Morgunblaðið - 30.11.2015, Blaðsíða 10

10 DAGLEGT LÍF
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 30. NÓVEMBER 2015
Þjóðminjasafnið og Safna-
húsið taka á sig jólalegan
blæ í desember. Jólasýningar
verða opnaðar og árleg jóla-
dagskrá verður í Þjóðminja-
safninu.
Í gamla lestrarsalnum í
Safnahúsinu verða jólatré til
sýnis en margir kannast við
slík tré sem oft voru heima-
gerð. Í Þjóðminjasafninu
verður jólahús á Torginu þar
sem börn geta skoðað eft-
irgerðir af safngripum. Þá
verður jólaratleikur í boði á
mörgum tungumálum. Jólasveinar, Grýla og Leppalúði sækja svo safnið heim
og skemmta gestum.
Jólastemning í söfnum
Heimagerð jólatré til sýnis
Gaman Jólasveinar koma í heimsókn.
Morgunblaðið/Sigurgeir S.
Valgerður Þ. Jónsdóttir
vjon@mbl.is
Staðalímynd forritara er ung-ur karlmaður. Og ekki aðósekju því alls staðar íheiminum eru karlar mun
fleiri í stéttinni en konur. Þótt kon-
ur séu í æ ríkari mæli að hasla sér
völl sem forritarar er enn langt í að
þær verði jafn margar og karlarnir.
Árið 2014 voru konur aðeins 17% af
tæknistarfsfólki hjá Google þar sem
hlutfallið var þó hærra en hjá flest-
um öðrum alþjóðlegum tölvu- og
tæknifyrirtækjum.
Google sem og mörg fyrirtæki
og menntastofnanir víða um heim
hafa undanfarið unnið markvisst að
því gera forritunarnám eftirsókn-
arverðara fyrir konur. Til dæmis
hrinti Google á síðasta ári af stað
milljarðaverkefninu Made with code
til að fjölga kvenkyns forriturum í
Kísildal.
Í ár er fullt tilefni til að rifja
upp að fyrsti forritarinn var kona.
Augusta Ada Byron hét hún og leit
fyrst dagsins ljós í London 10. des-
ember fyrir 200 árum. Hennar er
nú minnst með margvíslegum hætti,
t.d. sýndi BBC nýverið heimild-
armyndina The Countess of
Computing, og í Vísindasafninu í
London stendur yfir sýning um ævi
og störf Ödu Lovelace eins og hún
var síðar kölluð.
Dóttir Byrons lávarðar
Ada var eina skilgetna barn
eins frægasta skálds Breta, Byrons
lávarðar. Þau feðginin áttu ekki eft-
ir að eiga mikið saman að sælda því
lávarðurinn fór til Grikklands
skömmu eftir fæðingu dóttur sinnar
og steig aldrei aftur á breska grund.
Byron var sagður hafa kvænst móð-
urinni, Annabella Milbanke bar-
ónessu, til fjár. Hún var alla tíð bit-
ur út í sinn fyrrverandi og til að
berja úr dótturinni mögulega arf-
genga „skáldgeðveiki“ lagði hún
hart að henni að leggja
stund á stærðfræði og
rökfræði. Ekki var al-
gengt að stúlkur
færu í slíkt nám á
þessum tíma sem
trúlega hefur verið
óaðgengilegt fyrir
aðrar en dætur að-
alsins sem hafði ráð
á einkakennurum.
Samband þeirra
mæðgna var hvorki
náið né gott og lét Anna-
bella móður sína, lafði Mil-
banke, að mestu um uppeldi dótt-
ur sinnar. Ada átti við ýmis veikindi
að stríða í æsku. Hún fékk oft höf-
uðverk sem olli sjóntruflunum og
allt sitt fjórtánda ár var hún rúm-
liggjandi eftir mislinga og þurfti síð-
an að ganga með hækjur í mörg ár.
Hún nýtti þó tímann vel og nam
stærðfræði af krafti hjá mörgum
einkakennurum, þ.á m. meðal Mary
Sommerville, sem kynnti hana fyrir
stærðfræðingnum, heimspekingnum
og uppfinningamanninum Charles
Babbage.
Greiningarvél Babbages
Babbage er þekktastur fyrir að
hafa hannað reiknivélar og tölvu og
sagður sá fyrsti sem
hannaði forritanlega
tölvu. Hann er því oft
kallaður faðir tölv-
unnar þótt ýmsir af
síðari tíma kynslóðum
séu kannski eins vel að
nafnbótinni komnir. Svo-
kallaðri greiningarvél, Ana-
lytical Engine, sem hann hannaði,
var ætlað að leysa flóknar stærð-
fræðiformúlur. Vélin er talin tölva í
þeim skilningi sem síðar var lagður
á fyrirbærið. Meiningin var að for-
rita vélina með gataspjöldum líkt og
þá var byrjað að nota í vélrænum
vefstólum. Áður hafði Babbage
hannað tvær stórar reiknivélar,
mismunavélina, Difference Engine,
og endurbætta og einfaldari útgáfu
hennar. Vélarnar þrjár byggðust
allar á hárnákvæmri smíð á tann-
hjólum og vélrænum hlutum og áttu
að ganga fyrir handafli eða gufuvél.
