Fréttablaðið - 17.05.2016, Qupperneq 14

Frá degi til dags
Útgáfufélag: 365 miðlar ehf. Stjórnarformaður: Ingibjörg Stefanía Pálmadóttir forStjóri: Sævar Freyr Þráinsson Útgefandi og aðalritStjóri: Kristín Þorsteinsdóttir kristin@frettabladid.is
aðStoðarritStjórar: Fanney Birna Jónsdóttir fanney@frettabladid.is, Hrund Þórsdóttir hrund@stod2.is, Kolbeinn Tumi Daðason kolbeinntumi@365.is. Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis
á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslun um á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. ISSn 1670-3871
fréttaBlaðið Skaftahlíð 24, 105 reykjavík Sími: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is ÞróunarStjóri: Tinni Sveinsson tinni@365.is helgarBlað: Ólöf Skaftadóttir olof@frettabladid.is og Viktoría Hermannsdóttir viktoria@frettabladid.is
menning: Magnús Guðmundsson magnus@frettabladid.is ljóSmyndir: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is framleiðSluStjóri: Sæmundur Freyr Árnason sfa@frettabladid.is ÚtlitShönnun: Silja Ástþórsdóttir siljaa@frettabladid.is
Halldór
Þorbjörn
Þórðarson
thorbjorn@frettabladid.is
Stöðug umræða er um húsnæðisvandamál stúdenta og barnafjölskyldna, enda er staða þeirra graf­alvarleg. En á sama tíma er annar hópur í stöðugri
húsnæðisleit en er hvergi í forgangi. Þetta er ungt
fólk sem flytur af landsbyggðinni til að stunda nám í
einhverjum af þrettán framhaldsskólum höfuðborgar­
svæðisins. Á höfuðborgarsvæðinu er mesta fjölbreytni
landsins í náms­ og vinnuframboði og því vel skiljan­
legt að unglingar leiti þangað til að fara í framhalds­
skóla.
Að byrja í framhaldsskóla er mikil breyting. Breyt­
ingin er enn meiri fyrir þá sem neyðast til þess að flytja
frá fjölskyldu sinni til að stunda það nám sem þeir
vilja. Sem betur fer eru heimavistir og nemendagarðar
um allt land þar sem nemendur geta búið sér til heimili
út skólagönguna. Nema það er ekki í boði á höfuð­
borgarsvæðinu. Allar lausnir á húsnæðisvanda ungs
fólks beinast að barnafólki og háskólafólki. Það þýðir
að ef ungmenni vill stunda nám á höfuðborgarsvæðinu
þá eru miklar líkur á því að húsnæðisvandamál hefjist á
sextánda aldursári. Sumir eru þó heppnir. Ættingjar eða
vinafólk gætu boðist til að hýsa nemann út skólagöng­
una. Svo er bara að krossa fingur um að sambúðin verði
góð en það er ekki sjálfgefið. Þeir sem geta ekki leitað til
ættingja verða að leigja á almennum markaði. Sú staða
er algengust. Dæmi eru um einstaklinga sem leggja ekki
í þessar aðstæður og þurfa því að hætta við að stunda
nám á höfuðborgarsvæðinu.
Því tel ég að heimavist á höfuðborgarsvæðinu sé skref
í rétta átt til að betrumbæta stöðu aðfluttra framhalds­
skólanema. Á Íslandi eru 12 heimavistir fyrir framhalds­
skólanema en engin þeirra er á höfuðborgarsvæðinu.
Nemandi á höfuðborgarsvæðinu á betri möguleika
á því að stunda nám hvar sem er á landinu heldur en
nemandi af landsbyggðinni að stunda nám á höfuð­
borgarsvæðinu. Nemendur á Íslandi hafa rétt á því að
stunda nám þar sem þeir vilja á grundvelli jafnréttis­
laga.
Ég skora á stjórnvöld að leysa þennan vanda.
Heimilislausir námsmenn
af landsbyggðinni
Lilja Rannveig
Sigurgeirsdóttir
landsbyggðar-
nemi á lokaári í
Verzlunarskóla
Íslands
Allar lausnir
á húsnæðis-
vanda ungs
fólks beinast
að barnafólki
og háskóla-
fólki.
SÉRHÆFUM
OKKUR Í
ÞRIFUM
FYRIR
HÚSFÉLÖG
Húsfélagaþjónustan ehf.
Sími 555-6855
wwwhusfelag.is • husfelag@husfelag.is
VÖNDUÐ
VINNUBRÖGÐ
Davíð á afslætti
Davíð Oddsson forsetaframbjóð-
andi kann eftir áratugareynslu af
stjórnmálum öll trixin í kosn-
ingahandbókinni. Viðtal við
hann í Eyjunni á sunnudaginn
vakti heldur betur athygli þar
sem Davíð lýsti því yfir að yrði
hann kjörinn forseti myndi
hann ekki þiggja laun forseta.
Nú fagna þeir sem vilja lágmarka
útgjöld ríkissjóðs um heilu 0,004
prósentin sem Davíð mun spara
ríkissjóði. Gárungarnir gantast
nú með það að tími sé kominn
til að Davíð fari að gefa eitthvað
til baka, enda hafi hann kostað
okkur svo mikið nú þegar.
Endurvinnslan
Davíð hlýtur að hafa slegið
nokkrar keilur með þessu útspili
sínu en fjölmargir kjósendur
lýstu þeirri skoðun sinni að
þeir vildu sjá Ólaf Ragnar áfram
sem forseta til að spara ríkis-
sjóði lífeyrisgreiðslur hans. Ef
útspil Davíðs mælist vel fyrir
