Morgunblaðið - 24.06.2017, Blaðsíða 32

32 MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 24. JÚNÍ 2017
✝ Grímur Karls-son fæddist í
Hvanneyrarhlíð á
Siglufirði 30. sept-
ember 1935. Hann
lést 7. júní 2017.
Grímur var næst-
yngsta barn hjón-
anna Sigríðar Ög-
mundsdóttur frá
Beruvík á Snæfells-
nesi og Karls Dúa-
sonar,
viðskiptafræðings og endur-
skoðanda, frá Fljótum í Skaga-
firði. Systkini Gríms samfeðra
voru Æsa, Ásdís, Áslaug og Dúi.
Fyrir átti Sigríður þær Huldu
Karen og Esther og drengina
Kristján og Magnús, sem voru
ættleiddir. Systkini Gríms eru öll
látin. Grímur átti ekki börn sjálf-
ur en gekk dætrum Áslaugar,
þeim Sigríði Dúu og Huldu Kar-
en, í föðurstað.
Grímur stundaði nám við
Barna- og gagnfræðaskóla
Siglufjarðar. Árið 1952 lauk
Grímur 30 tonna skipstjórn-
arnámi og 1957 tók hann hið
KE 75 1972-1979, Pólstjörnunni
KE 5, Ásgeiri Magnússyni GK
60, Freyju GK 364 og Sigurjóni
Arnlaugssyni HF 210 í afleys-
ingum til 1984. Bjargaði árið
1959 ásamt skipshöfn sinni á
Heimi KE 77 öðrum af tveimur
mönnum sem lentu í sjónum þeg-
ar nótabát af Fram AK hvolfdi í
vestanstormi út af Bjarnarey;
Bjargaði veturinn 1963 ásamt
skipshöfn sinni á Sigurkarfa GK
480 sex mönnum úr gúmbát af
Súlunni sem fórst úti af Garð-
skaga í norðanstormi. Bjargaði
einnig ásamt skipshöfn sinni á
Bergvík KE 55 barni sem dottið
hafði í Keflavíkurhöfn.
Vegna hjartveiki varð Grímur
að hætta á sjó um fimmtugt. Þá
hófst hann handa við smíði skips-
líkana og söfnun gagna um út-
gerðarsögu Íslands. Skipslíkön
Gríms eru í söfnum bæði á Ís-
landi og í Noregi. Fyrir þetta
þrekvirki hlaut hann fálkaorð-
una 2009, einnig hefur hann
fengið Sjómannadagsorðuna
2002, Menningarverðlaun
Reykjanesbæjar 2009 og þakk-
arskjöld frá sjómanna- og stýri-
mannafélaginu Verðanda.
Útförin fór fram í kyrrþey 21.
júní 2017.
meira fiskimanna-
próf eftir að hafa
lokið námi við
Stýrimannaskólann
í Reykjavík.Grímur
var háseti á Vögg
GK 204 1950-1952.
Skipstjórnarferil-
inn hóf hann með
undanþágu vegna
aldurs sumarið
1952 á Mars GK
374, þá aðeins 16
ára gamall. Grímur var skip-
stjóri á Mars 1953-1954 og síðan
háseti á Vögg GK 204 1955. Þá
var hann skipstjóri á Auði GK
201 sumarið 1956; stýrimaður á
Vögg GK 204 sumarið 1957,
stýrimaður á Guðmundi Þórð-
arsyni GK 75 og Fróða GK 480
1958. Skipstjóri á Heimi KE 77
1959-1960, á Skagfirðingi SK 1
og Faxavík KE 65 1961, skip-
stjóri á Sigurkarfa GK 480 1962-
1963 og Bergvík KE 55 1963-
1966. Þorleifi Rögnvaldssyni ÓF
36, Freyju GK 364 og Sæþóri ÓF
5 1967. Var skipstjóri á Bergvík
KE 55 1968-1971, á Hamravík
Vitinn minn er slokknaður.
Minn elskulegi Gimmi er dáinn.
