Dagblaðið Vísir - DV - 14.11.2014, Qupperneq 18

18 Fréttir Helgarblað 14.–17. nóvember 2014
G
ísli Freyr Valdórsson, fyrr­
verandi aðstoðarmaður
Hönnu Birnu Kristjáns­
dóttur innanríkisráðherra,
var dæmdur til átta mánaða
skilorðsbundinnar fangelsisrefs­
ingar í vikunni fyrir að leka trúnað­
arupplýsingum um hælisleitendur
til fjölmiðla. Gísli ákvað að játa eft­
ir að sýnt var fram á að hann hafði
átt við skjalið í tölvu sinni og bætt
við það fullyrðingu um að rann­
sóknargögn gæfu til kynna að Tony
Omos hefði þrýst á Evelyn Glory
Joseph um að segja hann barnsföð­
ur hennar. Þetta kom í ljós þegar
starfsmaður sérstaks saksóknara
skoðaði spegilafrit af hörðum diski
í tölvu Gísla Freys.
Réttmætur ávinningur?
Héraðsdómur Reykjavíkur taldi
saksóknara ekki hafa sýnt fram á að
gögnunum hefði verið lekið til að
afla óréttmæts ávinnings. Engu að
síður viðurkenndi Gísli Freyr í Kast­
ljósi að með lekanum hefði hann
viljað verja stjórnkerfið fyrir harð­
skeyttri gagnrýni. Þá sagði verjandi
hans að ákvörðunin um lekann hafi
verið tekin til að verja stjórnkerfið
og sýna fram á „neikvæðar hliðar“
fólks sem leitar hælis á Íslandi. Ekki
hefur verið útskýrt við hvaða nei­
kvæðu hliðar er átt, en Gísli viður­
kenndi sjálfur í viðtali við Kastljós
að hluti af því sem lekið hefði verið
væri eingöngu slúður.
Með því að bæta setningunni
um meintan þrýsting Tonys Omos
við skjalið lét Gísli Freyr líta út fyrir
að umræddar upplýsingar væru
hluti af formlegu skjali innanríkis­
ráðuneytisins. Arngrímur Ísberg
héraðsdómari taldi þó ekki hafa
verið gengið úr skugga um að Gísli
hefði „komið minnisblaðinu á
framfæri í því skyni að afla sér eða
öðrum óréttmæts ávinnings, hvorki
fjárhagslegs né annars.“
Vildi ekki að tölvan væri tekin
Fordæmalaust er að aðstoðarmað­
ur ráðherra sé dæmdur fyrir brot
í starfi. Í flestum lýðræðisríkjum
er slíkt afsagnarsök fyrir ráðherra,
enda starfa aðstoðarmenn í um­
boði og á ábyrgð ráðherra hverju
sinni. Í tilviki Hönnu Birnu Krist­
jánsdóttur hefur ekki einvörðungu
aðstoðarmaður hennar verið
dæmdur heldur hefur hún sjálf ver­
ið staðin að ósannindum um máls­
atvik, bæði í umræðum á Alþingi og
í fjölmiðlum. Jafnframt hefur kom­
ið fram að ráðherra beitti Stefán Ei­
ríksson, fyrrverandi lögreglustjóra
á höfuðborgarsvæðinu, þrýstingi
meðan rannsókn lekamálsins stóð
yfir. Stefán hefur sjálfur lýst því í
samtali við umboðsmann Alþingis
hvernig Hanna Birna „ýtti á eft­
ir“ lögreglunni, setti á hana tíma­
pressu, hellti yfir hann „dágóðri
gusu af gagnrýni“, kvartaði undan
umfangi rannsóknarinnar, deildi á
einstakar rannsóknarathafnir, bað
um að flýta yfirheyrslum og lýsti
því yfir að rannsaka þyrfti rann­
sókn lögreglu og ríkissaksóknara.
Á meðal þeirra rannsóknarathafna
sem Hanna Birna gerði sérstaka
athugasemd við var haldlagning á
tölvu Gísla Freys Valdórssonar. Þar
kom í leitirnar helsta sönnunar­
gagn ákæruvaldsins í dómsmálinu
gegn honum.
Stjórnarherrar styðja hana
Þrátt fyrir allt það sem á undan
er gengið telja Bjarni Benedikts­
son, fjármálaráðherra og formaður
Sjálfstæðisflokksins, og Sigmundur
Davíð Gunnlaugsson, forsætisráð­
herra og formaður Framsóknar­
flokksins, að ekkert hafi komið
fram sem kallar á afsögn Hönnu
Birnu. Þeir og margir af þingmönn­
um þessara flokka hafa ítrekað tek­
ið til varna fyrir innanríkisráðherra
og gert lítið úr lekamálinu.
Sigmundur Davíð fullyrti í við­
tali við Spegilinn á miðvikudag
að Hanna Birna væri fórnarlamb
í lekamálinu. Ekkert hefði komið
fram um að hún hefði beitt Stef­
án þrýstingi, en þetta stangast á
við frásögn Stefáns sjálfs sem lýsti
þrýstingnum ítarlega í samtali við
umboðsmann.
