Fréttablaðið - 23.05.2018, Síða 40

Fréttablaðið - 23.05.2018, Síða 40
Stórtækar innviðafjárfest-ingar munu reyna á þan-þol hagkerfisins, rétt eins og stórkostlegt innflæði ferðamanna gerði síðast-liðin ár. Jákvæði punktur- inn er að innviðafjárfestingar eru þjóðhagslega arðbærar þar sem þær stækka framboðsgetu þjóðarbúsins. Um þetta virðast flestir sammála í dag, og því ekki lengur rökrætt um hvort ráðast eigi í slík verkefni, held- ur um fyrirkomulag fjármögnunar. McKinsey Global Institute telur að arðsemi nauðsynlegra innviðafjár- festinga á heimsvísu sé allt að 20%. Ef talan er heimfærð upp á Ísland væri arðsemi ríkisins af slíkum fjárfesting- um tæp 7%, miðað við að ríkið taki til sín þriðjung hverrar krónu í lands- framleiðslu. Þessi arðsemi er langt umfram fjármagnskostnað ríkissjóðs í dag, hvort sem tekið er mið af nafn- eða raunkostnaði til rúmlega ára- tugar. Því væri vel hægt að rökstyðja lántöku fyrir slíkum fjárfestingum. Umfang innviðaframkvæmda sem vilji er fyrir að ráðast í næstu 5-7 árin nemur um 150 milljörðum króna, eða 6% af landsframleiðslu. Skuldir ríkissjóðs færðust nærri 40% af landsframleiðslu ef framkvæmd- irnar yrðu fjármagnaðar í gegnum ríkissjóð, sem væri enn lágt hlutfall í alþjóðlegum samanburði. Áhættu- minnst væri að skulda í krónum, en vegna innflæðishafta yrði líklega aðeins um innlenda fjármögnun að ræða um sinn, mestmegnis lífeyris- sjóðanna. Enginn pólitískur vilji er þó fyrir því að auka skuldsetningu ríkis- sjóðs. Samgönguráðuneytið undir- býr því stofnun fjárfestingarfélags sem kemur í veg fyrir beina skuld- setningu með því að færa fram- kvæmdina af reikningi ríkissjóðs. Ef lántaka félagsins verður með ríkisábyrgð, líkt og starfsemi Lands- virkjunar var lengst af, má velta því upp hver greinarmunurinn sé í raun á skuldsetningu slíks félags og ríkis- sjóðs beint. Reynslan segir okkur að lántökukostnaður verður nokkrum punktum hærri en ríkissjóðs. Á móti kemur að jöfnuður ríkissjóðs lítur betur út því fjárfestingarútgjöldin renna ekki í gegnum fjárlög, heldur eignfærast á efnahagsreikningi félagsins og afskrifast á löngum tíma líkt og í hefðbundnum fyrirtækja- rekstri. Þessu er ólíkt farið í bók- haldi ríkissjóðs þar sem milljarða fjárfestingar bókast sem útgjöld strax. Hvati til að draga úr bókhalds- legum hallarekstri ríkissjóðs drífur þannig fjárfestingaráform inn í sér- stök félög. Útgjöldin og skuldsetn- ingin eru þó enn til staðar í kerfinu, með ríkisábyrgð. Þriðja leiðin er að bjóða fjár- festum eignarhlut í viðkomandi framkvæmd líkt og þekkist í flest- um nágrannalöndum okkar. Um fjórðungur opinberrar fjárfestingar í Portúgal á árabilinu 2000-2015 fól í sér aðkomu einkaaðila, og um fimmtungur í Bretlandi samkvæmt framkvæmdastjórn Evrópusam- bandsins. Hér á landi gæti slík útfærsla falið í sér beina fjárfest- ingu fjárfestingar- og lífeyrissjóða. Aðkoma íslensku lífeyrissjóðanna myndi þó draga úr svigrúmi þeirra til að fjárfesta erlendis, sem mikil áhersla hefur verið á. Sjóðirnir fjár- festu erlendis fyrir 120 milljarða króna í fyrra, ekki langt frá árlegri iðgjaldasöfnun þeirra. Ef þeir myndu fjármagna 150 milljarða króna verkefnin sem setja á inn í