Morgunblaðið - 02.01.2018, Síða 6

6 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 2. JANÚAR 2018
Sigurður Bogi Sævarsson
sbs@mbl.is
Upp á ýmsu áhugaverðu verður
bryddað á árinu 2018 í tilefni af
100 ára afmæli fullveldis Íslands.
Nokkuð er síðan Alþingi skipaði
nefnd undir formennsku Einars
K. Guðfinnssonar og markast
störf hennar af þingsályktun um
hvernig minnast skuli aldar-
afmælis sjálfstæðis Íslands, það
er að 1. desember 1918 varð Ís-
land frjálst og fullvalda ríki.
Sérstaða í samfélagi þjóða
„Rauði þráðurinn í þings-
ályktuninni snýr að menningu og
tungu. Í upphafi var lagt upp
með að afmælisárið yrði byggt
upp á nýstárlegan hátt, nefndin
sjálf stæði ekki fyrir risa-
viðburðum heldur yrði dagskráin
mótuð af almenningi, fé-
lagasamtökum og stofnunum
með það að markmiði að sem
flestir upplifi sig á einhvern hátt
sem þátttakanda,“ segir Ragn-
heiður Jóna Ingimarsdóttir,
framvæmdastjóri nefndarinnar.
Svo að viðburðir afmælisárs-
ins væru sjálfsprottnir innan
ákveðins ramma var hvatt til
samstarfs, nýsköpunar og virkr-
ar þátttöku. Leitað var, segir
Ragnheiður Jóna, eftir verk-
efnum sem draga fram samlík-
ingar milli fortíðar og nútíðar og
vekja athygli á sérstöðu Íslands í
samfélagi þjóða. Fullveld-
isafmælið verður sýnilegt víða,
meðal annars í fjölmiðlum og í
gær – á nýársdag – var sýnd á
RÚV stutt mynd sem afmæl-
isnefnd hefur látið gera. Myndin
rekur aðdraganda fullveldisins,
fullveldisárið og tímabilið fram
að lýðveldisstofnun. Myndin verð-
ur svo aðgengileg á vef afmæl-
isársins. Síðan taka við viðburðir
um allt land, þeir fyrstu eru í jan-
úar. Skólarnir verða hvattir til
þátttöku og á vefnum full-
veldi1918.is er að finna allt sem
tengist afmælisárinu, dagskrá,
kennsluefni, fróðleik og svo
framvegis. Allt er þetta gert und-
ir einkunnarorðum afmælisársins
sem er Fögnum saman 100 ára
fullveldi.
Mikill áhugi í Danmörku
„Við skoðum söguna meðal
annars í gegnum verkefnin á
dagskrá afmælisársins. Sjáum
hvar við stóðum og sjáum hvar
við stöndum í dag, fögnum fram-
förum og lítum til framtíðar. Við
erum þjóð meðal þjóða sem kem-
ur glöggt fram í fjölmörgum
verkefnum á dagskrá afmælisárs-
ins sem fela í sér samstarf við
stórar stofnanir erlendis og verk-
efnum sem draga fram sérstöðu
okkar sem þjóðar, menningu
okkar og sögu,“ segir Ragnheið-
ur Jóna. Bætir við að áhugi sé á
tímamótunum erlendis, svo sem í
Danmörku. Þar ytra verður dag-
skrá af þessu tilefni. Mörg verk-
efnin eru í samstarfi við háskóla,
söfn og menningarstofnanir.
