Útsýn - 15.10.1945, Blaðsíða 12

VETTVANGUR
VIKUNNAR
(Frh. af 10. bls.).
við ríkisstjórnina standa einnig öll
verkalýðssamtök landsins. Þetta ætti
því að vera einhver hin sterkasta
stjórn, sem mynduð hefur verið á
Islandi, enda er enginn vafi á því, að:
mikill hluti þjóðarinnar fagnaði
myndun hennar einlæglega, bæði
vegna þess stjórnmálaöngþveitis, sem
verið hafði áður en stjórnin var
mynduð og engu síður vegna þeirra
fyrirheita um nýsköpun og bætta
félagsmálalöggjöf, sem lofað var í
stefnuskrá stjórnarinnar. Hinu gáfu
margir minni gaum, að mörg stefnu-
skráratriðin voru ískyggilega loðin
og að stefnuna vantaði í mjög þýð-
ingarmiklum málum, og þá fyrst og
fremst í dýrtíðar- og fjármálunum.
Það er eðlilegt, að þjóöin þrái ný-
sköpun atvinnuveganna, þegar þess er
gætt, að við búum við einhver auðug-
ustu fiskimið heimsins, en liöfum lít-
ið að senda út á fiskimiðin annað en
„ryðkláfa og fúaduggur“, skip, sem
þegar fyrir stríð voru úr sér gengin
og úrelt og hafa mjög látið á sjá
striðsárin. Við höfum iðnað, sem er
langt á eftir tímanum bæði um af-
köst og gæði, og landbúnað, sem
hvorki uppfyllir kröfur tækninnar
eða svarar til markaðsþarfanna. Hér
ei* mikill mjólkur- og smjörskortur,
en hinsvegar offramleiðsla á kinda-
kjöti. Og loks bíða auðlindir landsins,
fossar og hverir þess að verða beizl-
aðir og hagnýttir i þágu framleiðsl-
unnar til þess að skapa meiri lífs-
þægindi og menningu.
Það var því ekki nema eðlilegt, að
stefnuskrá, sem lofaði alhliða „ný-
sköpun", væri vel tekið í fyrstu og
hlyti nærri óskiptan stuðning þeirra
flokka, sem að ríkisstjórninni stóðu.
HiS nýja Alþingi.
Á Alþingi því, sem nú er komið
saman, reynir fyrst fyrir alvöru á
stjórnarsamstarfið og þann grund-
völl, sem það er byggt á. Ýmis vanda-
mál bíða úrlausnar, auk þess sem
komið er að skuldadögum með ýmis
af loforðunum í stefnuskrá stjórnar-
innar.
Dýrtíðarmálin hafa aðeins fengið
bráðabirgðalausn með bráðabirgða-
lögum, sem sett voru einum degi áð-
ur en þing kom saman. Eru það í
sjálfu sér fáheyrð vinnubrögð. Stjórn-
arflokkarnir verða nú að finna ein-
hverja lausn á dýrtíðar- og fjármála-
öngþveitinu. Þá liggur fyrir að efna
loforðið um fullkomnar almanna-
tryggingar, sem í engu standi að baki
því, sem bezt gerist annars staðar.
Og eftir er að skapa hinn fjárhags-
lega ramma „nýsköpunarinnar“.
Ýmislegt af þessu mun án efa reyna
talsvert á þolrif stjórnarsamvinnunn-
ar. Þá skal engu um það spáð,
hverjar afleiðingar hin nýju viðhorf
í utanríkismálum okkar kunna að hafa
fyrir ríkisstjórnina eða flojckasam-
vinnu þá, sem nú á sér stað. Er þar
átt við tilmæli Bandaríkjastjórnar um,
herbækistöðvar á Islandi, sem skýrt
er frá á öðrum stað í blaðinu.
... -
Húsnæðismálin . . .
(Frh. af 9. bls.).
og dáða um þessi efni sérstaklega.
Um ýmis afbrigði getur verið að velja
af þessu hvorutveggja, og hægt er að
fara einhvers konar millivegi eða báð-
ar þessar leiðir að einhverju leyti. Um
það verður ekki frekar rætt í þessu
greinarkorni. Aðalatriðið er, að sú
stefna verði tekin upp í byggingar-
og húsnæðismálum þjóðarinnar, að
við fáum sem fyrst mannsæmandi
liúsnæði fyrir alla, að við hættum að
bera út börn og sliga og drepa fá-
tækt fólk af hugsunar- og skeytingar-
leysi.
