Morgunblaðið - 29.12.2017, Qupperneq 65

MORGUNBLAÐIÐ TÍMAMÓT 29. 12. 2017 65
Ég var hamingjusöm yfir því að geta lifað á þessari jörð sem dóttir móður minnar. Hún kenndi mér að
ganga, kenndi mér að klæða mig í föt, hvernig ég ætti að segja nafnið mitt. Þegar ég varð aðeins eldri
kenndi hún mér að lestur bóka væri mikilvægur þáttur í lífinu. Með sínu eigin lífi kenndi hún mér að
planta fræjum, að við uppskerum eins og við sáum, kenndi mér einnig hvernig við huggum fólk þegar
það er með hryggð í huga.
Þegar ég var 22 ára byrjaði ég að skrifa skáldsögu á móðurmáli mínu, máli þar sem móðir mín var
sjálfur kjarninn. Ég skrifaði um allt sem verður til í hjarta okkar og þessum heimi, frá sorg og fegurð til
ástríðu og ástar. Ég reyndi af fremsta megni að endurskapa með orðum það sem hafði horfið. Ég skrif-
aði líka um móður mína sem gaf mér allt en stundum tók ég henni eins og einhverju sem væri sjálfsagt.
Skrifin voru mín aðferð við að hylla allt sem einu sinni var á jörðinni en er nú horfið sjónum. Ef ég hefði
alið upp dóttur myndi ég hafa kennt henni allt sem ég lærði af móður minni. Ég vildi að ég hefði gert það.
© Kyung-sook Shin. Á vegum The New York Times Syndicate.
Kyung-sook Shin
Kyung-sook Shin er kóreskur rithöfundur, bók hennar, Please Look After
Mom, vann Man Asíu-bókmenntaverðlaunin 2012 og varð hún fyrst suður-
kóreskra kvenna til að hreppa þau.
Þegar reynt hefur verið í nafni vísinda og heims-
veldis að færa landamærin enn lengra út hefur
það nær ávallt orðið á kostnað annars. Könnuðir
fyrri tíma, frá landvinningamanninum Cortes til
Cook kapteins, fóru um heiminn til þess að þenja
út yfirráðasvæði og auka þekkingu. En markmið
þeirra var ekki að uppgötva meira um heiminn;
þeir vildu breiða út heimssýn sem þegar hafði ver-
ið mótuð. Vegna þessa var leið þeirra stráð fórn-
um – hrundum samfélögum, ríkjum, dánu fólki.
Þeir háværustu segja okkur mannkynssöguna.
Og raddir heimsvaldasinna hljóma hæst, jafnvel
enn í dag. Geimfararnir í Apollo 11. þjálfuðu sig í
eyðimörkinni í vesturhluta Bandaríkjanna – sem
áður var land innborinna indjána – til þess að búa
sig undir síðustu landamærin. Í gömlum brandara
segir að indjánahöfðingi hafi beðið geimfarana
um að færa heilögum öndum sem lifðu á tunglinu
skilaboð. Hann sagði nokkur orð á sínu eigin
tungumáli og þegar geimfararnir spurðu hver
skilaboðin væru sagði höfðinginn þeim að það
væri leyndarmál milli ættflokks hans og andanna
á tunglinu. En geimförunum tókst að finna ein-
hvern sem gat þýtt skilaboðin.
Þau voru: „Ekki trúa einu einasta orði af því sem
þessir menn segja. Þeir hafa komið til að stela
landinu ykkar.“
© Oscar Murillo. Á vegum
The New York Times Syndicate.
Oscar Murillo
Oscar Murillo er listamaður og býr í
London.
Heimurinn, eins og ég þekki hann, er kominn á endastöð. Ég
loka augunum og upplifi aftur undur regnskógarins, muldrið
í ánum, skrjáfið í laufinu og aragrúa af hljóðum frá dýrunum,
skræki, söng og suð. Blossi af litum; fuglar, fiðrildi, fiskar
sem blikar á í vatninu. Apar sem næra sig uppi í trjánum.
Lyktin af rakri jörðinni og blómailmur. Sérhver tegund, sama
hve smávaxin hún er, leikur sitt hlutverk í flóknu og marg-
brotnu leikverki lífsins. Ég fer í huganum til votlendisins,
fjallanna, kóralrifanna, gullnu steppunnar. Sólin glitrar á ís
norðurheimskautssvæðanna. Furutrén sem ég klifraði upp í
þegar ég var barn. Á þessum örfáu mínútum er heimurinn
sem ég einu sinni þekkti aftur orðinn raunverulegur.
Ég opna augun með mótþróa. Umhverfis mig eru land og
vatn sem eru dauð, menguð, rænd. Náttúran eyðilögð.
Borgirnar hafa hrunið. Náttúran hefur svarað með því að
gera gagnárás á okkur mennina, sem höfum af svo mikilli
græðgi stolið auðæfum hennar, með fellibyljum, flóðum,
þurrkum, eldum og jarðskjálftum.
En allt í einu geri ég mér grein fyrir að þótt jörðin virðist
hafa verið eyðilögð er hún á lífi í huga mínum. Og ég veit um
aðra tegund fegurðar: hins óbugandi mannlega anda.
Hneigðin til græðgi og valda hefur eyðilagt fegurðina sem
við erfðum en manngæska, samúð og ást hafa ekki verið
eyðilögð. Allt það sem er fagurt í mönnunum hefur ekki verið
eyðilagt. Fegurð plánetunnar er ekki dauð en liggur í dvala,
eins og fræ dauða trésins. Við fáum annað tækifæri.
© Jane Goodall. Á vegum
The New York Times Syndicate.
Stuart Clarke
Jane Goodall
Jane Goodall er dýrafræðingur og umhverfis-
verndarsinni og gegnir stöðu friðarsendiboða fyrir
Sameinuðu þjóðirnar. Hún stofnaði Jane Goodall-
stofnunina árið 1977.
Mestu fegurðinni sem finnst á jörðinni er aðeins
hægt að lýsa í samhengi við persónuleg tengsl.
Sönn fegurð verður enn eftirminnilegri ef um er
að ræða reynslu sem deilt er með öðru fólki.
Sem veitingamaður er ég svo heppinn að
verða vitni að þessu á hverju kvöldi á veitinga-
staðnum mínum: fólk af öllu tagi, öllu þjóðerni, á
öllum aldri, tengist allt nánum böndum umhverf-
is borð. Mannleg tengsl eru einstaklega falleg
og ekkert hefur sýnt okkur það betur en reynsl-
an á árinu 2017.
Í öllum áföllum okkar, bæði af völdum náttúr-
unnar og mannanna, er það eitt sem hefur
reynst voldugra en eyðileggingin: áköf og ein-
staklega mannleg viðleitnin til að horfa hvert í
augu annars – ekki á hörundslit, stjórnmála-
skoðanir, trú eða kynhneigð – og ná sterkum
tengslum, tengja virkilega sálirnar. Viljinn til að
einhver annar sigrist á erfiðleikum; til að hjálpa
einhverjum öðrum til að komast upp úr vand-
anum þegar þeir mega sín minnst; að ná inni-
legu sambandi hvert við annað … þá erum við
að sýna hvernig við erum þegar við erum best.
© Daniel Humm. Á vegum The
New York Times Syndicate.
Daniel Humm
Daniel Humm er svissneskur veit-
ingamaður og meðeigandi Eleven
Madison Park í New York.