Ljóðormur - 01.05.1986, Blaðsíða 51

UMSAGNIR
En þetta tilbrigði við myrkrið er nokkuð eitt á báti: hitt er meginregl-
an. Meira að segja þegar ort er um „okkur"
sem reynum að ganga saman
um ströndina,
en göngum hvort sína leið
hlið við hlið,
framandi verur
sem ekkert getur skilið.
Það er í góðu samræmi við þessa einsemdarkennd sem tvö mest
áberandi leiðminni bókarinnar eru myrkrið og veturinn. Bæði koma
þau við sögu í mörgum Ijóðum og verða til að undirstrika hina módern-
ísku kennd, því allt eru þetta kunnugleg yrkisefni. Þannig er það ekki
í sjálfu sér frumleikinn sem gerir Ijóðabók Jóhanns sérlega athyglis-
verða heldur úrvinnsla yrkisefnanna, þar sem býsna oft verða fyrir
manni meitlaðar og vandaðar Ijóðlínur og myndir. Ég bendi af handa-
hófi á Ijóðin „Elegía", „Rimbaud", „Nóttum fóru...“ og Ijóðaflokkinn
„Vetur dýrsins" - auk þeirra dæma sem þegar eru tekin.
Oft er talað um að Ijóð módernistanna hafi nokkra tilhneigingu til að
verða „sendibréf frá skáldi til skálds." Mörg Ijóðanna í þessari bók
kallast á við Ijóð íslenskra og erlendra skálda. Stundum vísar höfund-
ur beint á fyrirmyndina eða tilefnið („Rimbaud", „Tilbrigði við myrkriö",
„Jódynur hjartans" o.fl.) en stundum ætlar hann líka lesandanum að
ráða í („Elegía" með óbeinni vísun til „Saknaðar" Jóhanns Jónssonar
eða „Nóttum fóru...“ þar sem titillinn er sóttur í Völundarkviðu). Mikil-
vægt er hins vegar að þessar tilvitnarnir eða tilvísarnir gera Ijóðin á
engan hátt myrkari heldur verða hverjum venjulegum lesanda fremur
til skýringar og hjálpar.
Með Ákvörðunarstað myrkrinu hverfur Jóhann að mestu frá þeim
opnu Ijóðum sem hann hefur kveðið undanfarið. Það sýnist mér valda
góðum umskiptum. Víst geta opin Ijóð verið hnyttin og snotur en í
íslenskri Ijóðlist hef ég ekki enn séð þau verða til verulegra átaka. Það
er einmitt styrkur nýju bókarinnar að þar gengur Jóhann á hólm viö
einsemdina, myrkrið og veturinn - og virðist raunar í „Vetri dýrsins"
yrkja sig í talsverða sátt við allt saman. Þar með vísar hann veg sem
gjarna gæti orðið lesendum hans til gagns og gamans.
.0 Heimir Pálsson.