Útsýn - 15.10.1945, Side 6

ERLENDAR FRETTIR
rússneskum hreim. Hann starfaði
lengi að fatagerð í New York, enda
er hann jafnan vel búinn. Skipulagði
lítið verkalýðsfélag fatagerðarmanna,
síðan hvert af öðru, stofnaði síðan
samband þeirra, sem nú er með vold-
ugustu verkalýðssamböndum Ameríku,
Kom því í C. I. 0. og tók þá raun-
verulega forystu þess. óvinir hans
segja, að hann hafi 130 þús. króna
árslaun, og meðan hann stóð við í
London í fyrri viku, bjó hann á dýr-
asta hótelinu þar. En hvað um það,
Sidney Hillman hefur áreiðanlega átt
góðan þátt í því, að samkomulag náð-
ist á Parísarþingi verkalýðsfélaganna.
Og það samkomulag gefur góðar von-
ir um, að aftur kunni að rofa til í
alþjóðamálum, þrátt fyrir óveðurs-
skýin eftir fundinn í London.
Fyrsti friðarfundurinn
endaði ófriðlega.
Engin ástæða til að æðrast.
ÞÓTT ekki sé ástæða til, enda
skaðvænlegt, að gera of stóra grýlu
úr ósamkomulagi og ófullnægjandi
endalokum utanríkisráðherrafundar
stórveldanna í London, verður þó að
segjast, að sú fyrsta ganga fór verr
en skyldi.
Helzji ásteytingarsteinninn var ráð-
stöfunin á nýlendum Itala og tilmæli,
eða kröfur, Rússa í sambandi við þær,
um umráð yfir Tylftareyjum, og þátt-
töku í ráðsmennsku á Erítreu og Trí-
pólí. Þessi tilmæli komu engilsaxnesku
stórveldunum mjög á óvart, að þvi er
virðist. Hitt er verra, að ráðherra-
fundinum sleit svo, að vesturveldin
Vaða í villu og svíma um raunveruleg-
ar fyrirætlanir Rússa í þessu sam-
bandi. Brezk blöð og amerisk, sem
hlynntust hafa verið Rússum, játa, að
Molotov hafi leikið tafl sitt af íþrótt.
Hitt sé annað mál, hvort það sé eins
friðvænlegt og vera skyldi. Eru til-
mælin um nýlenduráðsmennskuna
sett fram til þess að Tylftareyjar verði
þá heldur afhentar Rússum? Eða er
krafan um Tylftareyjar kannske að-
eins gerð til þess að fá þá heldur að
leika þeim mun lausari hala um Dar-
'danellasund? Vilja Rússar aðeins' vera
i sambandi við Frakka og Breta um
yfirráð Miðjarðarhafs, eins og brezk
málgögn telja réttmætt og viðeigandi,
eða eru þeir aðeins að reyna að bæta
aðstöðu sína á kostnað annarra? Hafi
það verið það, sem Molotov vildi láta
skína í, þá hefur honum tekizt það
fullgreinilega.
Að undanskildum þeim hörmung-
úm, sem liafa gengið yfir Kína og
ekki eru við neitt sambærilegar, er
það víst, að meðal allra bandamanna
hafa mestar ógnir gengið yfir Rússa,
Þar á móti er það jafn satt, að þeir
hafa líka að sumu leyti fengið mest í
sinn hlut. Þeir hafa náð aftur öllu
því landsvæði í Evrópu, er undan
þeim gekk, er þeir voru sem van-
megnugastir eftir heimsstyrjöldina
fyrri og stjórnarbyltinguna, og ekki
alls staðar með jafnljúfum vilja íbú-
anna. Að auki hafa þeir tekið Kön-
igsberg og hluta af Austur-Prússlandi,
Rúþeníu og hluta af Galizíu, sem með
réttu eða röngu hafa aldrei legið und-
ir þá, og í Austur-Asíu hafa þeir náð
aftur Port Arthur, Sakalín og Kúril-
eyjum. Að því er fregnir herma krefj-
ast þeir nú ýmissa fríðinda af Pers-
um og Tyrkjum. Miði þeir nú einnig
á Erítreu, Trípólí og Tylflareyjar, þá
er ekki að furða, þótt aðrar þjóðir
telji þá stefna efalaust að heimsyfir-
ráðum. Ekki svo að skilja, að hver
Bandamanna oti ekki sínum tota að
einhverju leyti. Jafnvel er sagt, að Be-
vin hafi haft augastað á ítölsku ný-
lendunum fyrir hönd Bretastjórnar,
þangað til heyrðist í Molotov. Væri
ekki nær, að allir héldu sér við það
meginatriði Atlantshafssáttmálans, sem
samþykktur var af Rússum, að stór-
veldin leituðu ekki ávinnings, hvorki
um lönd né annað? Mikilvægustu að-
stöðusvæðin, sem ekki væri talið rétt
eða öruggt að láta í hendur nokkurs
eins stórveldisins, yrðu þá sett í um-
sjá Bandaþjóðanna (The United Na-
tions).