„Mestu ábyrgðina held ég að
ráðherrann myndi axla með því
að sinna því verkefni sem kjósend­
ur fólu henni í síðustu kosningum,
að vinna að málefnum Reykvíkinga
og þjóðarinnar allrar á þeim svið­
um sem henni verða falin í ríkis­
stjórn,“ sagði Bjarni Benediktsson í
samtali við fréttastofu Stöðvar 2 eft­
ir þingflokksfund Sjálfstæðisflokks­
ins á miðvikudag. Þá tók hann fram
að Hanna Birna hefði nú þegar sagt
sig frá dómsmálum. Sjálf tók hún í
sama streng og fullyrti að ómögu­
legt væri fyrir hana að segja oftar en
einu sinni af sér.
Enn ráðherra útlendingamála
Þótt dómsmálin hafi verið færð til
Sigmundar Davíðs, og hann gegni
því bæði hlutverki forsætisráð­
herra og dómsmálaráðherra, er
ljóst að Hanna sinnir enn málefn­
um útlendinga og hælisileitenda.
Lekamálið snýst um brot gegn
níger ískum hælisleitendum sem
höfðu mál sín til meðferðar hjá inn­
anríkisráðuneytinu. Líkt og útskýrt
er hér til hliðar þrætti Hanna Birna
vikum og mánuðum saman fyrir að
lögbrot hefði verið framið á henn­
ar vakt þótt hið gagnstæða væri
n Ekki afsagnarsök að ráðherra ljúgi og aðstoðarmaður fremji lögbrot gegn hælisleitendum
Små Rollinger á Íslandi
Himneskar ullarvörur
Enginn kláði -
bara yndisleg mýkt
50% Merino ull
50% Bómull
Skjaldborgin um Hönnu birnu
Jóhann Páll Jóhannsson
Jón Bjarki Magnússon
johannp@dv.is / jonbjarki@dv.is
Sagði Alþingi ekki það sem hún vissi
Gísli segist ekki þakklátur
DV spurði Gísla Frey eftir dómsupp­
kvaðninguna í vikunni hvort hann
væri þakklátur sínum ráðherra fyrir
að hafa mánuðum saman þvertekið
fyrir að skjalið um hælisleitendurna
væri úr innanríkisráðuneytinu eða
því hefði verið lekið þaðan. „Ég veit
ekki hvort þakklátur sé rétta orðið.
Ég held að hún hafi bara sagt það
sem hún vissi á hverjum tíma,“ svar­
aði hann. Legið hefur fyrir frá því í
apríl, þegar Héraðsdómur Reykja­
víkur kvað upp úrskurð í máli sak­
sóknara lögreglu gegn blaðamanni,
að skjalið um hælisleitendurna var
úr ráðuneytinu komið. Einung­
is örfáir aðilar höfðu það í tölvu­
pósthólfi sínu sama dag og því var
lekið, meðal annars Hanna Birna
sjálf, Þórey Vilhjálmsdóttir, að­
stoðarkona hennar, og Gísli Freyr,
skrifstofustjóri og ráðuneytisstjóri.
Skjalið var ekki vistað á opnu drifi
ráðuneytisins fyrr en eftir að hefð­
bundnum vinnutíma lauk. Þá barst
skjalið ekki til neinna undirstofn­
ana innanríkisráðuneytisins á þeim
skamma tíma sem leið milli þess
að skjalið var útbúið og því lekið
þann 19. nóvember. Þannig varð
ljóst, strax á fyrstu stigum lekamáls­
ins, að lögbrot hafði verið framið
í innanríkisráðuneytinu. Einhver
af starfsmönnum þess hafði gerst
sekur um refsiverðan trúnaðar­
brest gagnvart hælisleitendum
sem höfðu mál sín til meðferðar í
stjórnsýslunni. Þrátt fyrir þetta full­
yrti innanríkisráðherra mánuðum
saman í fjölmiðlum og á Alþingi
að umrætt skjal væri ekki úr ráðu­
neytinu og hefði ekki getað verið
lekið þaðan. Þannig þrætti hún fyr­
ir að lögbrot hefði átt sér stað þótt
henni mætti það vera fullljóst. Þrátt
fyrir þetta fullyrðir Hanna Birna nú
að hún hafi enga vitneskju haft um
málið fyrr en eftir að játning Gísla
Freys kom fram í byrjun vikunn­
ar. „Ég gaf alltaf upplýsingar í sam­
ræmi við það sem ég vissi,“ sagði
Hanna Birna í Kastljósi og bætti við:
„Þetta var lögbrot sem ég var ekki
upplýst um og mér þykir mjög mið­
ur.“
Yfirhylming ráðherra Hanna Birna þrætti mánuðum saman fyrir að skjalið um hælisleitendurna væri úr ráðuneytinu og fullyrti að ekkert
benti til þess að trúnaðargögnum hefði verið lekið.