Jökull - 01.12.1953, Blaðsíða 25

Report on Glaciology at Breiðamerkurjökull 1951
BY HAL LISTER, Diirham University Exploration Society.
The following is a summary of investigations
made and results obtained. There is no final
presentation of conclusions since the glaciologi-
cal work was planned for two summers and the
second summer which was to have been that of
1952 has been postponed for work in Greenland.
References given are only titles of work which
is really apposite.
SUMMARY.
The principal aim of the glaciological work
was an investigation of the supra- and englacial
rock debris with particular reference to the ef-
fect of rock debris on ablation since this process
is one important part of the mechanism of de-
position. Observations were made on the trans-
fer of heat to the surface of the glacier and
approximate calculations on the relevant im-
portance in ablation of different meteorological
processes await a more detailed analysis. A
preliminary investigation was made of the struc-
ture of dirt cones and moraines.
INSTRUMENTS.1 *)
The apparatus used was built by the author
and consisted in essence of a two metres
hollow, double mast bearing six wet — and six
dry — bulb thermocouples aspirated by a small
airscrew at the base of the mast and read by
means of a light point galvanometer. Further
thermocouples were used to measure the temp-
erature of the ice and of the debris on it, while
a reference thermocouple was maintained in
melting ice contained in a thermos flask attac-
hed to the mast. Wind speeds were read at
1) The authors description of apparatus and
discussion of similar investigations made by
Sverdrup, Wallén and Pasquill has been con-
siderably abridged. J. Ey.
rennslissvœði Grímsvatna, en það samsvarar því,
að á það svœði bcetist árlega 0.70—0.75 rúmkiló-
metrar vatns. Haðarmœlingar sýndu, að i Gríms-
vötnum hafði vatnsborð hœkkað, gróft reiknað,
um 48 m á 27 mánuðum, en það samsvarar þvi,
að bœtzt hefði í Grimsvötnin um 0.7 km3 á ári,
og mótsvarar það nokkurn veginn árlegri úr-
komu á Grímsvatnasvceðinu. Þar eð virðist hafa
verið nokkurn veginn jafnvœgi milli úrhomu á
Grimsvatnasvceðinu og rennslis frá því, siðustu
aldirnar, og Skeiðarárhlaup koma að meðaltali
10. hvert ár, œtti meðalvatnsmagn Skeiðarár-
hlaups að vera um 0.7 km3, en það samsvarar
því, að rennslið sé um 50 þús. m3/sek. þegar
hlaup er i liámarki.
Undir Vatnshamri fundu leiðangursmenn
nokkrar laugar rétt ofan við vatnsborð. Mceldist
mestur hiti i þeim 87.5°C. Þunnt lag af kalk-
hrúðri var kringum þcer. I jarðhitabletti skammt
suðvestur af Svíahnúk eystri mceldist 91 stigs
hiti.
Austan i skarðinu sunnan við hcesta tind
Kverkfjalla eystri stigur gufa upp úr móberginu
á nokkrum blettum, og mceldist hiti þar 84 stig.
Jarðhiti var og í hcesta tindinum (1920 m) og
í ncesta tindi sunnan við. Munu þetta hcestu
jarðhitasvceði á Islandi.
Rétt norðaustur af Pálsfjalli er ketilsig i jökl-
inum og likur fyrir því, að þar sé jarðhiti undir.
Hveradalur Kverkfjalla vestri tnun, sam-
kvceml athugunum leiðangursmanna, vera eitt
af fimm orkumestu jarðhitasvceðum landsins, og
eru þá Grímsvötn talin með, en ekki er vitað
um stcerð þess jarðhitasvceðis, sem þar er, en
líkur fyrir þvi, að það sé stórt.
Ég vil að endingu þakka félögum minum i
Vatnajökulsferðinni dugnað þeirra, ósérhlífni
og brennandi áhuga á því, að einhver visinda-
legur árangur gceti orðið af ferðinni Það var
Steinþór Sigurðsson, sem á sínum tíma kom á
samvinnu vísindamanna og áhugasamra skiða-
manna um jöklarannsóknir, og virðist mér það
vera islenzkum jöklarannsóknum lifsnauðsyn,
að slík samvinna haldist áfram. Vist er um
það, að geti þessi Vatnajökulsferð talizt hafa
borið nokkurn visindalegan árangur, er sá
árangur slíkri samvinnu að þakka. S. Þ.
23