Fréttablaðið - 25.05.2018, Blaðsíða 42

Að flytjAst til
ÞýskAlAnds, spilA á
götunni og fArA í gegnum
ÞettA tímAbil kenndi mér
mikið. ÞAð kenndi mér fyrst
og fremst Að ég get átt
heimili hvAr sem er. Að
rætur mínAr eru í fólkinu
mínu og tónlistinni og Að
heimili er Að finnA Að
mAður sé velkominn.
Tónlist hefur verið órjúfanlegur hluti af lífi mínu alla mína daga. Foreldrar mínir eru bæði fiðluleikarar og pabbi kenndi mér
fyrstu fimmtán árin,“ segir Alina
Pogostkina. En Alina er hingað
komin til þess að flytja Fiðlukonsert
Sibeliusar með Sinfóníuhljómsveit
Íslands í Hörpu í kvöld undir stjórn
Daniels Blendulf sem er margverð-
launaður sænskur hljómsveitar-
stjóri. Þess má geta að flutningur
þessa sama konserts færði Alinu
fyrstu verðlaun í Sibeliusar-keppni
í Helsinki árið 2005.
Spilað í götunni
Alina er fædd í Leníngrad, nú Sankti
Pétursborg, og hún segir að foreldr-
ar hennar hafi ákveðið á sínum tíma
að flytjast til Þýskalands til þess að
reyna að öðlast betra líf fyrir fjöl-
skylduna og bjartari framtíð fyrir
hana. „Þau seldu allt sem þau gátu
og við fluttumst til Þýskalands. Ég
var átta ára og fyrst um sinn þurft-
um við að spila götunni til þess að
draga fram lífið. Þetta var mikið
ævintýri því fyrst þegar við komum
þá þekktum við engan og foreldrar
mínir höfðu engin sambönd. En
smám saman tókst föður mínum
að skipuleggja litla tónleika þar sem
við spiluðum saman kammertónlist
í kirkjum og víðar.“
Alina segir að hún hafi byrjað
skólagöngu í Þýskalandi og það hafi
svo komið að því að hún hafi farið
að stunda nám við Hans Eisler tón-
listarháskólann í Berlín. Þetta voru
ákveðin viðbrigði fyrir hana en þó
kannski á óvæntan hátt.
„Að flytjast til Þýskalands, spila
á götunni og fara í gegnum þetta
tímabil kenndi mér mikið. Það
kenndi mér fyrst og fremst að ég
get átt heimili hvar sem er. Að
rætur mínar eru í fólkinu mínu og
tónlistinni og að heimili er að finna
að maður sé velkominn. Á þessum
tíma upplifðum við svo mikla gæsku
frá fólki, alveg ókunnugu fólki, sem
tók okkur inn á sitt heimili því við
áttum engan samastað. Þetta kenndi
mér að fólk er gott og að heimili er
að vera hjá góðu fólki.“
Ég var sirkusapi
Á tónleikunum í kvöld spilar Alina á
fiðlu sem Antonio Stradivari smíðaði
árið 1717. Fiðlan er kennd við Sas-
serno greifa sem átti hana á 19. öld
en Pogostkina hefur hana að láni
frá Nippon Music Foundation. Hún
segir að þetta sé dásamlegt hljóð-
færi en er hins vegar greinilega ekki
upptekin af veraldlegum gæðum
enda búin að reyna ýmislegt frá því
hún byrjaði að læra á fiðlu aðeins
fjögurra ára gömul. Hún segir líka
að sá tími í Rússlandi hafi um margt
verið erfiðari en það sem seinna
kom í Þýskalandi. „Ég byrjaði að
spila á fiðluna þegar ég var fjögurra
ára og fimm ára gömul var ég farin
að spila konserta. Þannig að ég var
undrabarn og í Rússlandi var ég enn
barn þegar ég var byrjuð að spila við
undirleik hljómsveitar í sjónvarpinu.
Ég var sirkusapi,“ segir hún og óskar
greinilega engu barni sömu örlaga.
„Á þessum tíma voru undrabörn
vinsæl í Rússlandi og foreldrar
mínir þurftu að nýta sér það til
þess að draga fram lífið. Þetta var
leið til þess að komast frá eymdinni
sem annars beið okkar í daglegu
lífi. Faðir minn kenndi mér og þau
vildu að ég næði eins langt og mögu-
legt væri til þess að komast burt úr
þessum aðstæðum. Til þess að geta
skapað okkur betra líf.
Þetta þýddi það að sem barn bjó
ég við gríðarlega pressu. Allt lífið
snerist um að ná eins langt á fiðl-
unni og væri mögulegt. Það komst
ekkert annað að. Það var ekkert
rými fyrir mig sem manneskju,
hvað þá barn. Ekkert rými til þess að
þroskast eða finna út úr því á minn
hátt hvað ég vildi gera við líf mitt.“
Að finna mína leið
Alina segir að þetta hafi verið
aðstæðurnar sem hafi breyst þegar
þau fluttu til Þýskalands og hún fór
að sækja skóla þar og því hafi það
að spila á götunni alls ekki verið
slæmt í samanburðinum. „Þá fór
ég að spyrja mig spurninga. Spyrja
mig hvort ég vildi skapa tónlist sem
hafði aldrei áður verið eitthvert val
í lífi mínu. Það var þarna á þessum
tímapunkti sem vegferð mín innan
tónlistarinnar hófst á mínum for-
sendum og það er vegferð sem ég er
á enn í dag.“
Alina leggur áherslu á að þessi
vegferð hafi verið fróðleg og að hún
sé enn í dag að læra margt um sjálfa
sig og tónlist á hverjum degi. „Það
má segja að ég hafi verið að kenna
sjálfri mér síðustu árin. Ég setti líka
af stað prógramm fyrir unga tón-
listarmenn þar sem markmiðið er
að styðja við þá í tónlistarnáminu
með allri þeirri pressu sem því fylgir.