Ada hreifst af hugmyndum
Babbages um fyrrnefnda greining-
arvél sem hann í kvöldverðarboði
Töfrakona talnanna
Fyrsti forritarinn fæddist fyrir 200 árum. Þótt Ada Lovelace hefði kannski ekki
erft skáldagáfu föður síns, Byrons lávarðar, þótti hún með afbrigðum talnaglögg.
Hún lýsti hvernig hægt væri að forrita greiningarvél hins þekkta stærðfræðings
Charles Babbage, og telst fyrir vikið bera nafnbótina fyrsti forritarinn með réttu.
Mynd/Science & Society Pricture Library/Wikipedia Commons
Forkunnarfín Vatnslitamynd af Ada Lovelace eftir Alfred Eduward Chalon.
Uppfinningamaður Charles
Babbage var upphafs-
maður reiknivéla, fyrir-
rennara nútíma tölva.
Við erum alvön umræðunni um hvað
við eigum að borða en veltum
kannske sjaldnar fyrir okkur hvern-
ig. Erum við oft að sleppa máltíðum,
borða á hlaupum, upptekin við e-ð
annað en matinn, í tölvunni, með
blaðið, eða í bílnum? Erum við á
sjálfstýringunni, frekar en til staðar
í því sem við erum að gera? Tókum
við kannske ekki eftir því hvað við
vorum að borða? Erum við oft að
borða „sést-varla-bitann“ – fljótt og
hratt og hugurinn segir „þetta var
eiginlega ekki neitt“?
Vitað er að tilfinning um seddu er
háð hversu hratt við borðum. Ef við
stillum okkur inn á, eða veitum at-
hygli merkjum líkamans þá segir
hann okkur ágætlega til. Oft erum
við ekki að virða svengdar- og
seddutilfinningar, eða hvernig okkur
verður af matnum.
Jólamaturinn
Stundum erum við svo önnum kaf-
in við að afla tekna fyrir hinu dag-
lega brauði að við megum ekki vera
að því að setjast niður og borða þetta
góða brauð!
Þrátt fyrir tímaleysi hversdags-
ins, þar sem við veljum oft skyndi-
bitann, eitthvað einfalt og fljótvirkt,
þá er fólk jafnan að leggja hug og
hjarta í jólamatinn. Undirbúning-
urinn er oft langur og sumir fara á
fjöll og veiða. Svo er verkað, grafið,
kryddað, sultað og bakað. Við höfum
í hávegum hefðirnar og upplifum
minningar liðinna jóla, söknum,
gleðjumst og hlökkum til. Við njót-
um þess að vera prúðbúin og í há-
tíðaskapi. Dáumst að fagurlega
dekkuðu veisluborði. Maturinn lítur
æðislega út, ilmurinn „er svo lokk-
andi“. Kjötið er safaríkt og meyrt,
bragðið unaðslegt. Eftirrétturinn
gómsætur. Við gefum okkur góðan
tíma til að njóta matarins og upplifa
stundina með ástvinum okkar. Það
kemur að því að við finnum að við er-
um orðin eðlilega södd. Okkur er
auðvelt að hætta vitandi það að það
verður alltaf til nóg fyrir okkur að
njóta. Við viljum ekki troða okkur
út, ekki frekar en við óskum neins
sem okkur þykir vænt um að honum
verði bumbult og illt. Þvert á móti
viljum við að honum verði gott af því
sem við bjóðum honum upp á og
segjum því „verði þér að góðu“.
Félagsleg athöfn
Neysla matar er félagsleg athöfn,
tengd tilfinningum eins og gjafmildi,
umhyggju, þakklæti og vellíðan.
Slíkar tilfinningar stuðla að jákvæðu
efnaflæði í líkamanum og þar með
verður okkur frekar gott af matnum.
En þess sem neytt er með grettu og
hugarfarinu „æi, ég ætti nú ekki að
vera að borða þetta jukk!“ er á hinn
veginn farið.
Mættum við sem oftast eiga slíkar
stundir, þar sem við stöldrum við,
njótum og erum til í núinu. Upplifum
þakklæti til þess sem veitir, einnig
Móður Náttúru sem nærir okkur og
styður og við umgöngumst af ást og
virðingu. Njótið aðventunnar!
 Heilsustöðin, sálfræði- og ráðgjaf-
arþjónusta, Skeifunni 11a, Reykjavík.
www.heilsustodin.is
Getty Images/Image Source
Félagslegt Neysla matar er félagsleg athöfn, tengd jákvæðum tilfinningum.
Éttu betur!!
Heilsupistill
Heiðdís Sigurðardóttir
sálfræðingur
Fyrirtæki – verslanir
Jóla gjafavörur
Einstök hönnun
Merki um gæði
Orkidea í potti hvít 67cm (2stk.) Kertahús f/teljós 3stk.
Sett 8/10/13cm
Kaktus í glasi 2-teg.
40cm/48cm
Myndarammi Grace 24x19
Til í fleiri stærðum
Teljósastjaki á fæti
3stk sett 33cm
Köngla krakkar
4.teg.16cm
Jólaupphengja börn
á kúlu 25cm. 4-teg.
Nafnspjalda kúlur
6 stk sett 40mm.
Stytta engill
76cm nat/gold
Jólasveinn
82cm.
Einungis sala til fyrirtækja og verslana
www.danco.is
Heildsöludreifing