fyrrgreint félag næmi það um 20-25% af fjárfestingarþörf þeirra yfir 5 ára tímabil. Áfram myndu framkvæmdirnar þá fyrst og fremst reiða sig á innlendan sparnað, líkt og með beinni og óbeinni skuld- setningu ríkissjóðs. Lítil þjóðhags- leg áhættudreifing myndi ávinnast af stofnun slíks félags ef lífeyris- sjóðir og aðrir innlendir aðilar yrðu einu fjárfestarnir. Ef stefnan er að auka erlenda fjárfestingu hér á landi eru inn- viðir mögulega fýsilegasti kostur- inn fyrir erlenda stofnanafjárfesta, sökum stærðargráðu verkefnanna. Lífeyrissjóður kennara í Ontario- fylki í Kanada á til að mynda hlut í vegum og flugvöllum í Evrópu, Norður- og Suður-Ameríku. Vel má vera að betra væri að íslenskir lífeyrissjóðir fjárfestu í innviðum annarra landa, líkt og Kanadamenn gera til að ná betri áhættudreifingu, og opna frekar á aðkomu erlendra stofnanafjárfesta inn í verkefni hér á landi. Síðan má hugsa sér blandaða leið innlendra og erlendra stofn- ana- og einkafjárfesta með aðkomu ríkisins. Nær væri að umrætt fjár- festingarfélag beitti sér fyrir slíku fyrirkomulagi, frekar en krókaleið að innlendri fjármögnun sem bætir bókhaldslega stöðu ríkissjóðs en gerir lítið fyrir áhættudreifingu þjóðarbúsins. Innviðafjármögnun Tyrkneska líran lækkar skarpt Vegfarandi gengur fram hjá gjaldeyrisskiptistöð í Istanbúl í Tyrklandi. Seðlabanki landsins hefur setið aðgerðalaus hjá á meðan tyrkneska líran hefur fallið um hátt í tuttugu prósent gagnvart Bandaríkjadal það sem af er ári. Fjárfestar hafa kallað eftir vaxtahækkunum en Erdogan forsætis­ ráðherra hefur frekar sagst vilja sjá vexti lækka. Greinendur búast við frekari gengislækkun verði ekki gripið til aðgerða. FRÉTTABLAÐIÐ/EPA Skotsilfur Kristrún Frostadóttir aðalhagfræð- ingur Kviku banka Ert þú enn á þeim stað að telja að starfsmaðurinn sem mætir fyrstur á morgnana og fer síðast- ur heim sé sá starfsmaður sem vinni mest og sé tryggastur vinnustaðnum? Ert þú enn á þeim stað að telja að álag í vinnu sé bara mælt í fjölda skráðra vinnustunda? Ert þú enn á þeim stað að telja að það að taka tíma á vinnustaðnum til að fjalla um streitu, svefn og and- lega heilsu sé óþarfi og lýsi einhverri óþarfa linkind? Nýlega var haldin afmælisráð- stefna Virk og þar var ég með erindi þar sem ég talaði til forstjóra fram- tíðarinnar. Því var bæði beint til þeirra sem eru forstjórar í dag og ætla sér að vera það áfram og þeirra sem eiga eftir að setjast í forstjóra- stóla. Fram er kominn fjöldi rann- sókna og fjöldi útgefinna bóka virtra fræðimanna sem tala á nýjan hátt um vinnusambönd, starfsánægju og framleiðni. Í framtíðinni, sem kannski er bara þegar komin, gerir starfsfólk aðrar kröfur en áður fyrr. Kannski ekki síst þar sem margt í fortíðinni, og kannski nútíðinni, er ekki að skila þeim árangri sem við höldum eða vonumst eftir. Vinnuveitendur leita eftir aukinni framleiðni og bættum rekstrarniðurstöðum – starfsfólk leit- ar eftir auknum lífsgæðum. Það eru til leiðir til að láta þetta fara saman. Það er kominn tími á að stýra með nýjum hætti. Stjórnendur, og þá kannski ekki síst forstjórar, kunna að þurfa að endurmennta sig, endurskoða eldri hugmyndir sínar og hafa sjálfstraust til að sjá