Land & synir - 01.08.2001, Blaðsíða 12

hvors annars
færi fram í nokkrum erlendum leiklistar-
skólum. Ég komst að því að það var allur
gangur á hvað mikil eða lítil áhersla var lögð
á kvikmyndavinnu. En útúr þessum
pælingum þróaði ég kúrs sem ég hef kennt
síðan með smávægilegum breytingum.
Lykilatriði var að virkja nemandann sem
leikara, en jafnffamt gefa honum innsýn í
vinnu annarrra við kvikmyndagerð - þannig
kenni ég undirstöðuatriði í myndmáli og
ýmis konar vinnu sem yfirleitt er aðeins
kennd í kvikmyndaskólum. Ég held að mér sé
óhætt að segja að ég hafi fengið gífurlega
mikil og jákvæð viðbrögð, bæði hjá
nemendum og flestum kennurum. Og bæði
Gísli Alfreðsson og síðar Ragnheiður
Skúladóttir höfðu góðan skilning á því sem ég
var að reyna að gera.”
Á nám í kvikmyndaleik að vera
viðurkenndur þáttur í leiklistarnámi?
Samfara sífellt auknum umsvifum íslenska kvikmynda- og
sjónvarpsgeirans á síðustu árum er Ijóst að starfstækifæri
leikara á þeim vettvangi hafa stóraukist. Auk vinnu við bíómyndir
og sjónvarpsverk má nefna auglýsingar, talsetningu, stuttmyndir
og fleira. L&S lék því forvitni á að vita hvernig tekið er á þessum
þætti leiklistar hjá Leiklistardeild Listaháskóla íslands (sem tekið
hefur við af Leiklistarskóla íslands) og hvaða sjónarmið eru uppi
hjá hlutaðeigandi aðilum varðandi þessi mál.
í lausum skorðum
já Leiklistarskóla Islands meðan hann var og hét, voru kennd
kvikmyndanámskeið á 3. ári sem stóðu í 3-5 vikur og komu ýmsir
kvikmyndagerðarmenn að þeim. Þá var Leiklistarskólinn í
samvinnu við Sjónvarpið um gerð leikinnar sjónvarpsmyndar með
þáttöku 4. árs nema og var það verkefni hluti af Nemendaleikhúsi. Af
þessu samstarfi spruttu sjónvarpsmyndirnar “Rót” í leikstjórn Óskars
Jónassonar og “Guð er til og ástin” í leikstjórn Hilmars Oddssonar. Að
sögn Ragnheiðar Skúladóttur, deildarforseta Leiklistardeildar LHl, hafa
ekki orðið breytingar varðandi t.d síðasta 3.ár (sem er að fara á 4.ár núna)
og þá nemendur sem eru að fara á þriðja ár í haust. Báðir þessir bekkir fá
“intensívt” námskeið í kvikmyndaleik hjá Hilmari Oddssyni. Hilmar
semur handritið í samvinnu við nemendurnar og þau skjóta stuttmynd á
myndband og fá krakkarnir að koma að ferlinu á margan hátt. Þetta er
þó aðeins fárra vikna námskeið.