Vonir allra góðra manna hvíla nú
á samvinnu stóiweldanna. Hið eina
sem menn óttast, er tortryggnin milli
Rússa og vesturveldanna.
Það má heldur ekki seinna vera, að
gerð sé gangskör að þvi að eyða
þeirri tortryggni, sem virðist því mið-
ur hafa farið heldur vaxandi við ráð-
herrafundinn, og Rússar verða sann-
arlega að gera sitt til, ekki síður en
liinir. Krafa þeirra um Tylftareyjar,
þar sem enginn slafneskur maður hef-
ur nokkru sinni átt aðsetur, minnir á
i
að í Eystrasalti er Borgundarhólmur
enn hersetin, og um það hefur
verið þögn, sem mörgum hefur þótt
ískyggileg. í Kyrrahafi er fullt útlit
til þess, að Bandaríkin ætli að taka í
sínar hendur þau aðstöðusvæði, sem
þeim þykja nauðsynleg vegna styrj-
aldarinnar við Japan, og að Rússar
kunni að vilja tefla til þrautar við þá
um þau svæði einhver. Bretar eru
seinþreyttir til vandræða, ekki sízt
hinir frjálslyndari menn. En þeim er
auðsjáanlega ekki farið að lítast á
blikuna, því að eitt merkasta blað
þeirra, er hvað öflugast hefur á all-
an veg stutt málstað Rússa gegn flestri
tortryggni í þeirra garð, en um leið
látið sér mjög annt um, að ekki bæri
út af samkomulaginu við Bandaríkin,
segir í tilefni af ráðherrafundarlok-
unum í London um daginn, að eins
og Bretar séu settir, efnalega og land-
fræðilega, hafi þeir ekki efni á að
spila pólitíska laumu við hin stór-
veldin tvö, hvort til sinnar handar.
Og blaðið endar þannig ritstjórnar-
grein uin ráðherrafundinn: „Vinni
Bandaþjóðirnar ekki fyllilega saman
— og sú samvinna verður að hefjast
í Mið-Evrópu fremur en jafnvel í
jöðrum Miðjarðarhafslandanna — þá
er sá einn kostur oss til handa að
fylkja fastar með samveldislöndum
vorum og þeim nábúum vorum á
næstu grösum í Evrópu, sem líkt eru
settir og við sjálfir, um verklegar að-
gerðir til þess að forða oss frá glöt-
un“.
B rezk-rússnesk
samvinna er
lífsnauðsyn.
Bretar líta ekki við bandalagi
gegn Bússum. Bréf Churchills
til Francos birt.
FYRIR réttu ári kom upp kvittur,
sem skjótt var staðfestur, að mikilvæg
bréfaskipti hefðu átt sér stað milli
helzta vinar Hitlers í EVrópu, utan
vígvallanna, einvaldans Francos á
Spáni og Mr. Churchills. Þá höfðu
menn það og fyrir satt, að í þessum
bréfaskiptum hefði Franco hlotið
auðmýkingu ekki alllitla. Þó voru til
ÚT SÝN
6