Skólavarðan - 01.04.2005, Síða 22

22
STÆRÐFRÆÐIKENNSLA
SKÓLAVARÐAN 3.TBL. 5. ÁRG. 2005
Rannsóknir á stærðfræðimenntun hafa
eflst mjög á síðustu 30 árum. Erlendis
hafa viðhorf kennara og nemenda tölu-
vert verið rannsökuð. Þessi grein byggist
á fyrirlestri sem haldinn var á opinni mál-
stofu í Kennaraháskóla Íslands í mars sl.
Þar var greint frá eigindlegri rannsókn
sem gerð var hér á landi skólaárið 2003 -
2004. Tekin voru nokkur viðtöl við fjórar
stúlkur í 10. bekk í grunnskóla á höfuð-
borgarsvæðinu.
Flokka má helstu rannsóknarþætti í fernt,
þ.e. viðhorf til stærðfræði, viðhorf til stærð-
fræðikennslu, viðhorf til stærðfræðináms
og viðhorf til þess að vera stærðfræðinem-
andi. Niðurstöður rannsókna benda til þess
að:
• Viðhorf ákveði hvernig fólk nálgast verk-
efni, hvaða tækni er beitt og hvaða vits-
munalegu leiðir eru farnar.
• Stærðfræðitengd viðhorf hafi áhrif á
áhugastig í stærðfræðinámi.
• Viðhorf hafi áhrif á hvaða tilfinningar
vakna hjá nemendum.
Margt hefur áhrif á hvaða viðhorf nem-
andi þróar með sér, s.s. þörf fyrir stærð-
fræðiþekkingu, reynsla af stærðfræði og
stærðfræðileg viðhorf í samfélaginu. Áhrifa-
þættir fléttast saman og hver einstaklingur
vinnur úr þeim á sinn hátt. Kynferði hefur
verið greint sem sterkur áhrifaþáttur, þó
ekki á frammistöðu heldur á viðhorf og þar
með áhuga og það sem ekki síður skiptir
máli, í hvaða tilgangi tekist er á við námið.
Í þessari íslensku rannsókn voru þrjár
meginspurningar lagðar til grundvallar.
Þær lutu að viðhorfum til stærðfræði, við-
horfum til stærðfræðináms og viðhorfum
til þess að vera stærðfræðinemandi. Ekki
er rými í grein af þessu tagi til að segja frá
rannsókninni allri og niðurstöðum hennar.
Hér er valið að gefa dæmi um nokkur til-
svör stúlknanna við spurningunni hvernig
er að vera stærðfræðinemandi. Þetta var
sú spurning sem þær áttu hvað auðveldast
með að ræða um.
Viðhorf til stærðfræðináms
Dæmi um viðhorf íslenskra
unglingsstúlkna
Viðhorf Helgu
Mér gengur frekar vel að skilja stærðfræði
en stundum þarf að útskýra nokkrum
sinnum fyrir mér. Mér finnst mjög mikil-
vægt að kennarinn geti útskýrt á nokkra
mismunandi vegu. Ég verð mjög pirruð ef
ég skil ekki eitthvað.
Viðhorf Láru
Mér gengur venjulega frekar vel að skilja
stærðfræðina. Það er mjög mikilvægt að
skilja efnið því annars stoppar maður alltaf
ef erfið dæmi koma. Einnig ef maður skilur
efnið er ekkert mál að muna aðferðina.
Viðhorf Sigrúnar
...alltaf þegar maður skilur eitthvað sem
maður hefur átt í erfiðleikum með fer um
mann smá sæluvíma, maður verður svo
stoltur af því að geta reiknað dæmi vand-
ræðalaust. Þá veit maður að afgangurinn
verður léttari.
Viðhorf Soffíu
Ég held að það sé bara stærðfræði í gen-
unum mínum því ég skil allt, alla vega á
endanum. Það tekur ekki mikinn tíma fyrir
mig að læra eitthvað. ... Mér finnst lang-
skemmtilegast að vinna með verkefni þar
sem ég þarf virkilega að hugsa. Ég vil helst
vinna verkefni sem ég er u.þ.b. 30 - 60 mín-
útur að leysa ... og ég læri mest af því að
finna úrlausnina sjálf, án hjálpar.
Allar þessar stúlkur hafa sjálfstraust og
trúa á eigin hæfni. Þær leggja áherslu á
skilning en aðeins Soffía talar um að mikil-
vægt sé að geta tengt þekkingu sína á ein-
stökum atriðum og efnisþáttum saman.
Það er oft talin vera forsenda þess að nem-
endur geti verið skapandi í iðkun sinni á
stærðfræði og geti glímt við stór og sam-
sett verkefni. Þær ráða að eigin mati vel
Niðurstöður rannsókna benda til þess
m.a. að stúlkum finnist auðvelt að skip-
uleggja nám sitt og hafi gott úthald.
við að vera stærðfræðinemendur. Sigrún
og Soffía hafa þá skoðun að lærdóms-
ríkast sé að kafa í viðfangsefnin sjálfar en
Helgu og Láru finnst gott að fá jafnóðum
útskýringar hjá öðrum. Þeim líður vel
þegar þær glíma við stærðfræðiverkefni.
Allar upplifa þær gleði þegar vel gengur,
til dæmis þegar þær skilja eitthvað sem
vafist hefur fyrir þeim. Þær eru nokkuð
sjálfstæðar í námi sínu innan þess ramma
sem kennarinn setur.
Stúlkurnar hafa nokkuð mótaðar
hugmyndir um hvað felist í stærðfræði.
Afstaða þeirra til stærðfræðináms er
óstöðugri og virðist mótast mjög af því
sem nýlega hefur gerst í þeirra eigin námi.
Viðhorf þeirra virðast mjög svipuð þeim
viðhorfum sem fram komu hjá stúlkum
sem tóku þátt í PISA-rannsókninni árið
2000 og stórri sænskri rannsókn sem verið
er að gera á viðhorfum stúlkna og pilta
til stærðfræði. Þær líta á stærðfræði sem
ferli. Þær leggja áherslu á skilning og lausn
þeirra viðfangsefna sem þær fá í hendur.
Þeim finnst auðvelt að skipuleggja nám
sitt og hafa gott úthald. Hins vegar beita
þær sjaldan rannsóknarnálgun við nám
sitt og kafa ekki djúpt í viðfangsefni.
Guðbjörg Pálsdóttir
Höfundur er aðjúnkt í stærðfræðimenntun
við Kennaraháskóla Íslands.
Nánar má lesa um rannsóknina í: Guðbjörg
Pálsdóttir. 2004. Viðhorf til stærðfræðináms
Óprentuð meistaraprófsritgerð á bókasafni
KHÍ.