Jökull


Jökull - 01.12.1982, Blaðsíða 65

Jökull - 01.12.1982, Blaðsíða 65
Notes on the Katla volcanoglacial Debris Flows JÓN JÓNSSON National Energy Authority, Grensásvegur 9, 108 Reykjavík, Iceland ABSTRACT The nature ojKatla Jlows is discussed. It is demonstrated that they are different Jrom other features which in Iceland are termedjökulhlaup and shouldpreferably be described as volcanoglacial debris Jlows. The total volume of the peak of the flows is supposed to amount to even more than 2 million md/sec. The flows seem to contain 80% or more solid material, to a great extentpumice, derivingfrom the volcanic centre. The density of the Jlow is supposed to be 2.5 g/crrd. The flows are supposed to continue as submarine turbidity currents. INTRODUCTION The subglacial volcano Katla situated in the east- ern part of Mýrdalsjökull in South Iceland is one of the most active in Iceland and known for its high production of tephra but still more feared for the tremendous and dangerous flows, Kötluhlaup, caused by the eruptions. As far as is known to the author of this note they are the most voluminous and catastrophic known to occur on earth in our times. HISTORY The first mentioned eruption in the Mýrdalsjök- ull (jökull = glacier) seems to have occurred about 930 A. D. From that time and up to the year 1625 A. D. information about volcanic activity in this area is rather uncertain but there seem to have been 17 eruptions (Thorarinsson 1975). Some of these erup- tions, however, did occur in the western part of the glacier, and it is therefore questionable if they should be termed Kötluhlaup (Katla flows). From the year 1625 and onwards we have quite reliable information written by eye-witnesses. Information on Katla eruptions in historical time has been coll- ected and printed in Safn til Sögu Islands IV. The most detailed information we have on the Katla flows is found in the records of the last eruption of Katla which occurreed on the 12th of October 1918 (Jóhannsson 1919, Sveinsson 1919, Sveinsson 1930). In this paper I will not deal with the Katla eruptions sensu strictu but only with the above mentioned flows caused by the eruptions. The 1918flowwill bethemain topic of this paper. The nature of this flow as well as the material deposited by the flows, however, represents the Katla flows in general. Undoubtedly the flowsof 1660, 1721and 1755 are the most voluminous and violent in history. Part of the material left by the latter two is still retained in Höfðabrekkujökull and possibly also in Austurjök- ull (see the map). Through history the Katla flows have in Iceland been referred to as “jökulhlaup", glacier burst, mainly consisting of ice and water, and even in our time compared to other floods known to occur in Iceland, e. g. the well known floods of Skeiðará. The Skeiðarárhlaup, however, are normal glacial drainage floods, sometimes as- sociated with volcanic activity in the Grímsvötn caldera (Thorarinsson 1957). It is only in 1974 that the author of this paper, in a Report to the Icelandic Cival Defense Board, pointed out that the Katla flows are of entirely different nature (Jónsson 1974) and should preferably be indicated as volcano-glac- ial debris flows (Jónsson 1980 a, b). They are identi- cal with the debris flows described by Gascoyne (1978) and by Johnson (1970) and Flink et al. (1981). THE KATLA ERUPTION OF 12th OCTOBER 1918. Course of events 'Fhe first warning of an eruption was a sudden, sharp earthquake, felt in the village Víkjust about 1 p.m., followed by tremours for about halfan hour. (Jóhannsson 1919). Near 3 p.m. an eruption cloud was seen above the glacier, and at the same time or slightly later a tremendous flood was seen rushing JÖKULL 32. ÁR 61
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134

x

Jökull

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.