Fréttablaðið - 23.05.2018, Síða 20

Fréttablaðið - 23.05.2018, Síða 20
aðargrunni. Samkvæmt tölum frá Seðlabanka Íslands veittu íslenskir lífeyrissjóðir tæplega 139 milljarða í formi nýrra útlána til sjóðfélaga á síðasta ári en til samanburðar námu lánin aðeins um 8,8 milljörðum árið 2013. Tekið er fram í umsögninni að líf- eyrissjóðirnir greiði hvorki banka- skatt né tekjuskatt og geti því boðið hagstæðari kjör en bankarnir. Þau kjör standi ekki öllum til boða þar sem sjóðirnir láni út á lægri veð- hlutföll en bankarnir. Afleiðingin sé sú að skattlagningin bitni á ungu fólki sem þurfi í raun að bera banka- skattinn. Stefán segist aðspurður taka undir með SFF að skatturinn bitni á ungu fólki sem taki fremur íbúðalán hjá bönkum. Auk þess geri skattlagn- ingin bönkum erfitt um vik í sam- keppni við til dæmis lífeyrissjóði og erlenda banka. Skilað ríkissjóði 122 milljörðum Bankaskatturinn, sem settur var á með lögum árið 2010 og kom fyrst til greiðslu á árinu 2011, hefur skilað ríkissjóði samanlagt ríflega  122 milljörðum króna en gert er ráð fyrir að tekjurnar af honum nemi 9,2 milljörðum í ár. Tekjur ríkisins af skattinum jukust verulega eftir að hann var hækkaður árið 2013 og undanþága slitabúa gömlu bank- anna til þess að greiða skattinn var afnumin en alls greiddu slitabúin liðlega 79 milljarða í bankaskatt. Vaxandi óþreyju er farið að gæta á meðal bankastjórnenda í garð stjórnvalda vegna skattsins. Skatt- urinn er sagður hafa verið kynntur sem tímabundið úrræði, fyrst til þess að endurheimta kostnað vegna hrunsins og síðar til þess að fjár- magna áðurnefnda skuldaleiðrétt- ingu, en engu að síður sé hann enn í gildi – óbreyttur. Ásgeir Jónsson, dósent í hagfræði við Háskóla Íslands, rifjar upp að skattlagningin hafi á sínum tíma verið réttlætt með því að ríkis- sjóður hafi orðið fyrir miklum búsifjum vegna bankahrunsins og efnahagssamdráttarins sem fylgdi í kjölfarið. Nýju bankarnir, sem voru stofnaðir árið 2008, hafi verið látnir bera kostnað vegna bankanna sem féllu í hruninu. Nú liggi hins vegar fyrir að gömlu bankarnir, eða öllu heldur kröfuhafar þeirra, hafi greitt verulegar fjárhæðir til ríkissjóðs sem stöðugleikaframlög og í skatta. Fyrir vikið hafi ríkissjóður endur- heimt allan beinan kostnað vegna bankahrunsins. „Það hlýtur því að vera tilefni til þess að endurskoða þessa sérstöku skattlagningu þegar upphaflega röksemdin fyrir henni er brostin,“ segir Ásgeir og bætir við: „Þegar rekstur bankanna fer í eðli- legt horf og eiginfjárstaðan endur- speglar venjulegan rekstur, en ekki eitthvert uppgjör eftir hrunið, hefur skatturinn mikil áhrif. Hann veldur því að vaxtamunur eykst og við- skiptavinir þurfa að greiða hærri vexti. Það eru raunar ekki bankarnir sem greiða skattinn í reynd, heldur þeir sem taka lán hjá bönkunum, bæði fólk og fyrirtæki.“ Bankar sjá um fjármálalega milli- göngu, að sögn Ásgeirs, og ef lagður er skattur á umrædda milligöngu kemur það fram í hærri vaxtamun. „Það eru því alltaf neytendur sem borga þennan skatt að lokum.