Grímur Karlsson, skipstjóri og
líkanasmiður, var farsæll skip-
stjóri. Þegar ég var mjög lítil
var hann á Sigurkarfa , á því
skipi bjargaði hann og áhöfn
hans sex mönnum þegar Súlan
fórst, en mest man ég eftir
Grími á Bergvík og Hamravík.
Ég bjó í sama húsi og Grímur í
yfir 40 ár og hann var mér og
systur minni í alla staði eins
góður og besti faðir, enda á ég
varla minningu án þess að hann
sé í henni. Grímur að koma af
sjónum slengjandi fiski í bað-
karið hjá ömmu. Grímur kaup-
andi pylsur og kók handa okkur,
eða spyrjandi um einkunnabók-
ina mína og setjandi að beiðni
minni stafina sína þar sem for-
eldrar áttu að kvitta. Kenndi
mér að reikna þegar ég skildi
ekki kennarann. Haldandi á syni
mínum og nafna sínum undir
skírn. Öll jól, páskar og mat-
arboð þar sem Grímur eldaði
handa fjölskyldunni, því þessi
þúsundþjalasmiður og öðlingur
var bestur í því eins og öðru og
hafði gaman af að bjóða. Hlaup-
andi upp á þak á stóra fjöl-
skylduhúsinu við Klapparstíg í
óveðri til að laga loftnetið sem
hafði færst til. Kennandi mér á
tvíhjól, og seinna lánaði hann
mér bílinn sinn. Stappandi í mig
stálinu þegar ég grét og hlæj-
andi með mér þegar ég var glöð.
Mér þótti mjög vænt um að
Grímur valdi að bjóða mér með
sér á Bessastaði þegar hann tók
við fálkaorðunni fyrir fallegu
skipslíkönin sín og varðveislu
sjávarútvegssögu Íslands. Grím-
ur var listasmiður, handlaginn
mjög eins og hann átti rætur að
rekja til, kominn af Grími græð-
ara. Á eldri árum hafði hann
gaman af garðrækt og ber garð-
urinn við Klapparstíg 13 þess
merki. Grímur var árrisull og
ævinlega búinn með heilt dags-
verk þegar aðrir risu úr rekkju.
Grímur var einstaklega bóngóð-
ur, ávallt fyrstur að rétta hjálp-
arhönd og taldi það aldrei eftir
sér. Þegar aðrir voru komnir í
þrot gat hann alltaf hugsað út
fyrir kassann og fundið leið til
að leysa verkefni, sama af hvaða
toga þau voru. Hann var snill-
ingur með hjarta úr gulli. Sagði
sína skoðun hreint og beint,
hafði gaman af rökræðum og
gat þolað öðrum að vera á ann-
arri skoðun.
Ég og Ásdís Eva, dóttir mín,
munum sakna okkar árlegu
ferða á Siglufjörð þar sem
Grímur ólst upp. Að fara með
honum norður var ævintýri því
hann kunni sögur um nánast allt
á leiðinni og inn á milli skaut
hann frásögnum af ætt okkar og
því fólki sem á undan er farið.
Grímur var stólpinn í lífi mínu,
hann var sá sem ég leitaði til og
kom aldrei tómhent frá. Hann
sagði oft „Hífa slaka gera eitt-
hvað,“ því þá leysast hlutirnir. Í
huga dugnaðarforks var ekkert
eins slæmt og kyrrstaða. Koma
hreyfingu á hlutina, það væri
málið og það er líka lífið. Það er
engin kyrrstaða, allt heldur
áfram. Hjarta mitt er fullt af
sorg því ég hefði svo gjarnan
viljað hafa þennan góða og gáf-
aða mann áfram í lífi mínu, en
hér erum við núna og ráðum
engu þar um. Við munum halda
áfram, Grímur sá til þess að
stofninn er sterkur. Með eilífu
þakklæti kveð ég nú síðasta
systkinið frá Hvanneyrarhlíð.
Það voru forréttindi að fá að
alast upp hjá þessu góða fólki.