Styðja við þá sem fóru í gegnum
það sem ég fór í gegnum sjálf á
sínum tíma en án stuðnings. Það
þarf að kenna þeim að finna sínar
eigin leiðir að því að vera í sátt við
sjálfan sig og tónlistina og vera ekki
undir þessu stöðugu álagi alla daga
– alltaf.“
Sjálf segir hún að tilfinningar
hennar gagnvart tónlistinni hafi
breyst gríðarlega mikið á síðustu
árum. „Fyrstu tuttugu ár ævinnar
var ég að vinna að verkefni sem faðir
minn lagði fyrir mig og ég gerði það
án þess að spyrja spurninga. Vissu-
lega var ég mjög hæfileikarík og þess
vegna var þetta rétt. En þegar ég
varð eldri og fór að spyrja spurninga
þá myndaðist ákveðin krísa vegna
þess að ég vissi ekki hvað mér átti
að finnast um tónlistina án þess að
faðir minn segði mér það. Þann-
ig að núna eftir öll þessi ár og alla
þá vinnu sem ég hef lagt í að skoða
þessa hluti þá er ég alltaf að finna
mig betur og betur í tónlistinni.
Finna mína leið og mína tjáningu.
Það er leið sem ég er enn á og verð
alltaf á. Þetta er spennandi ferð því
það er vera listamaður er eins og að
vera manneskja. Efast alltaf og kom-
ast aldrei að endanlegri niðurstöðu.
Horfa alltaf fram á við.“
Djúp og innileg tónlist
Í kvöld spilar Alina Fiðlukonsert
Sibeliusar og hún segir að þetta
verk eigi alltaf sérstakan stað í
hjarta hennar. „Þetta var uppá-
haldskonsert móður minnar og ég
erfði þá ást frá henni. Ég skynja líka
ákveðna nánd við Finnland, fólkið
og tónlistina, því það minnir mig
um margt á hvaðan ég kem. Ég elska
þessa tónlist. Hún er svo djúp, inni-
leg og kraftmikil. Ég elska að spila
þetta verk og er sérstaklega glöð að
fá að spila þetta hérna á Íslandi því
það fellur svo vel að landslaginu.“
Alina segir að hún þurfi reyndar
að passa sig hvar og hvenær hún
spilar þessa tónlist því hún hafi gert
of mikið af því á sínum tíma. „Þá
hætti ég að spila verkið í nokkur ár
og núna vel ég vandlega hvenær og
hvar og þannig hef ég endurheimt
ást mína á því.“
Alina á þriggja ára gamla stúlku
og hún segir að það sé henni því
mikilvægt að velja vandlega hvert
hún fer þegar hún fer að heiman til
þess að spila. „Ég legg allar mínar
tilfinningar í að spila en það er sú
vegferð sem ég er á í dag. Er bless-
unarlega ekki lengur sirkusapi.
Það eina sem ég veit líka er að ég
ætla ekki að gera sömu mistök sem
móðir og foreldrar mínir.“ Alina
stoppar og hugsar sig um og bætir
við: „Mistök er of sterkt orð því þau
höfðu ekkert val. Núna bý ég við allt
aðrar og betri aðstæður og stærsta
og mikilvægasta gjöfin sem ég get
gefið henni er að lifa við algjört
frelsi varðandi það hvað hún vill
gera við líf sitt. Að taka henni eins
og hún er og styðja hana í því sem
hún velur að taka sér fyrir hendur.“
Ég var sirkusapi sem spilaði í sjónvarpi og á götunni
Alina pogostkina byrjaði að læra á fiðlu fjögurra ára gömul og fimm ára spilaði hún konserta. í kvöld
flytur hún fiðlukonsert sibeliusar ásamt sí og hún segir að verkið eigi sérstakan stað í hjarta hennar.
Alina segir að hún hafi lagt á sig mikla vinnu til þess að finna sína leið og tjáningu í tónlistinni. FrÉttAblAðið/SteFán
Magnús
Guðmundsson
magnus@frettabladid.is
2 5 . m a í 2 0 1 8 F Ö S T U D a G U R34 m e n n i n G ∙ F R É T T a B L a ð i ð
menning
2
5
-0
5
-2
0
1
8
0
5
:1
7
F
B
0
5
6
s
_
P
0
4
2
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
5
6
s
_
P
0
4
2
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
5
6
s
_
P
0
1
5
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
5
6
s
_
P
0
1
5
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
tio
n
P
la
te
re
m
a
k
e
: 1
F
E
6
-9
E
C
4
1
F
E
6
-9
D
8
8
1
F
E
6
-9
C
4
C
1
F
E
6
-9
B
1
0
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
2
A

F
B
0
5
6
s
_
2
4
_
5
_
2
0
1
8
C
M
Y
K