Dagblaðið Vísir - DV - 14.11.2014, Síða 18
18 Fréttir Helgarblað 14.–17. nóvember 2014
G
ísli Freyr Valdórsson, fyrr
verandi aðstoðarmaður
Hönnu Birnu Kristjáns
dóttur innanríkisráðherra,
var dæmdur til átta mánaða
skilorðsbundinnar fangelsisrefs
ingar í vikunni fyrir að leka trúnað
arupplýsingum um hælisleitendur
til fjölmiðla. Gísli ákvað að játa eft
ir að sýnt var fram á að hann hafði
átt við skjalið í tölvu sinni og bætt
við það fullyrðingu um að rann
sóknargögn gæfu til kynna að Tony
Omos hefði þrýst á Evelyn Glory
Joseph um að segja hann barnsföð
ur hennar. Þetta kom í ljós þegar
starfsmaður sérstaks saksóknara
skoðaði spegilafrit af hörðum diski
í tölvu Gísla Freys.
Réttmætur ávinningur?
Héraðsdómur Reykjavíkur taldi
saksóknara ekki hafa sýnt fram á að
gögnunum hefði verið lekið til að
afla óréttmæts ávinnings. Engu að
síður viðurkenndi Gísli Freyr í Kast
ljósi að með lekanum hefði hann
viljað verja stjórnkerfið fyrir harð
skeyttri gagnrýni. Þá sagði verjandi
hans að ákvörðunin um lekann hafi
verið tekin til að verja stjórnkerfið
og sýna fram á „neikvæðar hliðar“
fólks sem leitar hælis á Íslandi. Ekki
hefur verið útskýrt við hvaða nei
kvæðu hliðar er átt, en Gísli viður
kenndi sjálfur í viðtali við Kastljós
að hluti af því sem lekið hefði verið
væri eingöngu slúður.
Með því að bæta setningunni
um meintan þrýsting Tonys Omos
við skjalið lét Gísli Freyr líta út fyrir
að umræddar upplýsingar væru
hluti af formlegu skjali innanríkis
ráðuneytisins. Arngrímur Ísberg
héraðsdómari taldi þó ekki hafa
verið gengið úr skugga um að Gísli
hefði „komið minnisblaðinu á
framfæri í því skyni að afla sér eða
öðrum óréttmæts ávinnings, hvorki
fjárhagslegs né annars.“
Vildi ekki að tölvan væri tekin
Fordæmalaust er að aðstoðarmað
ur ráðherra sé dæmdur fyrir brot
í starfi. Í flestum lýðræðisríkjum
er slíkt afsagnarsök fyrir ráðherra,
enda starfa aðstoðarmenn í um
boði og á ábyrgð ráðherra hverju
sinni. Í tilviki Hönnu Birnu Krist
jánsdóttur hefur ekki einvörðungu
aðstoðarmaður hennar verið
dæmdur heldur hefur hún sjálf ver
ið staðin að ósannindum um máls
atvik, bæði í umræðum á Alþingi og
í fjölmiðlum. Jafnframt hefur kom
ið fram að ráðherra beitti Stefán Ei
ríksson, fyrrverandi lögreglustjóra
á höfuðborgarsvæðinu, þrýstingi
meðan rannsókn lekamálsins stóð
yfir. Stefán hefur sjálfur lýst því í
samtali við umboðsmann Alþingis
hvernig Hanna Birna „ýtti á eft
ir“ lögreglunni, setti á hana tíma
pressu, hellti yfir hann „dágóðri
gusu af gagnrýni“, kvartaði undan
umfangi rannsóknarinnar, deildi á
einstakar rannsóknarathafnir, bað
um að flýta yfirheyrslum og lýsti
því yfir að rannsaka þyrfti rann
sókn lögreglu og ríkissaksóknara.
Á meðal þeirra rannsóknarathafna
sem Hanna Birna gerði sérstaka
athugasemd við var haldlagning á
tölvu Gísla Freys Valdórssonar. Þar
kom í leitirnar helsta sönnunar
gagn ákæruvaldsins í dómsmálinu
gegn honum.
Stjórnarherrar styðja hana
Þrátt fyrir allt það sem á undan
er gengið telja Bjarni Benedikts
son, fjármálaráðherra og formaður
Sjálfstæðisflokksins, og Sigmundur
Davíð Gunnlaugsson, forsætisráð
herra og formaður Framsóknar
flokksins, að ekkert hafi komið
fram sem kallar á afsögn Hönnu
Birnu. Þeir og margir af þingmönn
um þessara flokka hafa ítrekað tek
ið til varna fyrir innanríkisráðherra
og gert lítið úr lekamálinu.
Sigmundur Davíð fullyrti í við
tali við Spegilinn á miðvikudag
að Hanna Birna væri fórnarlamb
í lekamálinu. Ekkert hefði komið
fram um að hún hefði beitt Stef
án þrýstingi, en þetta stangast á
við frásögn Stefáns sjálfs sem lýsti
þrýstingnum ítarlega í samtali við
umboðsmann.