“ Ásgeir minnir jafnframt á að opinber gjöld fjármálafyrirtækja séu hlutfallslega mun hærri hér á landi en í nágrannaríkjunum. Skatt- byrðin rýri virði bankanna og valdi því að fjármálaþjónusta sé dýrari en annars. „Til viðbótar eiga bankarnir í samkeppni við aðila, til dæmis lífeyrissjóði og skuggabanka, sem bera ekki sömu skattheimtu. Þann- ig verður skattheimtan til þess að færa fjármálalega milligöngu til nýrra aðila sem lúta ekki sömu reglusetningu og bankar. Það mun draga okkur inn á nýjar og ókann- aðar slóðir þar sem áhættan hefur breytt um ásýnd en hún er þó alls ekki horfin. Það er kannski ekki að öllu leyti heppilegt enda hafa hefð- bundnir bankar ákveðna náttúru- lega yfirburði í því að veita lán.“ Bankamaður sem Markaðurinn ræddi við nefnir að bönkunum hafi að sumu leyti gengið vel að takast á við samkeppnina við lífeyrissjóðina með því að bjóða betri þjónustu með stafrænum lausnum. Sam- keppnin við erlenda banka sé hins vegar öllu erfiðari. Íslensku bank- arnir geti ekki – bæði vegna banka- Á meðan þeim sem geta reitt fram mikið eigið fé til íbúða-kaupa standa til boða hagstæð kjör lífeyrissjóða, sem þurfa ekki að greiða svonefndan bankaskatt, þurfa eignaminni og fyrstu kaupendur í reynd að bera skattinn. Að þessu leyti er „rangt gefið“ og lífeyrissjóðunum og þeim lántakendum sem geta lagt fram hærra hlutfall á móti lántöku með lægri veðhlutföllum veitt forskot á íbúðalánamarkaði á kostnað bank- anna og viðskiptavina þeirra. Þetta er á meðal þess sem fram kemur í umsögn Samtaka fjármála- fyrirtækja (SFF) við fjármálaáætlun ríkisstjórnarinnar til næstu fimm ára en í áætluninni, sem liggur nú fyrir Alþingi, er ekki gert ráð fyrir að bankaskatturinn verði afnum- inn, heldur að hann verði lækkaður í fjórum áföngum úr 0,376 pró- sentum af heildarskuldum banka í 0,145 prósent. „Samkeppnisstaðan er erfið í ljósi þess að bankarnir eru að keppa á íbúðalánamarkaði við aðila sem þurfa hvorki að binda eigið fé né greiða bankaskatt,“ segir Stefán Pétursson, framkvæmdastjóri fjár- málasviðs Arion banka. Óli Björn Kárason, formaður efnahags- og viðskiptanefndar Alþingis, segir að sérstök skattlagn- ing, líkt og bankaskatturinn, muni hafa bein neikvæð áhrif á verðmæti eignarhluta ríkisins í bönkunum og minnka áhuga fjárfesta á að kaupa hlutabréf af ríkinu þegar til þess kemur. „Bankaskatturinn rýrir eign ríkisins sem er bundin í banka- kerfinu og vinnur gegn því að hægt sé að tryggja dreift eignarhald með þátttöku erlendra banka og annarra fagfjárfesta,“ segir hann. Samkvæmt útreikningum SFF munu þeir sérstöku skattar sem leggjast á hérlend fjármálafyrirtæki rýra heildarvirði bankakerfisins, sem íslenska ríkið fer að stærstum hluta með eignarhald á, um tæp- lega 150 milljarða króna verði af áformum ríkisstjórnarinnar um lækkun bankaskattsins á árunum 2020 til 2023. Viðmælendur Markaðarins telja ljóst að mögulegir