Sigríður Dúa Goldsworthy.
Mikill höfðingi er fallinn frá
og er margs að minnast frá
hans viðburðaríku ævi sem sýn-
ir hans góðu hæfileika; þekk-
ingu, listhneigð, fróðleik um ætt
okkar, umhyggju og vináttu
hans við sína nánustu og góða
vini. Sjómennska er verulega
tengd ætt okkar Gríms og af
móðurbræðrum hans stunduðu
fimm sjómennsku tímabundið
eða allt lífið. Faðir minn, Einar,
hóf fiskveiðar fyrir fermingu til
stuðnings fjölskyldu sinni og var
ótrúlegur sem slíkur. Þrír móð-
urbræðra Gríms misstu fjóra
syni sína við sjósókn. Guðmund-
ur Þórarinn missti einkasyni
sína, þá Einar Ingimund og
Sævar Guðmund, og Karvel
yngsta son sinn Eggert í
hörmulegu sjóslysi úti fyrir
Hólmsbergi ekki langt frá
Keflavík þann 3. maí 1962. Son-
ur Daníels, Magnús Þórarinn,
drukknaði er togari sem hann
stýrði fórst milli Íslands og
Noregs árið 2012.
Grímur hóf ungur sína sjó-
mennsku með Daníel frænda
sínum og lauk svo námi við
Stýrimannaskóla Íslands. Ég
minnist þess er ég sem táningur
var um borð í Auði GK 201
ásamt frændum og vinum og
Grími sem skipstjóra. Hann
vissi ótal margt um hafið, sigl-
ingar og sjávarlífið almennt.
Hann fræddi unglinginn um ým-
islegt því tengt sem hugsanlega
varð til þess að hann menntaðist
sem sjávarlíffræðingur og vann
mörg ár á Hafrannsóknastofnun
og leitaði Grímur stundum til
mín varðandi ýmis verkefni
tengd sjávarlífi og nýtingu þess.
Við vorum einnig sjö frændur
saman á síld fyrir norðan með
Daníel sem skipstjóra á Vögg
GK og var það ógleymanleg sjó-
ferð fyrir mig og að kynnast
frændum sínum við slíkar að-
stæður. Sem skipstjóri var
Grímur vel liðinn og eru margar
sögur til um hæfni hans sem
slíks og bjargaði hann og áhöfn
hans mörgum mannslífum við
erfiðar aðstæður á hafi og einu
barni í Keflavíkurhöfn. Það má
því segja að hafið gaf og hafið
tók.
Grímur var mikill sögumaður
og vissi ýmislegt um þá eldri og
nær flesta ættingja okkar og því
fróðlegt að heimsækja hann og
fá sögurnar nánast á silfurfati.
Þegar Grímur hætti sem
skipstjóri hóf hann að smíða
báta og skipslíkön af ýmsum
gerðum og er talið að hann hafi
smíðað nokkur hundruð slík sem
eru sannkallaðar gersemar sem
ber að varðveita og hafa til sýn-
is á viðeigandi verðugan hátt.
Grímur hlaut fálkaorðuna árið
2009 fyrir sitt ótrúlega starf við
smíði báta og skipslíkana sem
sýnir hversu mikilvægt verkefni
hans var og vel metið. Sjórinn
hefur alla tíð verið sú náma sem
Íslendingar hafa sótt fæðu sína
og arðsemi til og þannig getað
lifað í þessu annars harðbýla
landi með því að nýta þá báta og
skip sem til voru hverju sinni.
Trausti bróðir minn og Grímur
voru jafngamlir og hittust reglu-
lega hin seinni ár, ræddu saman
um ýmis mál og studdu hvor
annan í ellinni. Spámaðurinn
Kahlil Gibran segir:
Hafið sem kallar allt til sín, kallar mig
og ég verð að stíga á skip. Kveðju-
stundin brennir mig eins og logi um
nótt, en að vera kyrr er að frjósa
fastur, verða lík af ljósi og bundinn
duftinu. Feginn vildi ég taka með mér
allt sem hér er, en það get ég ekki.
