Morgunblaðið - 02.02.2017, Page 20

20 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 2. FEBRÚAR 2017
Leitar þú að traustu
BÍLAVERKSTÆÐI
Smiðjuvegur 30 (GUL GATA) | 200 Kópavogi
Sími 587 1400 |www. motorstilling.is
SMURÞJÓNUSTA < HJÓLBARÐAÞJÓNUSTA
TÍMAPANTANIR
587 1400
Við erum sérhæfðir í viðgerðum
á amerískum bílum.
Mótorstilling býður almennar
bílaviðgerðir fyrir allar tegundir bíla.
Grunnur að góðu lífi
34 ára reynsla í fasteignasölu
Þorlákur Ómar Einarsson,
löggiltur fasteignasali.
Sími 820 2399
thorlakur@stakfell.is
Múrarafélag Reykjavíkur var
byggt á gömlum grunni Múr- og
steinsmiðafélags Reykjavíkur sem
var fyrsta stéttarfélag þessarar
starfsgreinar á Íslandi og jafnframt
fyrsta stéttarfélag sem stofnað var á
öldinni sem leið, 23. febrúar 1901. 2.
febrúar 2017 eru 100 ár síðan Múr-
arafélag Reykjavíkur var stofnað á
fundi í Bárunni. Múrarar hafa átt
stóran þátt í uppbyggingu landsins.
Með verkum sínum hafa múrarar
mótað svip byggðanna og þau verk
vara um langa framtíð. Venja er að
miða upphaf húsagerðar úr steini
hér á landi við byggingu Viðeyj-
arstofu sem Skúli fógeti Magnússon
lét þýskan steinhöggvara reisa 1752-
1755. Fyrsti lærði múrarinn á Ís-
landi, Þorgrímur Þorláksson, hafði
lært múrsmíði í Danmörku. Hann
reisti Viðeyjarkirkju og Bessastaða-
kirkju á síðasta fjórðungi 18. aldar.
Innan múrarastéttarinnar eru
nokkrir steinsmiðir starfandi í dag
og fer þeim fjölgandi. Steinsmíðin og
múrsmíðin eru meðal elstu iðngreina
sem nú eru stundaðar og hafa skilað
þjóðinni mörgum merkustu bygg-
ingum hennar.
Þeim sem hafa áhuga á að kynna
sér sögu iðngreinanna skal bent á
eftirtalin rit: Múrarasaga Reykja-
víkur 1951, skrifaða af Birni Sigfús-
syni, Múraratal- og steinsmiða 1967
gefið út í tilefni 50 ára afmælis Múr-
arafélags Reykjavíkur, Líf og hugur
1977, starfssaga Múrarafélags
Reykjavíkur 1950-1975, skrifuð af
Brynjólfi Ámundasyni, Múraratal-
og steinsmiða 1993, Steypa lögð og
steinsmíð rís rit Lýðs Björnssonar
1990 og Safn til sögu Öndverðarness
gefin út af Brynjólfi Ámundasyni
2013.
Frá því Íslendingar hættu að
reisa hús sín úr torfi og grjóti og
bylting varð í húsagerð hér á landi
með tilkomu steinsteypunnar til
húsagerðar í lok 19. aldar (1895)
hafa orðið miklar tæknibreytingar
við byggingu húsa. Uppistaðan í
húsbyggingum er ódýr, mölin, sand-
urinn og sementið sem þjóðin á nóg
af er aðalbyggingarefnið. Múrsmíðin
sjálf, efnismeðferð, vinnubrögð og
möguleikar á að nýta tækni véla og
verkfæra breyttist mjög á seinni
hluta síðustu aldar, er orðin mjög
fjölbreytt og gefur marga möguleika
til skemmtilegrar og skapandi
vinnu. Jafnframt hefur verkhraði
aukist mikið og þekking á efni því
sem notað er, en með tilkomu rann-
sóknarstofnana og þeirra rannsókna
sem þar fara fram er nú unnt að
framleiða steinsteypu sem endast
mun um aldir. Þá er notkun þeirra
efna sem notuð eru í steinsteypu
umhverfisvæn enda um að ræða
náttúruleg efni.