„Á síðustu 100 árum hefur
verið haldið upp á ýmis tímamót
með stórhátíðum, meðal annars á
Þingvöllum. Nú er tíðarandi ann-
ar og ekki sami grundvöllur fyrir
stórum hátíðum þar, því var far-
in sú leið að fá fólkið í landinu til
að móta dagskrá og standa að
viðburðum. Því auglýstum við
eftir viðburðum og verkefnum
sem gætu myndað dagskrá
afmælisársins og völdum um 100
verkefni af 169 innsendum til-
lögum. Verkefnin eru mis-
umfangsmikil en öll styrkja þau
ímynd sjálfstæðrar og fullvalda
þjóðar. Mörg fela í sér samstarf
einstaklinga, samtaka og stofn-
ana og svo alþjóðleg verkefni
sem sýna okkur sem jafningja
annarra í samfélagi þjóða,“ segir
Ragnheiður Jóna og bætir við:
Fullveldiskakan
„Afmælisnefnd hefur hvatt
til þátttöku og kallað eftir sam-
starfi við fjölda fólks, fyrirtæki
og félagasamtök. Sem dæmi um
þátttökuverkefni má nefna
fullveldiskökuna, en Lands-
samband bakarameistara gekk til
liðs við afmælisnefndina og ætlar
landslið bakara að þróa uppskrift
að fullveldisköku sem byggist á
gömlum uppskriftum frá upphafi
fullveldisins en verður þróuð
áfram og færð í nútímalegan
búning. Þegar kemur svo að full-
veldisafmælinu sjálfu, 1. desem-
ber, efnir ríkisstjórnin til hátíð-
arhalda og við það tilefni er
stefnt að því að frumflytja kór-
verk, ljóð og lag, sem valið verð-
ur í byrjun ársins.“
Aldarafmælis fullveldis Íslands verður minnst með ýmsu móti á árinu 2018
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Fullveldi Við erum þjóð meðal þjóða, sem kemur glöggt fram, segir Ragnheiður Jóna Ingimarsdóttir.
Þjóðin er þátttakandi
 Ragnheiður Jóna Ingimars-
dóttir er með BA-próf í nútíma-
fræði frá Háskólanum á Akur-
eyri og meistarapróf í menn-
ingarstjórnun frá Háskólanum
á Bifröst.
 Síðastliðin 11 ár hefur Ragn-
heiður Jóna starfað sem menn-
ingarfulltrúi á Norðurlandi
eystra en tók við starfi fram-
kvæmdastjóra afmælisnefndar
fullveldisins í júní sl.
Hver er hún?
Sigurður Bogi Sævarsson
sbs@mbl.is
Tilveran færist nú í hefðbundinn
takt á nýju ári og fiskiskipaflotinn
fer á miðin. Ottó N. Þorláksson RE,
ísfisktogari HB-Granda, lagði úr
höfn á miðnætti í nótt og var stefnan
sett á Reykjanesmið þar sem sækja
átti eftir karfa og ufsa í framhaldinu
að fara á þorsk á Vestfjarðamiðum,
að sögn Birkis Hrannars Hjálmars-
sonar útgerðarstjóra. Togararnir
Sturlaugur Böðvarsson AK og Eng-
ey RE leggja svo úr höfn í dag og á
morgun. Nægur afli er í vinnsluhúsi
fyrirtækisins á Granda enda var afla
landað úr þremur togurum milli há-
tíða.
Í Grindavík fara flestir togararnir
og línubátarnir sem þaðan er gerðir
út í dag og svo restin þegar líða fer á
vikuna. Þá áttu fyrstu skip Sam-
herja að leggja úr höfn strax upp úr
miðnætti og flotinn allur á líðandi
sólarhring: Kaldbakur, Björgólfur,
Margrét, Björgvin, Snæfell, Hjalt-
eyri og Anna. Miðað er svo við að
fyrsta skip komi aftur inn á fimmtu-
dag, þá með afla fyrir landvinnslu
fyrirtækisins, að sögn Kristjáns Vil-
helmssonar útgerðarstjóra.
Leita lags í loðnunni
Hefð er fyrir því að rannsóknar-
skip Hafrannsóknastofnunar fari til
loðnuleitar á fyrstu dögum nýs árs.
Ekki er hins vegar ákveðið nú hvert
eða hvenær skuli haldið á miðin, að
sögn Birkir Bárðarsonar fiskifræð-
ings. „Stóru loðnuskipin eru á leið-
inni út núna strax í vikunni og þegar
við fáum upplýsingar frá skipstjór-
unum um hvar loðna gæti helst hald-
ið sig sætum við lagi og förum þang-
að sem þau halda sig. Mér finnst þá
sennilegt að við byrjum hér milli Ís-
lands og Grænlands og förum svo
norður og austur fyrir landið,“ segir
Birkir.
Nýársflotinn er
farinn út á miðin
 Hafró leitar lags í loðnuleitinni
Morgunblaðið/Sigurður Bogi
Vertíð Línuskipið Tómas Þorvaldsson GK nær og Sighvatur GK sem Vísir
gerir út við bryggju í verstöðinni Grindavík. Vetrarvertíðin fer nú á fullt.
Töluverð flugumferð var um Kefla-
víkurflugvöll á fyrsta degi ársins.