Orð getur ekki tekið með sér tunguna
og varirnar, sem gáfu því vængi. Einn
verð ég að leggja á djúpið.
Kæra Sigga Dúa, þú stóðst
þig frábærlega ásamt þínum
nánustu að annast Grím í alvar-
legum veikindum hans. Ættingj-
um og vinum Gríms sendi ég
mínar hjartnæmu samúðar-
kveðjur vegna fráfalls þessa ein-
staka manns. Blessuð sé minn-
ing hans.
Sólmundur Tr. Einarsson.
Stuttu eftir síðustu aldamót
kynntist ég höfðingjanum Grími
Karlssyni, fyrrverandi skip-
stjóra og líkanasmið. Þannig
hagaði málum að ég gegndi
stöðu menningarfulltrúa í
Reykjanesbæ og fyrir lá það
stóra verkefni að stofna Báta-
safn Gríms Karlssonar, en
Grímur hafði þá til margra ára
verið einn ötulasti bátalíkana-
smiður landsins. Eftir hann lágu
nokkur hundruð líkön skipa og
báta, sem öllum fylgdi saga.
Grímur kunni þær auðvitað allar
og sagði manna best frá þeim.
Hann var nefnilega ekki bara
handlaginn smiður heldur líka
vel fróður sagnamaður. Með
Grími fór fríður flokkur harð-
duglegra baráttujaxla með Árna
Johnsen í fararbroddi og það
var ekki að spyrja að útkom-
unni; á lokadaginn, 11. maí árið
2002, var Bátasafn Gríms Karls-
sonar opnað í Duus Safnahúsum
í Reykjanesbæ.
Grímur var enginn venjuleg-
ur maður, hann var frekar í ætt
við berserki. Líkanasmíðin var
hvorki atvinna hans né áhuga-
mál, hún var fyrst og fremst
ástríða hans og fátt og fáir gátu
staðið í vegi fyrir honum þegar
hann tók kúrsinn. Ekkert fannst
honum jafnast á við bátana og
þá sögu sem þeir stóðu fyrir og
fannst honum t.d. illa varið því
plássi sem ekki færi undir
bátalíkön í Duus Safnahúsum.
Hann hefði auðveldlega getað
fyllt alla átta salina í sýning-
arhúsunum með bátum og
fannst engin þörf á fjölbreyti-
legra sýningarhaldi og þá allra
síst þessu listadóti sem „enginn
hefði hvort eð er áhuga á“.
Þarna skildi á milli okkar Gríms
og við tókumst á, oftar en einu
sinni og það stundum hressi-
lega. En alltaf var samt hlýtt á
milli okkar enda blóðskyld, bæði
komin af sjómönnum af Snæ-
fellsnesinu og fannst báðum allt
í lagi þótt hvessti stundum.
Bátasafn Gríms Karlssonar
er og verður hjartað í Duus
Safnahúsum og við sem þar
störfum eigum eftir að sakna
Gríms og hans miklu ástríðu.
Við þökkum honum samfylgdina
og sendum fjölskyldu hans sam-
úðarkveðjur.
Valgerður Guðmunds-
dóttir, menningar-
fulltrúi Reykjanesbæjar.
Grímur Karlsson skipstjóri
varð bautasteinn í íslenskri
sögu. Hann skráði söguna eins
og hann upplifði hana. Það gerir
hann að skráningarmanni sögu
okkar á 20. öld. Frá því að þeir
bræður, Grímur og Dúi, hófu
sjóferð sína á litlu bátskrifli frá
Siglufirði, frá því að Grímseyj-
ar-Gísli hjálpaði við að koma
skriflinu til brúks, til þess að
eftir stendur bátasafn Gríms,
sem er sjónhendingarskráning
vaxtarsögu Íslands, frá fátækt
til bjargálna, þar var Grímur,
sjómaður og skipstjóri, sögu-
maður sinnar tíðar. Bátarnir
sem Grímur smíðaði urðu um
500, þar af margir í Noregi.
