Dagblaðið Vísir - DV - 28.02.2017, Qupperneq 37

Vikublað 28. febrúar–2. mars 2017 Menning 29
10 bestu íslensku bíómyndirnar
Best að mati
þjóðarinnar
Almúginn er ekki alltaf sammála
sérfræðingunum og því gáfum við
lesendum tækifæri til að velja sína
uppáhaldsmynd í kosningu á dv.is um
síðastliðna helgi. Hægt var að velja
milli 40 vinsælla kvikmynda og var
niðurstaðan eftirfarandi.
1. Stella í orlofi
2. Englar alheimsins
3. Sódóma Reykjavík
4. Með allt á hreinu
5. Djöflaeyjan
6. Vonarstræti
7. Nýtt líf
8. Börn náttúrunnar
9. Svartur á leik
10. Hrútar
6 Sódóma Reykjavík (1992)
Sódóma Reykjavík er einhver best heppnaða grínmynd sem gerð hefur
verið á Íslandi. Hún var frumsýnd í lok árs 1992 og naut strax mikilla
vinsælda, árið eftir var hún svo sýnd á kvikmyndahátíðinni í Cannes.
Sódóma er fyrsta mynd Óskars Jónassonar í fullri lengd og fjallar hún
um bifvélavirkjann Axel, leikinn af Birni Jörundi Friðbjörnssyni, sem
kemst í vandræði þegar sjónvarpsfjarstýring mömmu hans týnist. Leitin
breytist fljótlega í æsilegan og farsakenndan eltingarleik um undir-
heima Reykjavíkur, þar sem ógleymanlegir karakterar á borð við Brjánsa
sýru ráða ríkjum, og endar líklega í frægasta partíi íslenskrar kvik-
myndasögu á Dúfnahólum 10. Handrit Óskars er frábært og sést það
best á hinum fjölmörgu frösum sem hafa lifað með þjóðinni undanfar-
in 25 ár. Það er varla hægt að hugsa um partístand í Reykjavík án þess
að vitna á einhvern hátt í Sódómu Reykjavík, og má til dæmis nefna
að nöfn tveggja skemmtistaða sem starfræktir hafa verið í borginni á
undanförnum árum hafa verið beinar tilvísanir í myndina. Tónlistin
leikur stórt hlutverk í þessu og var titillag myndarinnar með Sálinni
hans Jóns míns meðal annars valið besta íslenska kvikmyndalagið á
Edduverðlaunahátíðinni 2015.
5 Stella í oRlofi (1986)
Stella í orflofi er eina myndin sem er leikstýrt af konu sem nær á listann yfir
11 bestu myndirnar. Stella í orlofi er enn fremur efsta hreinræktaða grín-
myndin á listanum. Stella sem leikin er af Eddu Björgvinsdóttur er ein eft-
irminnilegasta persóna íslenskrar kvikmyndasögu, í myndinni glímir hún
meðal annars við geðilla karla, tryllt börn, alkóhólista, flugmenn, Lions-
klúbbinn Kidda, danskar drósir og laxeldi.
Maríanna Friðbjörnsdóttir, fjölmiðlari, nefnir myndina sem eina þá bestu
í íslenskri kvikmyndasögu: „Stella er holdgervingur íslenskra kvenna og hún
finnst víða í dag. Handritið er eftir Guðnýju Halldórsdóttur, Þórhildur Þor-
leifsdóttir leikstýrði og aðalhlutverkið er í höndum Eddu Björgvins. Þegar
þessar þrjár konur leggjast á eitt, kemur eingöngu snilldin ein út úr því og
Stella í orlofi er ein ástsælasta gamanmynd sem framleidd hefur verið á ís-
lenska kvikmyndamarkaðnum.“
Þórir Snær Sigurðarson, umsjónarmaður Hvíta Tjaldsins á ÍNN, nefnir
hana einnig sem eina bestu íslensku myndina frá upphafi: „Það verður seint
sagt að hún sé mjög menningarleg eða listræn en er hins vegar full af eftir-
minnilegum persónum og drepfyndnum augnablikum. Einfaldur söguþráð-
ur og mikið, vel heppnað grín er oft ávísun á góða gamanmynd!“
Nína Richter, sjónvarpsgagnrýnandi Lestarinnar, segir myndina einnig
vera í sérstöku uppáhaldi: „Íslensk kvikmyndagerð virðist oft einskorðast við
þyngra efni, og þar af leiðandi er grínformið komið frekar stutt á veg. Danir
eru til dæmis miklu betri en við í þessu, og Norðmenn líka, en samt erum við
mögulega fyndnasta þjóð í heimi miðað við höfðatölu. Ég elska góðar grín-
myndir, og Stella er best heppnaða grínmynd Íslandssögunnar. Myndin var
gerð fyrir rúmlega þrjátíu árum en húmorinn í henni er bara merkilega sí-
gildur, sem er mjög óvenjulegt fyrir gamanmyndir. Skopskynið hjá þjóðinni
breytist svo mikið og hratt og okkur finnst kannski eitthvað tabú í dag sem
okkur þótti fyndið fyrir 30 árum og öfugt. En þessi mynd bara virkar, sagan er
geggjuð, þemun klassísk og Edda Björgvins, Gestur Einar og Laddi í þessum
fáránlegu hlutverkum sínum geta ennþá fengið mig til að grenja úr hlátri.“
4 djöflaeyjan (1996)
Það kemur ekki á óvart að Friðrik Þór Friðriksson sé sá leikstjóri sem á
flestar myndir á listanum yfir bestu íslensku bíómyndirnar, þrjár af ellefu
bestu myndunum samkvæmt álitsgjöfum DV. Kvikmyndin Djöflaeyjan frá
1996 er byggð á metsölubókum Einars Kárasonar um lífið í Braggahverfinu í
Reykjavík eftir seinna stríð. Sagan segir frá sorgum og sigrum stórfjölskyldu
Karólínu spákonu, fjölskylduátök, vináttu, lífsbaráttuna, ástina og sorgina.
„Á sínum tíma dýrasta mynd Íslandssögunnar og það sést á skjánum,“
segir Valur Gunnarsson, rithöfundur og kvikmyndagagnrýnandi. „Bragga-
hverfi eftirstríðsáranna eru endurreist og því miður er allt of sjaldan sem
maður sér Íslandssöguna endurskapaða með þessum hætti. Balti er eins
og fæddur í hlutverk Badda, meira að segja nöfnin eru svipuð. Fangar and-
rúmsloft sögu og tímabils vel.“
Baldvin Z kvikmyndagerðarmaður nefnir myndina sem eina af þeim allra
bestu í íslenskri kvikmyndasögu: „Gísli Halldórsson tók mann í tilfinninga-
legt ferðalag sem ég hef bara upplifað í þessari frábæru mynd Friðriks. Það
er leikur hans sem setur þessa mynd í þennan flokk fyrir mig.“
„Í Djöflaeyjunni kemur fram fjölbreyttur hópur þekktustu leikara þjóðar-
innar, og af mörgum kynslóðum og sennilega yrði erfitt að finna betri heim-
ild um leikaraflóruna á Íslandi á þessum tíma. Flott tónlist, góð myndataka
og viðeigandi umhverfi gerir Djöflaeyjuna að períódumynd eins og hún ger-
ist best!“ segir Þórir Snær Sigurðarson, umsjónarmaður kvikmyndaþáttarins
Hvíta tjaldsins á ÍNN.
framhald á næstu síðu 