„Mestu ábyrgðina held ég að
ráðherrann myndi axla með því
að sinna því verkefni sem kjósend
ur fólu henni í síðustu kosningum,
að vinna að málefnum Reykvíkinga
og þjóðarinnar allrar á þeim svið
um sem henni verða falin í ríkis
stjórn,“ sagði Bjarni Benediktsson í
samtali við fréttastofu Stöðvar 2 eft
ir þingflokksfund Sjálfstæðisflokks
ins á miðvikudag. Þá tók hann fram
að Hanna Birna hefði nú þegar sagt
sig frá dómsmálum. Sjálf tók hún í
sama streng og fullyrti að ómögu
legt væri fyrir hana að segja oftar en
einu sinni af sér.
Enn ráðherra útlendingamála
Þótt dómsmálin hafi verið færð til
Sigmundar Davíðs, og hann gegni
því bæði hlutverki forsætisráð
herra og dómsmálaráðherra, er
ljóst að Hanna sinnir enn málefn
um útlendinga og hælisileitenda.
Lekamálið snýst um brot gegn
níger ískum hælisleitendum sem
höfðu mál sín til meðferðar hjá inn
anríkisráðuneytinu. Líkt og útskýrt
er hér til hliðar þrætti Hanna Birna
vikum og mánuðum saman fyrir að
lögbrot hefði verið framið á henn
ar vakt þótt hið gagnstæða væri
n Ekki afsagnarsök að ráðherra ljúgi og aðstoðarmaður fremji lögbrot gegn hælisleitendum
Små Rollinger á Íslandi
Himneskar ullarvörur
Enginn kláði -
bara yndisleg mýkt
50% Merino ull
50% Bómull
Skjaldborgin um Hönnu birnu
Jóhann Páll Jóhannsson
Jón Bjarki Magnússon
johannp@dv.is / jonbjarki@dv.is
Sagði Alþingi ekki það sem hún vissi
Gísli segist ekki þakklátur
DV spurði Gísla Frey eftir dómsupp
kvaðninguna í vikunni hvort hann
væri þakklátur sínum ráðherra fyrir
að hafa mánuðum saman þvertekið
fyrir að skjalið um hælisleitendurna
væri úr innanríkisráðuneytinu eða
því hefði verið lekið þaðan. „Ég veit
ekki hvort þakklátur sé rétta orðið.
Ég held að hún hafi bara sagt það
sem hún vissi á hverjum tíma,“ svar
aði hann. Legið hefur fyrir frá því í
apríl, þegar Héraðsdómur Reykja
víkur kvað upp úrskurð í máli sak
sóknara lögreglu gegn blaðamanni,
að skjalið um hælisleitendurna var
úr ráðuneytinu komið. Einung
is örfáir aðilar höfðu það í tölvu
pósthólfi sínu sama dag og því var
lekið, meðal annars Hanna Birna
sjálf, Þórey Vilhjálmsdóttir, að
stoðarkona hennar, og Gísli Freyr,
skrifstofustjóri og ráðuneytisstjóri.
Skjalið var ekki vistað á opnu drifi
ráðuneytisins fyrr en eftir að hefð
bundnum vinnutíma lauk. Þá barst
skjalið ekki til neinna undirstofn
ana innanríkisráðuneytisins á þeim
skamma tíma sem leið milli þess
að skjalið var útbúið og því lekið
þann 19. nóvember. Þannig varð
ljóst, strax á fyrstu stigum lekamáls
ins, að lögbrot hafði verið framið
í innanríkisráðuneytinu. Einhver
af starfsmönnum þess hafði gerst
sekur um refsiverðan trúnaðar
brest gagnvart hælisleitendum
sem höfðu mál sín til meðferðar í
stjórnsýslunni. Þrátt fyrir þetta full
yrti innanríkisráðherra mánuðum
saman í fjölmiðlum og á Alþingi
að umrætt skjal væri ekki úr ráðu
neytinu og hefði ekki getað verið
lekið þaðan. Þannig þrætti hún fyr
ir að lögbrot hefði átt sér stað þótt
henni mætti það vera fullljóst. Þrátt
fyrir þetta fullyrðir Hanna Birna nú
að hún hafi enga vitneskju haft um
málið fyrr en eftir að játning Gísla
Freys kom fram í byrjun vikunn
ar. „Ég gaf alltaf upplýsingar í sam
ræmi við það sem ég vissi,“ sagði
Hanna Birna í Kastljósi og bætti við:
„Þetta var lögbrot sem ég var ekki
upplýst um og mér þykir mjög mið
ur.“
Yfirhylming ráðherra Hanna Birna þrætti mánuðum saman fyrir að skjalið um hælisleitendurna væri úr ráðuneytinu og fullyrti að ekkert
benti til þess að trúnaðargögnum hefði verið lekið.