Morgunblaðið - 02.02.2017, Page 6

6 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 2. FEBRÚAR 2017
TOPPUR ehf
Bifreiðaverkstæði
TOPPUR er viðurkennt
þjónustuverkstæði fyrir
Skemmuvegi 34 • Kópavogi • Sími 557 9711 • toppur@toppur.is
Agnes Bragadóttir
agnes@mbl.is
Óli Björn Kárason, þingmaður Sjálf-
stæðisflokksins og formaður efna-
hags- og viðskiptanefndar Alþingis,
hefur lagt fram fyrirspurnir til allra
ráðherra ríkisstjórnar Bjarna Bene-
diktssonar, nema utanríkisráðherra,
um eftirlitsstofnanir sem heyra und-
ir ráðuneyti þeirra, fjárframlög til
þeirra úr ríkissjóði á árunum 2010 til
2016, sértekjur, fjölda starfsmanna,
útvistun verkefna o.fl.
Björt Ólafsdóttir, umhverfis- og
auðlindaráðherra, hefur svarað
fyrirspurnum Óla Björns, en undir
hennar ráðuneyti heyra tvær eftir-
litsstofnanir, Umhverfisstofnun og
Mannvirkjastofnun.
Rúmur milljarður 2016
Í svari ráðherra kemur fram að
fjárframlög ríkissjóðs til Umhverf-
isstofnunar árið 2010 voru 592,7
milljónir króna, en árið 2016 voru
framlögin komin í 1,025 milljarða
króna og höfðu aukist um 432,8 millj-
ónir frá 2010, eða um 73%.
Ekkert ríkisframlag er til Mann-
virkjastofnunar, sem er fjármögnuð
með ríkistekjum. Mannvirkjastofn-
un var áður Brunamálastofnun rík-
isins.
Óli Björn sagði í samtali við Morg-
unblaðið í gær að hann væri ánægð-
ur með hvað umhverfisráðherra
hefði svarað fyrirspurn sinni skjótt,
en kvaðst að öðru leyti ætla að bíða
svara frá öðrum ráðherrum, áður en
hann tjáði sig efnislega um svörin.
Óli Björn spurði einnig um fjölda
starfsmanna stofnananna. Hjá Um-
hverfisstofnun störfuðu 72 starfs-
menn 2010 og starfsmenn voru 73 í
fyrra. Frá 2010 til 2016 fjölgaði
starfsmönnum Mannvirkjastofnunar
úr 15 í 27.
Þá spurði þingmaðurinn um það
hvort stofnanirnar hefðu útvistað
verkefnum og voru svör beggja
stofnana í þá veru að ákveðnum
verkefnum væri útvistað, leitað væri
tilboða í ákveðin verkefni og verkefni
falin skoðunarstofum.
Framlög hafa
aukist um 73%
 Fyrirspurnir um eftirlitsstofnanir
Óli Björn
Kárason
Björt
Ólafsdóttir
Morgunblaðið/Eggert
Alþingi Óli Björn Kárason spurði
alla ráðherra ríkisstjórnarinnar.
Vilhjálmur A. Kjartansson
vilhjalmur@mbl.is
Tilraunir HS Orku á djúpborunum á
Reykjanesi gefa góð fyrirheit um að
hægt sé að vinna umtalsvert meiri
orku á svæðinu með mun minni um-
hverfisáhrifum og minni kostnaði en
nú er gert, segir Ásgeir Margeirs-
son, forstjóri fyrirtækisins.
„Okkur tókst að bora niður á
4.650 metra dýpi, sem gerir borhol-
una þá dýpstu á landinu, en venju-
lega borum við niður á 2.500 til
3.000 metra dýpi. Það var ekki gefið
í upphafi að okkur tækist þetta þó
að við hefðum einhverja sambæri-
lega reynslu á 3.000 metra holunum,
því hér erum við að eiga við berg
sem er miklu heitara.“
Gífurlegur ávinningur getur verið
af vinnslu úr holum sem þessari, en
við fyrstu útreikninga er hugsan-
lega hægt að vinna úr þessari til-
teknu holu 30-50 MW, sem er tals-
vert meira en hefðbundin
vinnsluhola.
„Við byggjum þetta bara á þeirri
eðlisfræði sem við þekkjum en það á
eftir að koma í ljós hvernig hægt er
að nýta holuna. Engu að síður er
vert að benda á til samanburðar að
höfuðborgarsvæðið notar um 150
MW og því gætu 3 til 6 holur séð
allri höfuðborginni og nærliggjandi
byggð fyrir orku.“
Lærdómurinn verðmætur
Jafnframt bendir Ásgeir á að tak-
ist að nýta holuna þýði það að færri
holur þurfi til orkuvinnslu, með
minni umhverfisáhrifum og lægri
kostnaði en við hefðbundna vinnslu.
Margar flóknar tæknilegar áskor-
anir lágu fyrir í upphafi verkefnisins
og segir Ásgeir lærdóminn og þekk-
inguna sem fáist úr verkefninu vera
verðmæti út af fyrir sig.
„Eftir því sem neðar dregur verð-
ur borun flóknari og erfiðari. Við
gátum ekki nýtt hefðbundna tækni
við borunina nema að hluta til og því
þurfti að þróa aðferðir til að tryggja
framgang verksins. Úr verkefninu
hefur því fengist gífurlegur lærdóm-
ur og þekking. Upp úr stendur þó
kannski að hægt er að dýpka aðrar
holur, en þetta er gömul 2.500 metra
hola sem við dýpkuðum.“
Ásgeir bendir jafnframt á að um
rannsóknar- og þróunarverkefni sé
að ræða og borlokin því aðeins einn
þáttur í heildarverkefninu.
