Dagblaðið Vísir - DV - 07.07.2015, Blaðsíða 14

Vikublað 7.–9. júlí 201514 Fréttir Erlent
„Það er skrítið að
vera heilaÞvegin“
n Lee Hyeon-seo flúði frá Norður-Kóreu n Vill upplýsa um mannréttindabrotin
Þ
egar Lee Hyeon-seo ólst
upp efaðist hún aldrei
um vald stjórnarherrans í
Norður-Kóreu. Henni fannst
ekki skrítið að fólk hyrfi um
miðjar nætur og tilmælum stjórn-
valda fylgdi hún af sannfæringu. Hún
taldi að þeir sem byggju annars stað-
ar væru vondir þrælar og að Norður-
Kóreubúar væru þeir einu sem voru
raunverulega frjálsir. Það var ekki
fyrr en hún flúði til Suður-Kóreu, þá
sautján ára, með fjölskyldu sinni sem
hún áttaði sig og skildi þær aðstæður
sem hún hafði alist upp við. Hún ferð-
ast nú um heiminn og vekur athygli
á mannréttindabrotum í Norður-
Kóreu. Hún óttast stöðugt um líf
sitt og veit að þeir sem hafa flúið frá
Norður-Kóreu til Suður-Kóreu hafa
verið teknir af lífi í skjóli nætur.
Trúðu því
Hún var aðeins 14 ára þegar hún yfir-
gaf Norður-Kóreu og bjó sem ólögleg-
ur innflytjandi í Kína. Hún var þar í
um 10 ár og flúði svo til Suður-Kóreu.
Þegar til Suður-Kóreu kom þurfti Lee
í raun að læra á lífið upp á nýtt. Ægi-
valdi stjórnvalda naut ekki við leng-
ur og það reyndist erfitt að jafna
sig á áralöngum heilaþvotti. „Fyrir
mömmu mína er það enn erfitt,“ segir
hún. „Það er skrítið að vera heila-
þvegin, mamma bjó í Norður-Kóreu í
yfir 50 ár. Það er til dæmis erfitt fyrir
hana að skilja raunverulega sögu
Kóreustríðsins,“ segir hún og bætir
því við að viðtekin venja sé að tala
um að upphaf stríðsins megi rekja til
þess að Bandaríkjamenn hafi hafið
árás um miðja nótt á meðan að íbúar
Norður-Kóreu voru í fasta svefni. „Við
trúðum því staðfastlega.“
Ástandið versnað
Lee gaf nýverið út bók sem fjallar um
lífið í Norður-Kóreu, ógnarstjórnina
og flóttann. Bókin heitir Stúlkan með
nöfnin sjö. Þar má lesa um erfitt lífs-
hlaup hennar. Hún var aðeins sjö ára
gömul þegar hún sá aftöku í fyrsta
sinn. Hún segir það vera skyldu barna
að horfa á aftökur og sé það jafnvel
gert á skólatíma. Hún segir ástandið
þó mun verra núna en þegar hún var
barn. „Nú skjóta þeir fólk bara, eins og
ekkert sé, á miðjum degi,“ segir hún.
Hún segir að Kim Jong-un vilji að
allir séu meðvitaðir um völd hans og
að þeir eigi að ekki að koma fram við
hann eins og barn. „Hann myrðir fólk
til að sýna því og öðrum í tvo heim-
ana: „Ekki koma fram við mig eins og
barn.“ Morðin eru ekkert annað en
áróður.“ Hún segir frá vinkonu sinni
sem missti bróður sinn eftir að hann
reyndi að smygla hrísgrjónum frá
Kína. Hann var tekinn af lífi.
„Þetta er skammarlegt. Þeir segja
að restin af heiminum sé í þrældómi,
en við erum þrælarnir. Því meira sem
ég læri um landið mitt því reiðari verð
ég,“ segir hún.
Sjálf segist Lee vona að Kim Jong-
un, leiðtogi Norður-Kóreu og ein-
ræðisherra, verði ekki langlífur. „Ég
vona að hann deyi bráðum,“ segir hún.
Vonarglæta varð að engu
Kim Jong-un tók við af föður sín-
um, Kim Jong-il, árið 2011.
Lee segist hafa vonað að leið-
togaskiptin yrðu til þess að líf-
ið í Norður-Kóreu
yrði betra fyrir íbúa
landsins. Lee
segist hafa vonað
að hann væri
mýkri einstak-
lingur en fað-
ir hans. Svo
hefur ekki
orðið.
„Hann er eiginlega öfgakenndari en
faðir hans,“ segir hún. Hún segir að í
Norður-Kóreu sé fólk bundið við ýms-
ar takmarkanir. Sumir hlutir, sem telj-
ast eðlilegir annars staðar, séu ólög-
legir. Það er til að mynda óheimilt að
lita á sér hárið, þunglyndi er ekki til og
verður því aldrei greint og ef þú yfir-
gefur heimili þitt án nælu sem vísar til
föðurlandsins er hægt að lögsækja þig.
Hvert og eitt heimili á innrammaða
ljósmynd af leiðtoganum fyrrverandi,
Kim Il-sung , og hefur fengið afhent-
an sérstakan klút til að þurrka af með.
Tvær máltíðir á dag
Þegar Lee var tólf ára fóru stjórn-
völd í herferð til að fá íbúana til að
borða aðeins tvær máltíðir á dag,
ekki þrjár. Ástæðan var í raun yfir-
vofandi hungursneyð, en var sögð
vera af heilsufarsástæðum. „Ég hélt
að þeir sem stjórnuðu væru guðir. Ég
hélt að þeir færu aldrei á salernið, þeir
drykkju ekki eða reyktu eða stunduðu
kynlíf. Ég trúði þessu, vegna þess
að frá því að maður fæðist er maður
heilaþveginn með áróðursefni. Ég er
viss um að yfir 90 prósent íbúa trúa
þessu öllu,“ segir hún. Lee segist hafa
hugsað sem barn að það væri kannski
dálítið einkennilegt að fólk hyrfi alltaf
að næturlagi, en aldrei að degi til.
„Fullorðna fólkið vissi að það var verið
að flytja það í fangabúðir, hvers vegna
var þá verið að fela þetta?“ segir hún.
„En þetta var eðlilegt líf fyrir okk-
ur. Ég held að við höfum ekki haft
forsendur til þess að hugsa, er þetta
slæmt eða illgjarnt? Við héldum að
þetta væri bara eins og allir aðrir
hegðuðu sér. Við gerðum allt sem
stjórnvöld vildu,“ segir hún.
Árið 2008 fluttist hún til Suður-
Kóreu. Þar segist hún hafa loksins
fræðst um mannréttindi. „Ég vissi
ekki hvað mannréttindi voru,“ segir
hún. Hún er meðvituð um hættuna
sem fylgir því að segja frá
því sem er að gerast
í Norður-Kóreu.
„Það versta sem
þeir geta gert er
að myrða mig,“
segir hún og
segist íhuga
að fá hæli í
Bandaríkjun-
um. n
Skrifaði bók
Lee gaf nýverið út
bók sem fjallar um
lífið í Norður-Kóreu,
ógnarstjórnina og
flóttann.
Ásta Sigrún Magnúsdóttir
astasigrun@dv.is
Blekking
Lee Hyeon-
seo segir
að fólkið sé
blekkt og
heilaþvegið
„Ég vona
að hann
deyi bráðum
Hæ sæti hvað
færð þú að borða?
Smáralind • Kringlunni • Reykjanesbæ • sími 511 2022 • www.dyrabaer.is