst sú áskorun að samtökin
þyrftu að axla formleg völd og taka þátt
í „venjulegum“ stjórnmálum án þess að
gefa eftir og án þess að glata trausti
almennings. Það er auðvitað kúnst að
gera slíkt, og þótt þeim hafi að mörgu
leyti tekist vel upp með það, er staða
þeirra ekki eins skýr eftir sem áður, og
innri togstreitan meiri.
Síðasta sumar kom þessi innri sund-
urleitni meðal annars fram í því þegar
al-Qassam-herdeildir Hamas gerðu
áhlaup á ísraelska herstöð og tóku
hermann sem gísl. Það var rétt eftir að
Haniyeh og félagar komust að sögulegri
málamiðlun með því að undirrita „fanga-
frumkvæðið“, sem felur meðal annars
í sér að stefnt skuli að ríki innan 1967-
landamæranna – það er að segja, að
Ísrael skuli óbeint viðurkennt. Árásin
kom Haniyeh og félögum á óvart, og eru
böndin talin berast að Meshaal – og þá
varpar atvikið ljósi á innri togstreituna
og hvernig hann reynir að styrkja sig í
sessi innan hreyfingarinnar, og um leið
treysta tengsl Hamas við m.a. Hizbollah-
samtökin og önnur öfl utan Palestínu á
meðan Haniyeh-armurinn hefur frekar
nálgast þjóðlegri öfl, á borð við Fatah.
Annar klofningur sem blasir við öllum
er auðvitað sá sem er milli Hamas og
Fatah. Stríðsherrann Dahlan á Gaza,
sem áður er getið, var mikil ógn við stöðu
Hamas. Þegar þeir sáu sig tilneydda til
að láta til skarar skríða gegn honum,
og öðrum vafasömum Fatah-mönnum,
var það aðeins tímaspursmál hvenær
Dahlan, samverkamaður Ísraela og
Bandaríkjastjórnar, gengi milli bols og
höfuðs á þeim. Því er ekki að neita, að
menn eins og Mohammed Dahlan rýra
trúverðugleika Fatah-hreyfingarinnar. En
um leið er nauðsynlegt að athuga að það
er hæpið að dæma Fatah-hreyfinguna út
frá einum leiðtoga. Þar er nefnilega líka
innri togstreita. Það má kannski segja
að þar sé annars vegar armur sem vill
eftirgjöf við Ísraela, menn sem sjá leik á
borði að skara eld að eigin köku. Það væri
líka í meira lagi einkennilegt ef það væru
engir palestínskir samverkamenn. Besta
dæmið um slíkan er líklega umræddur
Mohammed Dahlan. Hinn armurinn
heldur fastar í þjóðfrelsisprinsipp, og
þekktasta andlit hans er líklega Marwan
Barghouti, sem situr í fangelsi í Ísrael, og
kann að vera efnilegri en nokkur annar
til þess að sameina alla Palestínumenn
að baki sér.
Hvað gerir forsetinn?
Mahmoud Abbas er í erfiðri stöðu. Hann
þarf bæði að að reyna að stilla saman
mismunandi hreyfingar Palestínumanna
og mismunandi arma innan PLO og
Fatah, auk þess sem hann þarf að halda
sjó gagnvart Ísrael eftir því sem hægt
er. Kjörfylgi Fatah í síðustu kosningum
var að vísu mun minna en á árum áður,
en samt nægilega mikið til að sýna að
hreyfingin nýtur umtalsverðs trausts
meðal almennings. Það segir sitt. Ætla
má að sá lifandi stuðningur sé að verulegu
leyti Marwan Barghouti að þakka.
Abbas forseti hefur notið ákveðins
stuðnings Ísraels og Vesturveldanna,
sem hefur verið honum beggja handa
járn. Hann hefur stundum fengið eitthvað
af skattfé Palestínumanna í sínar hendur
eða fengið einhverja fanga látna lausa,
og þannig styrkt stöðu sína að vissu
leyti með samstarfi við Ísraela á sumum
sviðum. En sá armur Fatah, sem heldur
fastar í prinsippin, setur honum skorður,
og fyrir vikið treysta Ísraelar honum
ekki betur en svo að stuðningur þeirra
er takmarkaður. Nógu lítill til að halda
honum veikum en nógu stór til að vera
freisting sem erfitt er að standast, of lítill
til að gera Abbas að auðsveipum lepp
Ísraels en of stór til þess að skjöldur
hans sé fyllilega hreinn.
Hvort sem litið er til innri málefna
stóru hreyfinganna tveggja eða sam-
skiptanna á milli þeirra, þá sést hvar-
vetna hvernig Ísraelar hugsa stöðuna.
Þeir beita eldgamalli aðferð sem ekki
þarf að útskýra fyrir neinum: Þeir deila
og drottna. Á sama hátt og þeir deila
Palestínu upp í óteljandi smáskika land-
fræðilega séð, eru þeir að reyna að
splundra andstöðunni við hernámið upp
í óteljandi litlar flísar sem bítast innbyrðis
og auðvelt er að ráða við, hverja fyrir
sig. Ísraelar tefla hverjum gegn öðrum,
veita einum stuðning en öðrum ekki og
setja meiri ytri þrýsting á suma en aðra
– allt á úthugsaðan hátt til þess að grafa
undan samstöðu og getu hinnar pólitísku
forystu Palestínumanna.
Atburðarásin og umræðan hafa verið
mjög á forsendum Ísraela. Stígi maður
skref til baka, blasir við að hvað sem
öllum innbyrðist deilum líður, þá er ein
átakalína miklu skýrari en nokkur önnur,
og það er auðvitað línan sem Ísraelar
hafa dregið milli sín og Palestínumanna.
Sú lína er skýrust og ræður á endanum
úrslitum og það er auðvitað hún sem
athyglin ætti helst að beinast að.
Palestínumenn hafa ekki efni á meiri
innbyrðis misklíð. En hvernig eiga menn
að snúa sér þegar forystan er klofin í
herðar niður og eitrurörvar tortryggninnar
fljúga milli manna?
Sameinaðir stöndum vér…
Aðalatriðið er hernámið og baráttan
gegn því. Það vita allir Palestínumenn,
og Ísraelar vita það líka. Það er
Palestínumönnum til ómælds tjóns ef
þeir geta ekki staðið saman. Á meðan
stóru hreyfingarnar tvær sverfa hvor aðra
niður halda Ísraelar áfram að sundurlima
landið. Þjóðin hefur þá og því aðeins
möguleika á friði og réttlæti, að hún standi
saman. Ábyrgð pólitísku forystunnar er
augljós. Ef stóru hreyfingarnar tvær koma
sér ekki saman um nýja þjóðstjórn undir
forystu Ismails Haniyeh og Mahmouds
Abbas hlýtur vegur þeirra að minnka og
nýir forystumenn að ryðja sér til rúms. Þar
ber Marwan Barghouti höfuð og herðar
yfir aðra, en einnig má nefna Mustafa
Barghouti og Þjóðarfrumkvæðið, einnig
PFLP og DFLP, og fleiri hreyfingar sem
nú eru tiltölulega smáar. Því meira sem
Ísraelsstjórn færist í aukana, þess nær
dregur því að Palestínumenn hljóti að
þétta raðir sínar aftur á einn eða annan
hátt.
Er einhver möguleiki á friði
milli Ísraels og Palestínu?
Strategía Ísraela og flokka-
drættir meðal Palestínumanna