Hvernig eigum við að setja ofrausn-
inni og oflætinu i byggingarmálum
okkar skorður^ Boð og bönn stoða
þar lítið, nema allt sé tekið til nýrr-
ar skipunar frá rótum, og til þess
skal ekki egg.iað i þessari grein. En
við getum mikið unnið með þvi að
skattleggia sérstaklega — og skatt-
leggja hátt — íbúðir, sem eru um-
fram tiltekna stærð fyrir hvern íbúa,
og þá ekki síður sumarbústaðina. Og
við höfum bá sérstöku ástæðu til rétt-
lætingar slíkri skattlagningu, að mik-
ið af stóríbúðunum og sumarbústöð-
uniim er byggt fyrir peninga, sem
stolið hefur verið undan skatti. Þetta
er eitt af þeim leyndarmálura, sem
allir vita.
En aðalatriðið er, að islenzka ríkið(
og livert bæjar og sveitarfélag á land-
inu verði vakandi fyrir því, að hver
maður geti sem fyrst fengið mann-
sæmandi hibýli. Hver leið, sem að
því marki stefnir og liggur, er betri
en sú, sem við nú förum í byggingar-
og húsnæðismálum.
Arnór Sigurjónsson.
Svartir drengir
settir til mennta
í Ameríku.
Abyssenia leigir sig.
ABYSSINÍA er g'agnauðugt land, en
auðævin lítt nytjuð, enda hefur jafn-
an sótt þangað sægur ævintýramanna
í sérleyfisleit. — Fyrir tíu árum
Var einn liinn nafntogaðasti þeirra,
Francis Walter Ricketts, brezkur
þegn, rétt búinn að klófesta einka-
réttinn til þess að vinna olíu, og bauð
fyrir það tíu milljón sterlingspund.
Við sjálft lá, að Mussolini fengi þarna
tyllisök til þess að hrifsa keisaradæm-
ið af Haile Selassie.
Þegar Mussolini fór í Þjóðabanda-
lagið og krafðist vitneskju um það,
hvern þátt Bretar og Bandaríkjamenn
ættu í þessari samningstilraun við
land, sem Italir teldu vera á áhrifa-
svæði sínu, neituðu utanríkisráðuneyti
beggja stórveldanna allri vitneskju um
afrek Ricketts. Það kom þess vegna
æði mikið á Bandaríkjastjórn, þegar
hún komst að því nokkrum dögum
síðar, að Ricketts stóð í þessari samn-
ingsgerð fyrir hönd liins tröllaukna
ameríska fyrirtækis, American Stan-
dard Vacuum Oil Company, sem í
kyrrþey liafði myndað nýtt hlutafélag
til þess að greiða umsamið verð og
starfrækja væntanlegar olíulindir. —
Bandaríkja- og Bretastjórn kúguðu nú
félagið til þess að hverfa frá samn-
ingsgerðinni, þrátt fyrir áköf mót-
mæli Ricketts og hótun hans um að
höfða skaðabótamál á hendur Sir
Lancelot Oliphant, vara-utanríkisráð-
lierra Breta. Þar með var þetta olíu-
lindamál úr sögunni um langt skeið,
En fyrir tæpum mánuði varð það
heyram kunnugt, að Haile Selas-
sie væri búinn að selja Sinclair Oil
Corporation í Bandaríkjunum einka-
réttindi til olíuvinnslu um alla Abyss-
iníu. Fyrir hönd keisarans ritaði vara-
ulanríkisráðherra hans, Ato Aklilou
Abte Wold, undir samninginn í New
York. Meðal annarra fríðinda, sem
samningurinn áskilur Abyssiníumönn-
um, er keisaranum heimilt um tíu
ára skeið að senda unga Abyssiníu-
menn til menntunar í Bandaríkjunum
á kostnað olíufélagsins, meðan það er
að leita olíulindanna. Ennfremur ætl-
ar félagið að láta smíða skóla, sjúkra-
hús og tilraunastofur, meðan yerk-
fræðingar þess dunda við olíuleitina.
ÚT SÝN
12