Jökull


Jökull - 01.12.1979, Blaðsíða 38

Jökull - 01.12.1979, Blaðsíða 38
Wind erosion One of the things that surprises foreign geologists visiting Iceland is the great role played by wind erosion in this oceanic island with its humid cold- temperate climate. It is estimated that since the beginning of settlement at least 20.000 km2, or nearly 50% of the area then vegetated, has since been deprived of its soil cover by wind and water. Birch woods covered at least 20.000 km2 eleven centuries ago, nów only about 1.200 km2 remain. Opinions have differed as to the main cause of the destruction of the birch woods and the soil erosion by wind and water. Some students of the problem have put the blame. mainly on deteriorating climate and volcanic activity. Others have main- tained that man and his grazing livestock are the main cause. With the aid of dated tephra layers it has been possible to measure the rate of thickening of the soil cover and this rate is an indicator of the soil erosion going on, as the windborne material is partly deposited on the vegetation covered areas and bound by the vegetation. The diagram in Fig. 4 is a typical one. It is based on a soil profile from which have been extracted the tephra layers which are not part of the thickening of the loessial soil as such. Up to a certain point on the diagram the rate of thickening is rather even, although increasing somewhat with the climatic deterioration at the beginning of Subboreal time about 500 B. C. But a great increase comes shortly after the arrival of man and his livestock to this isolated country which before that time had no grazing mammals. Tephrochronological correlation Because of the limited size of Iceland much of the tephra produced there is deposited on the ocean surrounding the country. Ocean currents occasionally carry Icelandic tephra to distant shores. Airborne tephras from Iceland have been identified in peat soils in Scandinavia, among them the light Hekla layers H3 and H4, Cl4-age respec- tively about 4000 and about 2800 years. Measuring of the O16/18 ratios has enabled dating of cores from the Greenland ice more than 100.000 years back- wards in time and for the last one and a half mil- lenium the dating is exact almost to the year. Ice layers of high acidity, due to the fallout of aerosols from large eruptions in the past, can be detected by measuring the electric conductivity of melted samples. One of the first eruptions so detected was the Lakagigar eruption of 1783. Among other Ice- landic eruptions detected is a very big eruption in 934 A. D., which almost certainly is the eruption that formed the great chasm Eldgjá. Tephrochro- nological teleconnections have now become global and enable exact datings reaching backwards in time far beyond written records in many volcanic areas. SELECTED REFERENCES Friedman, J. D., C. E. Johansson, N. Oskarsson, H. Svensson, S. Thorarinsson and R. S. Williams, 1971: Observations on Icelandic polygon sur- faces and palsa areas. Photo interpretation and field studies. Geogr. Ann. Stockh. 53. Ser. A: 115—145. Hammer, C. U., 1979: Acidity of polar ice cores in relation to absolute dating, past volcanism and radioechoes. Journ. Glaciol. (in press). Persson, Chr., 1966: Försök till tefrokronologisk datering av nágra svenska torvmossar. (Attempt at tephrochronological datings of some Swedish peat bogs). Geol. Fören. Stockh. Förh. 88: 361 — 394. Steinthorsson, S., 1977: Tephra layers in a drill core from the Vatnajökull ice cap. Jökull 27: 2—27. Thorarinsson, S., 1944: Tefrokronologiska studier pá Island. (Tephrochronological studies in Ice- land). Geogr. Ann. Stockh. 26: 1 —127. Thorarinsson, S., 1962: L’érosion éolienne en Islande a la lumiere des études tephrochrono- logiques. Rev. Géomorphol. Dynamique 13: 107 — 134. Thorarinsson, S., 1967: The eruptions of Hekla in historical times. The eruption of Hekla 1947 — 1948 I. Soc. Sci. Islandica: 170 pp + 13 Pl. Thorarinsson, S., 1970: Tephrochronology and medieval Iceland. In Beyer, R. (Ed.): Scientific Methods in Medieval Archaeology: 295 — 328. Univ. of California Press. Westgate, J. A. and C. M. Gold (Eds.), 1974: World bibliography and index of Quaternary teph- rochronology: 528 pp. Printing Service Depart- ment. The University of Alberta. 36 JÖKULL 29. ÁR
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108

x

Jökull

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.