að aukinn sveigjanleiki í starfshlutfalli og vinnutíma, fjarvinna og samtöl um andlega heilsu og almenna vel- líðan mun skila árangri. Vinnustaðir þar sem mannauðs- stjórnun er sinnt með faglegum hætti, þar sem forstjóri og mann- auðsstjóri vinna vel saman, að því að skapa heilbrigðan og eftir- sóknarverðan vinnustað hlýtur að vera nokkuð sem alla fyrirtækjaeig- endur dreymir um. Hvort sem er hjá hinu opinbera eða í einkageiranum. Enda fer samkeppni um hæft og gott starfsfólk bara vaxandi og mönnun og menning vinnustaða hefur mjög mikil áhrif á árangur og rekstrar- niðurstöður á hverjum tíma. Ef Obama komst heim í kvöldmat – af hverju þá ekki þú? Herdís Pála Pálsdóttir FKA-félagskona, fyrirlesari og áhugamann- eskja um stjórnun og árangur Hættur hjá GAMMA Friðrik Már Baldursson, prófessor í hagfræði við Háskólann í Reykjavík, hætti nýlega störfum hjá fjármálafyrirtækinu GAMMA Capital Management þar sem hann hafði starfað sem efna- hagsráðgjafi. Friðrik Már var ráðinn til GAMMA vorið 2016 en hann tók þá við starfinu af Ásgeiri Jónssyni, dósent í hagfræði við Háskóla Ís- lands. Hann hefur annars í nógu að snúast þessa dagana í starfi sínu sem formaður nefndar sem leggur mat á hæfni umsækjenda um embætti aðstoðarseðlabankastjóra. Gert er ráð fyrir að endanleg niðurstaða nefndarinnar liggi fyrir í næstu viku. Kunnuglegar tölur Athygli vakti í síðustu viku þegar Heiðar Guðjóns- son, stjórnar- formaður Sýnar, bætti við sig hátt í 1,5 milljónum hluta í félaginu daginn eftir að það birti uppgjör fyrir fyrsta ársfjórðung. Heiðar gerði raunar það sama daginn eftir birtingu ársupp- gjörs 2017 í byrjun mars. Glöggir menn veittu því sérstaka athygli að Heiðar keypti fyrir jafnvirði 100,5 milljóna króna í mars og 98,9 millj- ónir króna í síðustu viku. Tölurnar eru kunnuglegar enda er sú fyrri notuð sem tíðni útvarpsstöðvar Árvakurs, keppinautar Sýnar, og sú síðari er tíðni Bylgjunnar, helstu útvarps- stöðvar Sýnar. Eimskip áfrýjar Eimskip hefur áfrýjað til Lands- réttar dómi Héraðsdóms Reykjavíkur þar sem hafnað var kröfum skipa- félagsins sem vildi fella úr gildi 50 milljóna króna sekt Fjármálaeftirlitsins á hendur félag- inu. Um leið hefur Gunnar Sturluson, einn eigenda lögmannsstofunnar Logos, tekið við málinu fyrir hönd Eimskips en meðeigandi hans, Ólafur Arinbjörn Sigurðsson, flutti málið fyrir skipafélagið í héraði. Talsvert púður hefur verið lagt í rekstur máls- ins af hálfu deilenda. Mikið er enda talið í húfi. Dómurinn gæti að sögn kunnugra haft víðtækt fordæmisgildi til framtíðar um hvernig túlka eigi innherjareglur verðbréfaviðskipta- laganna. 2 3 . M A Í 2 0 1 8 M I Ð V I K U D A G U R10 MARKAÐURINN 2 3 -0 5 -2 0 1 8 0 4 :4 5 F B 0 5 6 s _ P 0 4 0 K .p 1 .p d f F B 0 5 6 s _ P 0 2 9 K .p 1 .p d f F B 0 5 6 s _ P 0 1 7 K .p 1 .p d f F B 0 5 6 s _ P 0 2 8 K .p 1 .p d f A u to m a tio n P la te re m a k e : 1 F D E -7 3 B C 1 F D E -7 2 8 0 1 F D E -7 1 4 4 1 F D E -7 0 0 8 2 7 5 X 4 0 0 .0 0 1 4 A F B 0 5 6 s _ 2 2 _ 5 _ 2 0 1 8 C M Y K

x

Fréttablaðið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Fréttablaðið
https://timarit.is/publication/108

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.