kaupendur á hlutum ríkisins í bönkunum muni fara fram á afslátt á kaupverðinu vegna bankaskattsins. Erlendir fjárfestar muni ekki treysta því að fögur fyrirheit ríkisstjórnarinnar verði efnd í bráð. Fjármálaáætlunin lýsi stefnumiðum stjórnvalda en hinn pólitíski raunveruleiki sé annar. Þannig er í verðmötum sem erlendir greinendur hafa gert  á Arion banka ekki gert ráð fyrir að skatturinn lækki, eftir því sem heimildir Markaðarins herma. Er talið að sá hlutur sem Kaupþing hyggst  selja í boðuðu útboði bankans verði seldur að lágmarki á 0,1 lægra gengi miðað við eigið fé en annars vegna bankaskattsins. Bitnar á ungu fólki Í áðurnefndri umsögn SFF er bent á að hin þunga sókn lífeyrissjóða inn á íbúðalánamarkað hafi hafist af fullum þunga eftir að bankaskatt- urinn, sem leggst á skuldir fjármála- fyrirtækja, var hækkaður úr 0,041 prósenti í 0,376 prósent árið 2013 til þess að standa straum af kostn- aði við leiðréttingu verðtryggðra íbúðalána. Er í því sambandi bent á að nú sé svo komið að sjóðirnir séu álíka umsvifamiklir og allir bank- arnir samanlagt þegar litið er til nýrra íbúðalána til heimila á mán- Skatturinn lækkar söluverð bankanna Bankaskattur bitnar fyrst og fremst á fyrstu kaupendum á fasteignamarkaði sem þurfa í reynd að bera skattinn, að mati SFF. Formaður efnahags- og viðskiptanefndar Alþingis segir skattinn minnka áhuga fjárfesta á að kaupa hlutabréf af ríkinu. Skatturinn hefur skilað ríkissjóði yfir 120 milljörðum króna. Arion banki verður verðlagður í boðuðu útboði miðað við að skatturinn haldist óbreyttur. Kristinn Ingi Jónsson kristinningi@frettabladid.is 150 milljarðar yrði virðisrýrnun bankanna vegna sértækra skatta ef áform ríkisstjórnar- innar um lækkun banka- skatts ganga eftir. ✿ Ný íbúðalán banka og lífeyrissjóða til heimila í milljónum króna 16.000 14.000 12.000 10.000 8.000 6.000 4.000 2.000 0 -2.000 Ja nú ar 2 01 4 Jú lí 20 14 Ap rí l 2 01 4 Ja nú ar 2 01 3 Jú lí 20 13 Ap rí l 2 01 3 O kt ób er 2 01 3 Ja nú ar 2 01 5 Jú lí 20 15 Ap rí l 2 01 5 O kt ób er 2 01 5 Ja nú ar 2 01 6 Jú lí 20 16 Ap rí l 2 01 6 O kt ób er 2 01 6 Ja nú ar 2 01 7 Jú lí 20 17 Ap rí l 2 01 7 O kt ób er 2 01 7 O kt ób er 2 01 4 Ja nú ar 2 01 8 n Bankar n Lífeyrissjóðir Stóru bankarnir þrír, Arion banki, Íslandsbanki og Landsbankinn, hafa greitt bankaskatt upp á 43 milljarða króna frá árinu 2011. FréttABLAðið/SteFán 2 3 . m A í 2 0 1 8 m I Ð V I K U D A G U R6 markaðurinn 2 3 -0 5 -2 0 1 8 0 4 :4 5 F B 0 5 6 s _ P 0 3 7 K .p 1 .p d f F B 0 5 6 s _ P 0 3 2 K .p 1 .p d f F B 0 5 6 s _ P 0 2 0 K .p 1 .p d f F B 0 5 6 s _ P 0 2 5 K .p 1 .p d f A u to m a ti o n P la te r e m a k e : 1 F D E -8 C 6 C 1 F D E -8 B 3 0 1 F D E -8 9 F 4 1 F D E -8 8 B 8 2 7 5 X 4 0 0 .0 0 1 6 B F B 0 5 6 s _ 2 2 _ 5 _ 2 0 1 8 C M Y K

x

Fréttablaðið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Fréttablaðið
https://timarit.is/publication/108

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.