Forfeður skráðu á bækur líf og
hugsun sinnar tíðar og af þeim
þekkjum við, íbúar Norður-
landa, uppruna okkar. Sá tími
kemur að verkframlag vaxtar
Íslands, þess fólks sem gekk
niður til sjávar hvern morgun,
verður stolt saga frá fátækt til
velferðar. Í þeirri sögu vegur
framlag Gríms þungt, sagan
skráð í líkön, með þeim sömu
höndum og unnu verkin til vaxt-
ar Íslands inn í nútímann. Forn-
menn skráðu á skinn án síðari
prenttækni, Grímur Karlsson
skráði söguna með smíðum eigin
handverks. Í því felst sannleikur
kynslóðar hans. Grímur byrjaði
á litlu skrifli, en það átti fyrir
honum að liggja, að vera oft
skipstjóri erfiðra skipa, fiskandi
vel og að farsæld. Það lærðu
menn hjá Grími að gefast aldrei
upp. Þetta var Grímur, hann
Grímur okkar, sem með vorum.
Ég kveð Grím og þakka.
Þorsteinn Hákonarson.
Grímur Karlsson
HJARTAVERND
Minningarkort
535 1825
www.hjarta.is 5351800
Frímann & hálfdán
Útfararþjónusta
Frímann
897 2468
Hálfdán
898 5765
Ólöf
898 3075
Sími: 565 9775
www.uth.is
uth@uth.is
Cadillac 2017
Elskulegur eiginmaður, faðir, tengdafaðir
og afi,
ÞÓRIR ÞÓRÐARSON
leigubílstjóri,
Kópavogstúni 5,
áður til heimilis í Safamýri 83,
lést á Landspítalanum Fossvogi 11. júní. Útförin fer fram frá
Fossvogskirkju miðvikudaginn 28. júní klukkan 15.
Ingibjörg Einarsdóttir
Þórður Þórisson Unnur Jónsdóttir
Einar Þórisson Ólafía Sigurjónsdóttir
og barnabörn
Áskær faðir okkar, tengdafaðir, afi og
langafi,
SIGURJÓN JÓNSSON
bóndi
frá Torfastöðum,
lést á hjúkrunarheimilinu Dyngju
mánudaginn 19. júní.
Jarðarförin fer fram frá Egilsstaðakirkju mánudaginn 26. júní
klukkan 14. Blóm og kransar afþakkað en þeim sem vilja
minnast hins látna er bent á að láta hjúkrunarheimilið Dyngju
njóta þess.
Börn, tengdabörn, barnabörn, langafabörn
og aðrir aðstandendur
Elskuleg móðir okkar, tengdamóðir, amma
og langamma,
JÓNÍNA INGÓLFSDÓTTIR,
Njarðarvöllum 2,
Reykjanesbæ,
sem lést mánudaginn 12. júní, verður
jarðsungin frá Keflavíkurkirkju
miðvikudaginn 28. júní klukkan 13.
Inga María Henningsdóttir Ólafur Sigurjónsson
Bjarney Sigr. Snævarsdóttir Bjarni Friðrik Jóhannesson
barnabörn og barnabarnabörn
Ástkær móðir okkar og minn besti vinur,
ANNA ÍSFOLD KOLBEINSDÓTTIR,
Smáragötu 3,
Vestmannaeyjum,
lést á Heilbrigðisstofnun Suðurlands,
Vestmannaeyjum, miðvikudaginn 21. júní.
Kristín Harpa Halldórsdóttir
Óskar Þór Hauksson
Magnús Þór Magnússon
Elskulegur faðir okkar,
ÁSGEIR H. HÖSKULDSSON,
lést 18. júní á Landspítalanum.
Útför fer fram frá Fossvogskirkju
fimmtudaginn 29. júní klukkan 15.
Heiðar Ásgeirsson
Halldóra E. Ásgeirsdóttir
Emil Ásgeirsson
Kristín Ásgeirsdóttir
Stefan Hagman