„Næstu skref eru vinnslutilraunir
og blástursprófanir sem munu
standa næstu tvö árin. Endanleg
niðurstaða varðandi nýtingarmögu-
leika á holunni munu sem fyrr segir
ekki liggja fyrir fyrr en í lok árs
2018.“
Öll markmið verkefnisins náðust
en þau voru, auk borunarinnar
sjálfrar, að ná borkjörnum (bergi),
mæla háan hita og finna lekt berg.
Hitinn á botni holunnar hefur þegar
mælst 427 gráður eftir skamma
upphitun holunnar og þrýstingur
340 bar. Það er því ljóst að við botn
holunnar hefur vökvinn náð yfirhit-
uðu ástandi sem gefur vísbendingar
um að hægt sé að nýta hann til
orkuöflunar.
Morgunblaðið/Golli
Orka HS Orku í samstarfi við önnur orkufyrirtæki, m.a. Statoil, hefur tekist að bora dýpstu borholu á Íslandi sem
gefur fyrirheit um að hægt sé að vinna 4 til 5 sinnum meiri orku úr hverri borholu en gert er í dag.
Meiri orka og minni
umhverfisáhrif
 HS Orku tókst að bora niður á 4.650 metra dýpi
Ekki hefur áður verið kannað hvað
er fyrir neðan núverandi vinnslu-
svæði á Reykjanesi. Hola 15,
vinnsluhola HS Orku, var 2.500
metra djúp í upphafi borunar. Í
fyrsta áfanga verksins var borað
niður á 3.000 metra dýpi og stál-
fóðring steypt í bergið. Svo djúpri
fóðringu hefur aldrei áður verið
komið fyrir í borholu á Íslandi.
Þaðan var borað niður úr fóðring-
unni og því borað niður fyrir kerfið
sem er umhverfis holuna, þar sem
dýpstu borholur eru um 3.000 m
djúpar.
Holan er boruð beint (lóðrétt)
niður í 2.650 metra og eftir það er
hún stefnuboruð. Botn holunnar er
á tæplega 4.500 m dýpi, 738 m
suðvestan við topp hennar.
Dýpsta borhola á Íslandi
ALDREI VERIÐ GERT ÁÐUR
Fjólubláa línan sýnir legu borholunnar
en þær gulu eldri og grynnri borholur.
Helgi Bjarnason
helgi@mbl.is
Greiningardeild ríkislögreglustjóra metur það
svo að hryðjuverkaógn hér á landi teljist í
meðallagi, samkvæmt þeim kvarða sem lög-
reglan notar. Það mat stendur óbreytt frá
árinu 2015 þegar hættustigið var hækkað.
Eigi að síður er í skýrslu ríkislögreglustjóra
vakin athygli á hættu sem skapast getur
vegna óvissunnar um stöðu Ríkis íslams í
Mið-Austurlöndum og af auknum flótta-
mannastraumi til Evrópu.
Í skýrslunni er vakin athygli á breyttum
baráttuaðferðum íslamskra hryðjuverkasam-
taka á síðustu tveimur árum og getu þeirra
til að valda miklu manntjóni í borgum Evr-
ópu.
Ekki er talið að ógnarmyndin á Íslandi sé
hin sama og á öðrum Norðurlöndum. Þar
ræður mestu að ekki er vitað til þess að
menn hafi haldið héðan gagngert til að taka
þátt í átökum hryðjuverkasamtaka á borð við
Ríki íslams í Mið-Austurlöndum. Því skapist
ekki sama ógn og þar vegna vígamanna sem
snúa heim.
Lögreglu er ekki kunnugt um að á Íslandi
hafi myndast hópar eða samfélög sem aðhyll-
ast herskáan íslamisma eða annars konar of-
beldisfulla öfgahyggju.
Norrænar öryggisstofnanir telja almennt
að mikill straumur flóttamanna til Evrópu
skapi aukna óvissu á sviði öryggismála. Þótt
ekki séu fyrir hendi óvíræðar sannanir um að
hryðjuverkasamtök noti sér flóttamanna-
strauminn með skipulegum hætti eru þekkt
einstök tilvik.
Hælisleitendum fjölgar
Greiningardeildin segist hafa upplýsingar
um það að frá árinu 2015 hafi einstaklingar
með tengsl við hryðjuverkasamtök komið
hingað til lands og óskað eftir alþjóðlegri
vernd. Þeir eru ekki lengur hér á landi. Á
árinu 2015 voru sagðar fréttir af tveimur
mönnum sem óskuðu verndar og voru sagðir
tengjast hryðjuverkasamtökum.
Greiningardeildin bendir á að fólkið sem
sækir um alþjóðlega vernd hér komi mest frá
Balkanlöndum sem flokkuð hafa verið sem
örugg ríki. Þeim fjölgi þó einnig sem komi frá
stríðshrjáðum ríkjum. Greiningardeildin telur
líklegt að hælisleitendum sem synjað hefur
verið um alþjóðlega vernd í öðrum ríkjum
Evrópu muni fjölga á Íslandi á næstu miss-
erum og gæti þeirrar þróunar nú þegar.
Í skýrslu greiningardeildarinnar fyrir
tveimur árum var sagt frá því að vitað væri
að vígamenn færu frá Norður-Ameríku um
Ísland á leið sinni til og frá þátttöku í átökum
í Mið-Austurlöndum í nafni Ríkis íslams. Síð-
an hafa komið upp nokkur tilvik þar sem
grunsemdir um ferðalög vígamanna hafa
vaknað.
Áhætta vegna flóttamanna
 Hryðjuverkaógn talin óbreytt en óvissa vegna stöðu Ríkis íslams og aukins flóttamannastraums