Jökull - 01.12.1953, Blaðsíða 46

Gljúfurárjökull í Svarfaðardal
Gljúfurárjökull var mældur 9. ágúst 1953. Lít-
il snjófönn var við jökultotuna, svo þar var
ekki hægt að koma við nákvæmri mælingu.
Vörðurnar frá 1939 voru hrundar að mestu, en
fundust þó og voru hlaðnar að nýju á sama stað.
Mælt var frá G2 í stefnu Gi—G2 að jökli og
mældist 114 m. Jökullinn hefir því styttst um
114—68 = 46 metra á 14 árum.
Jökultotan mældist 540 m yfir sjó (loftvogar-
mæling).
í austurhlíð Gljúfurárdals upp af jökultot-
unni eru margar greinilegar jökulöldur.
Neðsta aldan (I) er 35 m yfir dalbotni við
jökulendann. Greinileg.
Næsta aldan (II) er 50 m yfir dalbotni við jök-
ulendann. Greinileg.
Næsta aldan (III) er 75 m yfir dalbotni við
jökulendann. Ogreinileg.
Efsta aldan (IV) er 115 m yfir dalbotni við jök-
ulendann.
Neðsta aldan (I) er mynduð eftir 1939 og er
næstum enginn gróður milli hennar og jökulsins,
en utan hennar er talsvert áberandi gróður.
Efsta aldan (IV) er sennilega mikið eldri en sú
næstefsta (III).
Jökullinn hefir áður gengið ca. 800 m lengra
fram dalinn og eru mjög skörp gróðurskil við
vænleg sprunga, sem vart mun hafa verið undir
10 metrum á breidd snemma í ágúst 1953.
Á sú, sem kemur undan jöklinum (þ. e.
Lambá, en það nafn bera flestar smáár á þess-
um slóðum), er mjög skolug, og var sjóndýpt
vatnsins um 10 cm, er ég kom að henni í ágúst
1953. Jökullitur Glerár mun að mestu leyti
kominn úr þessari Lambá.
í fjöllunum vestan Eyjafjarðar eru margir
jöklar, sem að meira eða minna leyti eru huldir
möl og grjóti. Fólk, sem ferðast um fjöllin, get-
ur gengið yfir þá án þess að vita, að jökulís sé
undir fótum þess. Slíkir jöklar eru ekki sýndir
á korturn af landinu, og enn þá veit enginn,
hve margir eða hve stórir þeir eru, en þeir eru
merkilegt rannsóknarefni fyrir jarðfræðinga og
aðra þá, sem kynnast vilja jarðsögu landsins.
Eysteinn Tryggvason.
Gljúfurárjökull, 9. ág. Blekkill heitir tindurinn
1 baksýn. Myndin tekin af yztu jökulöldu, um
800 m frá jökulsporði.
fremstu jökulröndina, sem samsvarar IV hér að
ofan. Snælínan á jöklinum var um 820 m yfir
sjó.
Aðstoðarmaður við mælinguna var Jón Sigur-
geirsson Akureyri.
Reykjavík 25. nóv. 1953.
Eysteinn Tryggvason.
VIÐBÆTIR. Hinn 29. júlí 1939 setti ég
mælingavörðu við Gljúfurárjökul, austan árgils-
ins, og fara hér á eftir nokkur atriði úr vasa-
bók minni frá þeim tíma:
Ld. 29. júlí. Frá Urðum fylgdi mér piltur
að Kóngsstöðum í Skíðadal. Bóndinn þar, Osk-
ar Júlíusson, tók vel erindi mínu og fylgdi mér
fram að Gljúfurárjökli.
Hverhóll heitir næsti bær, sem í byggð er,
framan við Kóngsstaði. Þar fyrir framan eru
mörg eyðibýli. Skíðadalur er þó grösugur og
byggilegur í bezta lagi.
Gljúfurárdalur er hengidalur og rnynni hans
um 120 m hærra en botn Skíðadals. Gljúfurár
jökull er mikill jökulbunki, svipaður eystra
sporði Tungnahryggsjökuls. Hæð jökultotunn-
ar mældist 525 m.
Jökullinn hefur náð 800—1000 m lengra fram
fyrir eigi alllöngu. Sést þar glögg byrjun á
hliðaröldum V-löguðum, en þar fyrir utan sjást
lítil merki hliðaraldna. Hlíðarnar eru allar
skriðu orpnar, en gróðurteigingar meiri hið
efra í hlíðinni. Jökullinn virðist hafa náð 100
m upp í hlíðarnar rétt neðan við núverandi
sporð.
Jón Eyþórsson.
44