Þannig lentu 45 farþegavélar á vell-
inum. Þar af 17 vélar á vegum Ice-
landair, 11 á vegum WOW air og 3 á
vegum Air Iceland Connect. Þá tóku
á loft frá vellinum 67 farþegavélar.
Af þeim voru 30 á vegum Icelandair,
21 frá WOW air og 2 vélar frá Air
Iceland Connect.
Ekkert fraktflug var um völlinn í
gær sem er nokkuð sérstakt en síð-
ustu vélar ársins 2017 lentu í Kefla-
vík þann 29. desember.Þá komu
tvær vélar á vegum Icelandair Cargo
til landsins og ein hóf sig til flugs
með varning sem flytja átti úr landi.
Hið sama var að segja um tvær vélar
á vegum Bluebird. Frá því félagi
kom vél frá Dublin og önnur hélt frá
félaginu til sömu borgar síðar um
daginn.
Í dag færist flugumferðin svo í
eðlilegra horf eftir þá lægð sem hún
gjarnan lendir í, ekki síst á jóladag
og nýársdag þegar mun færri vilja
vera á ferðinni en alla jafna. Þannig
verða komurnar 76 í dag og brottfar-
irnar 69.
Töluverð umferð um
Keflavík á nýársdag
Flug Oftast er mikill handagangur í
öskjunni á Keflavíkurflugvelli.
Andri Steinn Hilmarsson
ash@mbl.is
Örn Pálsson, framkvæmdastjóri
Landssambands smábátaeigenda,
segir það mjög brýnt mál að lækka
veiðigjöld á þorsk og ýsu til þess að
koma til móts við litlar og meðalstór-
ar útgerðir.
„Þetta er erfitt. Menn eru að fá of
lágt verð fyrir þorskinn og ýsuna og
hafa áhyggjur af stöðunni,“ segir
Örn. „Verðið er fimmtungi lægra í
dag en það var árið 2015 þannig að
þetta er streð. Eins og staðan er í
dag er fiskverð of lágt fyrir þessa út-
gerð.“
„Uppgjafarhljóð í mönnum“
Að sögn Arnar hefur Landssam-
band smábátaeigenda átt í samtali
við stjórnvöld um breytingar á veiði-
gjaldinu og fengið góð viðbrögð það-
an sem rímar við það sem Lilja Rafn-
ey Magnúsdóttir, formaður
atvinnuveganefndar, segir í samtali
við Morgunblaðið í dag um breyting-
ar á veiðigjaldinu með lítil og með-
alstór fyrirtæki í huga.
„Það er uppgjafarhljóð í mönnum
sem hafa verið með mjög góðan
rekstur alla tíð. Þetta er það sem
þeir eru bestir í og menn vilja stunda
þessa útgerð áfram og þess vegna er
nauðsynlegt að það komi eitthvað frá
stjórnvöldum til að létta róðurinn
hjá þessum aðilum.“
Leggja til tvær leiðir
Örn segir sambandið leggja til
tvær leiðir sem kæmu smáum út-
gerðum betur: Að veiðigjöld fari
stighækkandi eftir veiddu magni eða
að veiðigjöldum verði aflétt af fiski
sem er seldur á fiskmarkaði.
Há veiðigjöld sliga alla útgerð
 Hugmyndir LS gætu bitnað á stærri sjávarútvegsfyrirtækjum sem segja skattheimtu þegar of háa
„Atvinnugreinar sem nýta auðlindir Íslands eiga eðli málsins samkvæmt
að greiða sanngjarnt gjald fyrir nýtinguna,“ segir Heiðrún Lind Marteins-
dóttir, framkvæmdastjóri Samtaka fyrirtækja í sjávarútvegi.
„Gjaldið fyrir nýtingu auðlinda þarf að vera hóflegt og gæta jafn-
ræðis,“ segir Heiðrún Lind. „Við erum að ráðgera að árið 2018, miðað við
óbreytt veiðigjald eins og fjárlög fóru í gegnum þingið, verði skattur 58
til 60 prósent af hagnaði. Tekjuskattur 20 prósent og veiðigjald 40 pró-
sent,“ segir Heiðrún Lind. „Þetta er hátekjuskattur á sterum þetta árið
og gjaldtakan er komin langt fram úr hófi. Hún verður beinlínis skaðleg
sjávarútvegi og þar með samfélaginu öllu.“
„Hátekjuskattur á sterum“