Álit: tímarit löggiltra endurskoðenda - 01.01.1994, Blaðsíða 28

ugar. Þá er nauðsynlegt að vanda mjög alla gerð
þeirra gagna sem leggja ber fyrir kröfuhafafund og
að leitað sé aðstoðar aðila sem njóta trausts.
3.2. Nauðasamningur.
I umfjöllun um nauðasamningstilraunir verður
eingöngu fjallað um þau tilvik þegar heimildar þar
um er leitað beint, en ekki um nauðasamningstil-
raunir þegar úrskurður um gjaldþrotaskipti hefur
þegar verið uppkveðinn. Slíkt er hins vegar mögu-
legt og gilda að verulegu leyti sömu reglur þar um.
Nauðasamningur felur í sér samning um greiðslu
skulda eða eftirgjöf af skuldum, sem kemst á milli
skuldarans og áskilins meirihluta lánardrottna hans
og hlýtur síðan staðfestingu fyrir dómi, sbr. 27. gr. 1.
21/1991. Þannig getur nauðasamningur falið í sér
fullar efndir á skuldbindingum skuldarans með
breyttum greiðslukjörum, en oftar en ekki felur
hann í sér niðurfellingu á hluta krafnanna.
Skilyrði þess að dómari veiti heimild til nauða-
samningstilrauna eru þau að skuldarinn leggi fram
um það skriflega beiðni. 1 beiðninni eða greinaðgerð
með henni skal m.a. gerð grein fyrir ástæðum þess
að hann leitar heimildarinnar, hvað hafi valdið
skuldastöðu hans, á hvaða forsendunt frumvarp að
nauðasamningi er reist og skýringar með frumvarp-
inu. Þá skal einnig fylgja nákvæm talning eigna
hans og áætlað verðmæti hverrar þeirrar, nákvæm
talning skulda hans ásamt fjárhæð hverrar þeirra á
þeim tíma sem beiðnin er gerð. Frumvarp að nauða-
samningi þarf að leggja fram, síðasta skattframtal,
ársreikninga og nýrri uppgjörsreikninga, séu þeir til,
auk álitsgerðar löggilts endurskoðanda um það
hvort bókhald skuldarans sé í lögboðnu horfi og
hvort reikningar hans gefí raunhæfa mynd af efna-
hag hans. Þá þarf einnig að gera grein fyrir því
hvort einhverjar ráðstafanir hafi átt sér stað sem
verða riftanlegar ef nauðasamningur kemst á, en
riftunarreglur laganna gilda þá með sambærilegum
hætti og við gjaldþrotaskipti, sbr. 32. gr. Þá þarf
enn, auk annara upplýsinga og gagna sem ég hirði
ekki um að telja hér öll, að fylgja yfirlýsing fjórð-
ungs atkvæðismanna, bæði eftir fjölda þeirra og
kröfufjárhæðum, um að þeir mæli með nauðasamn-
ingi á grundvelli frumvarps skuldarans. Síðar verður
vikið að því hverjir séu atkvæðismenn, en rétt er að
taka það strax fram að þeir eru ekki bundnir af fyrr-
greindri yfirlýsingu. Að lokum skal þess svo getið
að skuldarinn verður að leggja fram tryggingu
vegna kostnaðar af nauðasamningnum, m.a. til að
standa straum af þóknun umsjónarmanns, kostnaði
hans af innköllun o.s.frv.
Af framangreindu má vera ljóst að umtalsverða
undirbúningsvinnu verður að inna af hendi áður en
beiðni um nauðasamningstilraunir verður lögð fram.
Að því verki verður að mínu viti alltaf að koma lög-
giltur endurskoðandi og a.m.k. oft einnig lögmaður.
Það fer eftir atvikum hvort þessa vinnu þarf að
framkvæma í kyrrþey eða í samráði við kröfuhafa
skuldarans. Þeirra samvinna verður alltént að koma
til þegar meðmæla tilskilins hluta kröfuhafa er afl-
að, með því að nauðasamnings verði leitað.
Frumvarp að nauðasamningi verður að uppfylla
ákveðin skilyrði og er gerð grein fyrir þeim í 36. gr.
1. 21/1991. Þar verður að koma fram hversu hátt
hlutfall skuldari bjóðist til að greiða af samnings-
kröfum, en undir nauðasamninga falla ekki allar
skuldir skuldarans. Þar þarf að koma fram hvernig
fyrirhugað er að greiða, t.d. með peningum eða út-
gáfu skuldabréfa. Hvenær greiðslu á að inna af
hendi, en það getur verið á skemmri eða lengri tíma,
hvort greiða á vexti fram að gjalddaga og þá hverja
og hvort einhverjar tryggingar verði settar fyrir
efndum samningsins. Þá er heimilt að kveða svo á í
frumvarpinu að kröfur innan tiltekinnar fjárhæðar
skuli greiða að fullu. Þetta skiptir nokkru máli, því
bæði er óhöndugt að gefa t.d. út skuldabréf til langs
tíma fyrir lágum kröfum, auk þess sem að með
þessu móti má verulega fækka atkvæðismönnum í
sumum tilfellum, enda hafa þeir sem fá fullar efndir
kröfu sinnar ekki hagsmuni af því hvort nauðasamn-
ingur kemst á eða ekki. Þá er ekkert því til fyrir-
stöðu að kröfur séu greiddar með afhendingu hluta-
bréfa, eða slíkt gert valkvætt. Það verður hins vegar
vel að gæta'að því að jafnræðis sé gætt með kröfu-
höfum, enda getur það komið í veg fyrir staðfest-
ingu nauðasamningsins eða varðað ógildingu hans
ef þess er ekki gætt, sé einhverjum kröfuhafa t.d.
lofað hærri greiðslu en honum ber skv. nauðasmn-
ingnum eða kröfuhöfum er mismunað síðar. Jafn-
ræðið þarf þó ekki að vera algjört, sbr. framansagt
um það að einstökum kröfuhöfum er frjálst að sam-
þykkja meiri eftirgjöf en nauðasamningsfrumvarpið
gerir almennt ráð fyrir.
Eins og að framan greindi tekur nauðasamningur
ekki til allra krafna á hendur skuldaranum. Fyrir
þessu er gerð grein í 28. gr. laganna. Rétt þykir að
gera nokkra grein fyrir þessum reglum. Framsetning
greinarinnar er með þeim hætti að taldar eru þær
kröfur sem nauðasamningur hefur ekki áhrif á og
verður því fylgt hér. í 1. tl. er ákveðið að kröfur sem
hafa stofnast eftir að dómari heimilar nauðasamn-
ingsumleitanir falla ekki undir nauðasamninginn,
eins og auðsætt má telja. Skv. 2. tl. þá hefur nauða-
samningur ekki áhrif á kröfur um annað en peninga-
greiðslur, sem verður fullnægt eftir aðalefni sínu,
28