Fréttatíminn - 11.11.2016, Síða 14

14 | FRÉTTATÍMINN | Föstudagur 11. nóvember 2016
Niðurstaða kosninganna í lok síðasta mánaðar bar ekki með sér skýran rík-isstjórnarkost. Ríkisstjórn
Framsóknar og Sjálfstæðisflokks féll
með miklum skelli, fékk aðeins 40,5
prósent atkvæða. Það væri fráleitt
að lesa það út úr kosningunum að al-
menningur vildi fjögur ár til viðbót-
ar af ríkisstjórn með ámóta stefnu.
Hálfvolgt kosningabandalag stjórn-
arandstöðunnar fékk heldur ekki
brautargengi, aðeins 43,3 prósent;
meira en ríkisstjórnin en samt fjarri
því nóg.
Mesta fylgissveiflan var inn að
miðju þrátt fyrir fylgistap Fram-
sóknar, sem stundum má flokka
sem miðjuflokk. Viðreisn stillti sér
upp miðju megin við Sjálfstæðis-
flokk, Björt framtíð miðju megin
við vinstriflokkanna og Píratar vilja
hvorki vera hægri né vinstri. Saman-
lagt fylgi þessara fjögurra miðlægu
flokka er 43,7 prósent. Til saman-
burðar er Sjálfstæðisflokkurinn með
29,0 prósent og VG og Samfylkingin
samanlagt með 21,6 prósent.
Auðvitað má skilgreina flokkana
öðruvísi til að reyna að finna skýrari
skilaboð frá kjósendum. Breytingar
fengu 53,6 prósent (VG, Píratar, Við-
reisn, Björt framtíð og Samfylking) á
meðan varðstaðan um óbreytt kerfi
fékk 40,5 prósent (Sjálfstæðisflokkur
og Framsókn). Ef Viðreisn er hægri
flokkur fékk hægrið 39,5 prósent.
Framsókn, Björt framtíð og Píratar á
miðjunni fengu 33,2 prósent. Vinstr-
ið fékk þá 21,6 prósent.
Svona má stokka og stokka, en
það leggst samt ekki niður nein
klár niðurstaða. Skilaboðin úr kosn-
ingunum voru ekki skýr. Þannig er
það nú bara.
Íslensk stjórnmál eru að þokast
nær því sem er á Norðurlöndun-
um. Þar eru margir flokkar á þingi
og yfirleitt margir flokkar tengdir
ríkisstjórn, hvort sem þeir eru inn-
anborðs eða verja hana vantrausti
gegn áhrifum á mikilvæg mál.
Stjórnmál þar einkennast því af
breiðri samstöðu milli flokka. Sam-
staðan kemur bæði fram fyrir kosn-
ingar í formi kosningabandalaga og
eins eftir kosningar þegar stuðning-
ur þingsins er byggður upp.
Íslenska hefðin er önnur. Hér
hafa flokkar gengið óbundnir til
kosninga og reynt eftir þær að ná
eins þröngu samkomulagi og kostur
er, helst aðeins við einn annan
flokk.
Eflaust má finna þess dæmi úr
íslenskri sögu að þetta hafi reynst
stjórnmálamönnum vel. Það má
líka finna þess mörg dæmi frá Norð-
urlöndunum að þeirra kerfi hafi
gagnast þarlendum stjórnmála-
mönnum vel.
Ef við berum saman kannanir í
löndunum um traust almennings
á þjóðþingunum þá er það um og
yfir 60 prósent á Norðurlöndunum.
Hér hefur það verið um 11 prósent
að undanförnu. Það er því engum
vafa undirorpið að norræna kerfið
hefur reynst almenningi þar bet-
ur en íslenska kerfið íslenskum al-
menningi.
Við ættum því ekki að gráta það
lengi að tími tveggja flokka stjórna
sé liðinn á Íslandi. Við getum skilið
að stjórnmálaforingjar myndu vilja
halda í gamla kerfið sitt, en í raun
ættu þeir að sleppa. Það gengur
ekki til lengdar að stjórnmálastéttin
viðhaldi kerfi sem almenningur hef-
ur enga trú á.
Það er því í raun ekkert vandamál
þótt hægri menn séu nú klofnir á
milli Viðreisnar og Sjálfstæðisflokks
eða vinstri menn á milli VG og Sam-
fylkingar. Enn síður er það veik-
leikamerki miðjufólks að geta valið
sér stöðu innan Pírata, Framsókn-
ar eða Bjartrar framtíðar. Miðju-
fólk hefði það ekkert betra þótt til
væri samræmdur forn miðjuflokkur
eins og Samfylkingin vildi vera fyrir
vinstrimenn og Sjálfstæðisflokkur
fyrir hægra fólk.
Það lýsir alls ekki veikleika að
mynda bandalög og byggja upp
samkomulag eftir kosningar, innan
sem utan þings, í stað þess að gera
það innan flokka löngu fyrir kosn-
ingar. Það kann að vera flókið fyr-
ir stjórnmálafólkið að læra vinnu-
brögð sem henta nýrri stöðu en það
ætti að taka því fagnandi.
Gamla kerfið, sem endanlega
dó í síðustu kosningum, gagnað-
ist engum. Innan þess náði vilji
meirihlutans ekki í gegn í flestum
málum, almenningur hafði enga trú
á kerfinu og því tókst ekki að leiða
í gegn eðlilegar breytingar á sam-
félaginu. Við ættum því að reyna
önnur kerfi og aðrar aðferðir. Þær
geta varla leitt til lakari niðurstöðu.
Stjórnmálafólkið ætti því ekki að
reyna að berja saman fjögurra ára
sterka ríkisstjórn út úr niðurstöð-
um kosninga heldur mynda banda-
lag um fá aðkallandi mál sem held-
ur til tveggja ára. Og mynda að
þeim loknum nýtt samkomulag eða
kjósa aftur. Það er ekkert að því.
Gunnar Smári
ENGA STERKA
STJÓRN,
TAKK FYRIR
lóaboratoríum lóa hjálmtýsdóttir
9.999 kr.
PARÍS f rá
T í m a b i l : j a n ú a r - j ú n í 2 0 1 7
9.999 kr.
BERLÍN f rá
T í m a b i l : n ó v e m b e r 2 0 1 6 - m a í 2 0 1 7
7.999 kr.
BARCELONA f rá
T í m a b i l : f e b rú a r - m a rs 2 0 1 7
9.999 kr.
KANARÍ f rá
T í m a b i l : n ó v e m b e r 2 0 1 6 - m a rs 2 0 1 7
5.999 kr.
STOKKHÓLMUR f rá
T í m a b i l : j a n ú a r - a p r í l 2 0 1 7
9.999 kr.
DUBLIN f rá
T í m a b i l : j a n ú a r - m a í 2 0 1 7
Nú er
ferðalag!
*Verð miðast við flug aðra leið með sköttum ef greitt er með Netgíró.