Múrarameistari sem staðfest hef-
ur ábyrgð sína á verki, ber m.a
ábyrgð á að allt múrverk og steypu-
vinna sé framkvæmd í samræmi við
hönnunargögn og góða starfshætti
þar með talið:
a) Grunngröftur og sprengingar,
b) niðurlögn steinsteypu og eftir-
meðhöndlun hennar,
c) öll hleðsla,
d) múrhúðun, ílagnir og vélslípun,
e) öll flísalögn,
f) öll járnalögn,
g) fylling í og við grunn og
þjöppun hennar.
Í grunndeild Iðnskólins í Reykja-
vík lærðu nemendur ýmislegt í
múrsmíði sem ekki hafði verið tæki-
færi til að kenna úti á vinnustöðun-
um vegna einhæfni í verkefnum
meistara. Á skólaverkstæðinu hafa
nemendur fengið að kynnast flest-
öllum þáttum í hinni fjölbreyttu,
skapandi og skemmtilegu iðngrein
sem múrsmíðin er.
Á þessum tímamótum er rétt að
minnast góðs og farsæls samstarfs
Múrarafélags Reykjavíkur og Múr-
arameistarafélags Reykjavíkur í
leik og starfi en félögin störfuðu
þétt saman að uppbyggingu félags-
mála stéttarinnar.
Hinn 1. maí 1968 eignuðust félög-
in jörðina Öndverðarnes I í
Grímsneshreppi. Ómetanlegt
uppbyggingarstarf í Öndverðarnesi
var frá upphafi unnið í sjálfboða-
vinnu félagsmanna Múrarafélags
Reykjavíkur og Múrarameist-
arafélags Reykjavíkur, m.a. lagning
vatnsveitu, bygging sundlaugar,
veiðihúss við Hvítá, níu holu golf-
vallar, gömlu hlöðunni var breytt í
vistlega félagsaðstöðu, aðstöðu fyr-
ir hestamennsku félagsmanna,
ræktunar og til almennrar útivistar
félagsmanna og fjölskyldna þeirra.
Á þessum tímamótum óskum við
félagarnir múrarastéttinni velfarn-
aðar til langrar framtíðar.
100 ár frá stofnun
Múrarafélags Reykjavíkur
Eftir Helga Steinar Karlsson,
Hilmar Guðlaugsson og
Brynjólf Ámundason
Hilmar
Guðlaugsson
»Með verkum sínum
hafa múrarar mótað
svip byggðanna og þau
verk vara um langa
framtíð.
Höfundar eru múrarar.
Helgi Steinar
Karlsson
Brynjólfur
Ámundason
Erfitt er að skrifa
hugleiðingar um
kvenréttindi í Morg-
unblaðið, þegar svo
lífleg samkeppni er
frá pistlum blaða-
mannanna sjálfra. Þó
hafa safnast upp
mörg sjónarhorn hjá
mér; mannfræði-
menntuðum karlin-
um; svosem:
Nú þegar konur eru orðnar um
helmingur Alþingismanna, heyrist
mér sumar vera að viðurkenna að
jafnrétti sé líklega miklu flóknara
mál en bara jafnar höfðatölur
kynjanna í sömu störfum og á
sömu launum.
Mér er hugstætt er mannfræði-
prófessor og fyrrverandi alþing-
ismaður (Kvennalistans), lét svo
um mælt, að jafnvel hún hefði ekki
tekið eftir hinu meinta kynjamis-
rétti á eigin skinni, fyrr en kom að
því að gerast foreldri. Misréttið er
þá víst ekki meira en svo! Þá má
spyrja hvort einhleypar og barn-
lausar konur finni fyrir minni virð-
ingu almennt séð en einhleypir og
barnlausir karlar?