“Nám í kvikmyndaleik við Leiklistarskóla íslands var í mjög lausum
skorðum fram til ársins 1997” segir Hilmar Oddsson. “Engin námsáætlun
var til um þá kennslu sem þar átti að fara fram, ýmsir höfðu sinnt henni
og oftar en ekki var afrakstur kúrsins látinn liggja óklipptur, þannig að
nemendur fengu sjaldnast tækifæri til að skoða það sem þeir höfðu verið
að gera og læra þannig af því. Stundum var einfaldlega stillt upp VHS
tökuvél sem tók upp lítinn leikþátt, nánast eins og á sviði, án þess að
alvarleg tilraun væri gerð til að sýna sama hlutinn frá fleiru en einu
sjónarhorni, eins og kvikmynda er gjarnan háttur. Ég held að það sé
óhætt að segja að nám í kvikmyndaleik hafi verið mjög marklaust, með
einni eða tveimur undantekningum. Ég var beðinn um að taka þessa
kennslu að mér 1997 og ég ákvað að gjörbylta henni. Ég byrjaði á að setja
mér markmið með kennslunni. Hvað væri hægt að miðla miklu á þeim 3-
4 vikum sem mér voru skammtaðar með þriðja árs nemendum? Ég lagði
í töluverða undirbúningsvinnu og kannaði hvernig sambærileg kennsla
Uppbygging námskeiðs í
kvikmyndaleik
Námskeið Hilmars er fjögurra til fimm
vikna hálfsdags námskeið þar sem afrakst-
urinn er leikin 40 mínútna kvikmynd þar
sem allir hafa fengið tækifæri til að láta ljós
sitt skína. Þessi mynd er sýnd í skólanum
með pompi og pragt en fer ekki víðar, þar
sem ekki er hægt að líta á hana sem
fullkomlega faglega mynd.
Svona lýsir Hilmar uppbyggingu nám-
skeiðsins: "Fyrsta vikan er teórítísk kennsla í
kvikmyndagerð með áherslu á starf kvik-
myndaleikarans. Allt ferlið er tekið fyrir, frá
hugmynd að frumsýningu. Ég sýni búta úr
kvikmyndum eða heilar kvikmyndir máli
mínu til stuðnings. Jafnframt þessu fer fram
önnur vinna. Nemendur, hver og einn koma
með hugmyndir að 40 mínútna mynd með
átta persónum (ef það er fjöldi bekkjar-
félaga), hugmyndir eru ræddar, ein er valin af
kennara og nemendum og henni er gróflega skipt niður í atriði.
Atburðarás þróuð. Fyrsta vika endar á því að kennari kastar nemendum í
hlutverk.
I annarri viku fer ffam spunavinna útfrá þeim atriðum sem þegar hafa
verið ákveðin. I þessari viku verður til raunverulegt handrit að 40-50
mínútna mynd. Jafnframt fara fram ákveðin skipulagsatriði sem tengjast
tökum sem hefjast strax í þriðju viku.
Vikur þrjú og fjögur eru tökur samkvæmt handriti. Nemendur leika og
sinna öðrum störfum eins og hljóðupptöku, skriftun, framkvæmda- og
upptökustjórn, aðstoð við myndatöku og öllu sem til fellur. Kennari er
leikstjóri og yfirleitt er reynt að fá utanaðkomandi tökumann með
einhverja reynslu.
Fimmta vikur hefur verið eftirvinnsluvika, þar sem kennari klippir og
gengur frá eins og aðstæður leyfa. Nemendur fylgjast með þessari vinnu
og geta þannig metið vinnu sína og skoðað tökur sem ekki verða notaðar
í endanlega mynd. Ferlið endar á frumsýningu fyrir nemendur, kennara
og helstu velunnara skólans.”
Ekki framhald á samvinnu við Sjónvarpið
Ekki hefur orðið framhald á samstarfi Leiklistardeildar LHl og
Sjónvarpsins um gerð sjónvarpsmyndar með þátttöku 4. árs nema.
“Okkur fannst nauðsynlegt að endurskoða innanhúss hvernig þessari
kennslu yrði háttað til þess að nemendur séu hreinlega tilbúnir til að leika
í sjónvarpsmynd sem send er út um allt land” segir Ragnheiður um það
atriði. “Hinsvegar fá þeir nemendur sem koma núna inn sem nýnemar
námskeið sem stendur yfir allan veturinn en er meira í fyrirlestraformi á
þessu fyrsta ári, tveir tímar á viku, þar sem farið er í hina ýmsu þætti
kvikmyndagerðar, hljóðsetningu og gerð auglýsinga. Þau munu fá að
spreyta sig eilítið hvað varðar leik en aðaláherslan verður á að undirbúa
þau fræðilega allt frá því að horfa á valdar senur úr bíómyndum og ræða
12 Land & synir