mætti ganga skrefinu lengra og
tryggja stjórnmálamönnum
á eftirlaunum launalaus störf
innan stjórnsýslunnar. Undir
handleiðslu Davíðs gætu þeir
Jón Baldvin, Svavar Gestsson og
Þorsteinn Pálsson leitt saman
hesta sína fyrir næstu kosningar.
Slíkt framboð ætti að mælast vel
fyrir hjá bæði hægri mönnum
og vinstri þar sem tvö hugðar-
efni þeirra eru þarna sameinuð:
endurvinnsla og opinber sparn-
aður. stefanrafn@frettabladid.is
Það er ekki forsvaranlegt að stóru viðskipta­bankarnir geti stundað fjárfestingarstarf­semi fyrir eigin reikning á sama tíma og þeir taka við innlánum frá almenningi. Þess vegna þarf Alþingi að setja lög um aðskilnað viðskiptabanka og fjárfestingar­
banka áður en ríkissjóður selur hlut sinn í bönkunum.
Á bak við tillöguna um aðskilnað býr sú skoðun að
vanda sem bankarnir lentu í megi að hluta rekja til þess
að stjórnendur og eigendur þeirra hafi notað umráðafé
bankanna, ekki síst innlán, til að stunda áhættufjár­
festingar og spákaupmennsku. Fjárfestingarbankastarf­
semin hafi þannig notið góðs af innistæðutryggingum
sem áttu að verja hagsmuni almennings ásamt óbeinni
ríkisábyrgð á bönkum sem voru taldir of mikilvægir til
að komast í þrot. Þetta kemur fram í Framtíðarskipan
fjármálakerfisins, skýrslu þáverandi efnahags­ og
viðskiptaráðherra til Alþingis frá mars 2012. Vanda­
málið við þennan aðskilnað í framkvæmd lýtur að því
hvernig eigi að orða slíka bannreglu í lögum.
The Independent Commission on Banking, nefnd Sir
John Vickers, lagði til í skýrslu í september 2011 að
hannað yrði sérstakt skipulag til að greina að fjár­
festingarbankastarfsemi og venjulega viðskiptabanka­
starfsemi með girðingum (e. ringfencing) innan sömu
samstæðu í Bretlandi. Nefndin taldi þetta fullnægjandi
leið til að ná markmiðum aðskilnaðar án þess að leggja
til fullan aðskilnað.
Liikanen­nefndin, sem framkvæmdastjórn ESB setti
á laggirnar undir forystu Erkki Liikanen, seðlabanka­
stjóra Finnlands, var á svipuðum slóðum í niður­
stöðum sinnar skýrslu sem kom út í október 2012.
Þar er lagt til að bankar sinni fjárfestingum fyrir eigin
reikning í öðru félagi með sjálfstæða kennitölu innan
sömu samstæðu ef eigin viðskipti eru stór hluti af starf­
semi viðkomandi banka. Þetta fæli í sér að fjárfestingar­
starfsemi yfir tilteknum þröskuldi yrði í sérstöku félagi
og aðskilin frá þeirri starfsemi bankans sem tæki við
innlánum frá sparifjáreigendum. Afleiðingin af þessu
yrði sú að innlán og tryggingin sem fylgir þeim myndi
ekki lengur styðja við áhættusamar fjárfestingar. Þetta
fæli jafnframt í sér að ekki yrði röskun á viðskiptamód­
eli fjármálafyrirtækja í Evrópu þar sem aðskilnaðurinn
yrði bara innan sömu samstæðu fyrirtækja. Bankar
gætu áfram boðið viðskiptavinum sínum upp á fjöl­
breytt úrval fjármálaþjónustu.
Sparifjáreigendur eiga að geta treyst því að innlán
þeirra séu öruggari en önnur fjármögnun bankans sem
þeir stunda viðskipti við. Afar mikilvægt er að tryggja
aðskilnað fjárfestingarbanka og viðskiptabanka í ein­
hverri mynd áður en ríkissjóður selur hlut sinn í bönk­
unum. Síðasta haust lagði Ögmundur Jónasson ásamt
sjö öðrum þingmönnum fram tillögu til þingsályktunar
um að fela fjármála­ og efnahagsráðherra að útbúa
lagafrumvarp sem tryggi þennan aðskilnað til þess að
„lágmarka áhættu þjóðarbúsins vegna bankareksturs
og minnka líkur á tjóni almennings af völdum áfalla í
bankastarfsemi.“ Þetta er skynsamleg tillaga og heppi­
legast væri ef Alþingi samþykkti hana. Hún hefur hins
vegar aldrei komist á dagskrá þingsins.
Aðskilnað strax
Afar mikil-
vægt er að
tryggja
aðskilnað
fjárfestingar-
banka og
viðskipta-
banka í
einhverri
mynd áður en
ríkissjóður
selur hlut
sinn í bönk-
unum.
1 7 . m a í 2 0 1 6 Þ R I Ð J U D a G U R14 s k o Ð U n ∙ F R É T T a B L a Ð I Ð
SKOÐUN
1
7
-0
5
-2
0
1
6

0
4
:3
8
F
B
0
6
4
s
_
P
0
6
2
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
6
4
s
_
P
0
5
1
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
6
4
s
_
P
0
0
3
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
6
4
s
_
P
0
1
4
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
1
9
7
2
-0
1
1
4
1
9
7
1
-F
F
D
8
1
9
7
1
-F
E
9
C
1
9
7
1
-F
D
6
0
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
3
A

F
B
0
6
4
s
_
1
6
_
5
_
2
0
1
6
C
M
Y
K