Nú er ég enn að sjá nýjar hliðar
á konum: Um daginn datt mér
þetta í hug um samstarfsfólkið:
Þegar ég horfi á konu sé ég mann-
eskju sem er einkum fita og bein,
en þegar ég horfi á karl er ég með-
vitaðri um manneskju sem er vöðv-
ar og lungu!
Og um daginn sagði ég við sam-
starfsstúlkurnar mínar, að mér
sýndist að útlitstíska kvenna snér-
ist í raun minna um kynþokka, og
meira um að vera fyrirferðar-
miklar einsog karlarnir, til að
verða marktækari: Í háum hælum
til að bæta upp fyrir hæðina, með
fyrirferðarmikla hárgreiðslu til að
bæta upp höfuðsmæðina, með axl-
arpúða til að útvíkka herðarnar,
brjóstahald til að útvíkka bringu-
svipinn, augnskugga og stór gler-
augu til að vega upp á móti beina-
meiri og því ábúðarmeiri
augntóftum karla, og loks varalit
til að keppa við kjálkastærð og
skegg karla.
Þá varð mér og spurn: getur
verið að hvellar upphrópanir
kvenna vegi á móti djúpum hljóm-
miklum karlaröddum, að naglalakk
og langar neglur og handapat eigi
að vega upp á móti handastærð
karla, og að kvennapilsin eigi að
fela að þær hafa engin útvortis
kynfæri?
Verk kynjanna endurspegla lík-
lega eðlismun kynjanna: Ef konur
sæju alfarið um stjórn-
málin yrðu þau líklega
alltaf með öðrum
áherslum en karlanna.
Og ritstörf þeirra og
fagurbókmenntir eru á
svipaðan hátt ólíkar ef
þær fá að ráða.
Einhver taldi að
breiðari tenging milli
heilahvelanna hjá kon-
um en körlum gerði
þær að meiri tilfinn-
ingaverum.
Og mér skilst að einn af fyrrver-
andi kennslufræðiprófessorum
mínum (sem er raunar einnig fyrr-
verandi alþingismaður Kvenna-
lista!), hafi sett fram þá tímamóta-
tilgátu að konur væru einfaldlega
gáfaðri en karlar!
Þó spyrja konur nú víst æ meir;
er björninn virðist unninn á
menntagráðusviðinu: Er það þá
orðið sama séra Jón og séra Jóna?
Ég vil klykkja hér út með því að
vitna í nýlegt ljóð mitt sem heitir
Fatafellan og fínu frúrnar. En það
gerist í Aþenu í Grikklandi á
fjórðu öld f. Kr., er Phryne, hin
forríka fyrirsæta fyrstu nöktu
höggmyndanna, mætti fyrir dóm
til að árétta rétt kvenna til sjálfs-
tjáningar; og gerði það þá með
nektardansi; en þar segir m. a.
svo:
…
Og gyðjan nautnholda hóf að dansa;
og var þá í minna en engri spjör!
Svo sagt er að hafi komið svo á dóminn
að þeir urðu orðlausir og féllust alveg
hendur,
og vissu ekki hvaðan á sig stóð veðrið!
Svo dró ástmaðurinn tjaldið aftur til
baka að loknum dansi,
og sagði svo sigri hrósandi:
„Ég spyr nú ykkar heiðruðu samkundu:
hvernig getur annað verið
en að þessi, svo fögur kona sem
ástargyðjan sjálf
njóti ekki verndar og velvilja Afródítu?
Og getur þá slík nokkurt gert rangt?!
Kynlegur
vandi kvenna
Eftir Tryggva V.
Líndal
Tryggvi V Líndal
» Þegar ég horfi á
konu sé ég mann-
eskju sem er einkum
fita og bein, en þegar ég
horfi á karl er ég með-
vitaðri um manneskju
sem er vöðvar og
lungu!
Höfundur er skáld og
menningarmannfræðingur.