Morgunblaðið - 28.05.2018, Page 20

20
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 28. MAÍ 2018
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Segja má aðmeirihlut-inn í höf-
uðborginni hafi
verið fallinn áður
en kosið var, þar
sem Björt framtíð var ekki
lengur í kjöri en sá flokkur
hafði fært meirihlutanum
15,6% eftir kosningarnar
2014. Hinir flokkarnir þrír í
vinstri meirihlutanum, Sam-
fylking, Vinstri grænir og Pír-
atar, voru fyrir fjórum árum
með samtals með 46,1% fylgi.
En meirihlutinn féll ekki að-
eins vegna þess að Björt
framtíð bauð ekki fram. Hann
féll líka vegna þess að vinstri-
flokkarnir þrír sem buðu fram
misstu verulegt fylgi. Þeir eru
nú samanlagt með 38,2% at-
kvæðanna, sem er fylgistap
upp á nær átta prósentustig
og það þrátt fyrir að þessir
flokkar hefðu við eðlilegar
kringumstæður átt að geta
náð til sín að minnsta kosti
hluta af fylgi Bjartrar fram-
tíðar frá kosningunum fyrir
fjórum árum.
Meirihlutinn er þess vegna
ekki bara fallinn, hann er
hruninn með brauki og
bramli. Oddviti Vinstri
grænna, Líf Magneudóttir,
orðaði þetta ágætlega á kosn-
inganótt þegar hún sagði:
„Vinstrið er að fá rassskell-
ingu.“
Og það er ekki bara
„vinstrið“ í heild sinni sem „er
að fá rassskellingu“. Það er
líka borgarstjórinn sjálfur
sem verið er að hafna með
óvenjulega afgerandi hætti.
Dagur B. Eggertsson er eini
frambjóðandi Samfylking-
arinnar sem sýndur var vik-
urnar fyrir kosningar. Sam-
fylkingin birti andlitið á
honum alls staðar sem hægt
var, jafnvel víðar, eins og
sýndi sig í Hlíðunum. Og sam-
starfsflokkarnir tveir, Píratar
og VG, sýndu honum óvenju-
lega þolinmæði þegar áróð-
ursdeild borgarinnar lagðist á
sveifina með Samfylkingunni.
Augljóst var að þeim flokkum
var ekki á móti skapi að hann
væri kynntur sem borgar-
stjóraefni áframhaldandi
vinstri meirihluta. En borg-
arstjóraefninu var hafnað og
fékk þrátt fyrir allt þetta mun
minna fylgi en oddviti Sjálf-
stæðisflokksins.
Hvað er eðlilegt að gerist
þegar meirihluta og borgar-
stjóra er hafnað með svo af-
gerandi hætti í kosningum?
Hver eru eðlileg viðbrögð við
slíkri niðurstöðu? Sá sem enn
vermir stól borgarstjóra virð-
ist telja sjálfsagt að einn til
tveir af nýju flokkunum taki
að sér hlutverk hækjunnar,
tryggi framhald
óvinsællar stefnu
hins fallna meiri-
hluta, leyfi honum
að haltra áfram og
komi þannig í veg
fyrir þær breytingar sem
borgarbúar hafa nú kallað
eftir.
Það væri sérkennilegt
metnaðarleysi nýrra fram-
boða að taka þátt í slíku og
ekki síður furðuleg framkoma
gagnvart kjósendum sem ber-
sýnilega vilja breytingar.
Annars staðar á höfuðborg-
arsvæðinu var niðurstaða
kosninganna einnig athygl-
isverð þegar horft er á stjórn-
málin eftir hægri-vinstri ásn-
um.
Á Seltjarnarnesi bæta
hægrimenn talsvert við fylgi
sitt vegna nýs framboðs þó að
Sjálfstæðisflokkurinn tapi
nokkrum prósentustigum.
Hann fær slæma kosningu
miðað við það sem hann er
vanur á Nesinu, en heldur þó
meirihlutanum og Samfylk-
ingin tapar fylgi.
Í Hafnarfirði heldur Sjálf-
stæðisflokkur óbreyttum full-
trúafjölda þrátt fyrir að missa
lítillega af fylgi, en Samfylk-
ing tapar manni og Vinstri
græn missa mikið fylgi og
tapa sínum manni. Í Hafn-
arfirði má því segja að eftir
séu aðeins tveir fulltrúar
vinstriflokkanna af ellefu bæj-
arfulltrúum.
Í Kópavogi heldur meiri-
hlutinn undir forystu Sjálf-
stæðisflokksins, sem heldur
sínum fulltrúafjölda þrátt
fyrir að tapa lítillega fylgi.
Píratar vinna mann af VG,
sem tapar sínum eina manni,
og fylgi Samfylkingar er
óbreytt.
Í Mosfellsbæ tapar Sjálf-
stæðisflokkur töluverðu fylgi
en fær þó 39% og 4 menn af 9
manna bæjarstjórn. Tapið
virðist færast yfir á Miðflokk-
inn, þar sem fyrrverandi sjálf-
stæðismaður er í fyrsta sæti
og nær kjöri. Samfylking og
Vinstri græn tapa hlutfalls-
lega mun meira fylgi en Sjálf-
stæðisflokkurinn og missa
mann, fara samtals úr 3 í 2.
Í Garðabæ bætir Sjálfstæð-
isflokkurinn við fylgi sitt og
fær 62% og 8 menn af 11
manna bæjarstjórn.
Úti um landið er myndin
ekki eins skýr vegna fjöl-
breyttari framboða. Engu að
síður er ljóst að það er mikið
til í því, líka á landsvísu, að
flokkar vinstra megin við
miðju hafi fengið skell. Það er
svo annað mál hvernig þeim
og öðrum tekst að vinna úr
stöðunni. Það mun skýrast á
næstu dögum.
Greining oddvita VG
á stöðu vinstriflokk-
anna er hárrétt}
Vinstri skellur
T
akk fyrir lýðræðið. Takk fyrir fram-
boðin. Takk fyrir umræðuna. Takk
fyrir hugrekkið. Takk öll fyrir að
taka þátt. Frambjóðendur, sjálf-
boðaliðar, starfsfólk, fjölmiðlar og
kjósendur. Lýðræðið er nefnilega ekkert sjálf-
sagt. Það er mjög stutt síðan kosningaréttur
var miklu takmarkaðri eða jafnvel ekki einu
sinni til. Konur gátu ekki kosið. Verkafólk gat
ekki kosið. Eignalausir gátu ekki kosið. Það er í
raun rosalega stutt síðan almenna viðhorfið var
að flestir skiptu ekki máli þegar átti að taka
ákvarðanir um þróun og uppbyggingu sam-
félagsins. Fáir fengu að ráða öllu og beittu því
valdi óspart í eigin þágu. Sú ósanngirni varð til
þess að fleiri kröfðust þess að fá kosningarétt,
til þess að geta líka fengið að taka ákvarðanir í
eigin þágu. Hugsjónin var að lítill minnihluti
eignamanna eða annarra forréttindahópa gæti ekki ráðið
öllu, sér í hag, þegar allir væru með rétt til þess að kjósa.
Hinn stóri meirihluti verkafólks, kvenna og annarra gæti
loksins velt af sér ofríki valdastéttanna.
Tókst það? Í grein árið 2016 rifjar Bryndís Schram upp
gamalt útvarpsviðtal um fólk sem hafði verið svipt kosn-
ingaréttinum vegna þess að það þáði styrk frá bænum. Al-
þýðuflokkurinn náði í gegn lagabreytingu á Alþingi sem
íhaldið barðist hart gegn, að þetta fólk fengi kosningarétt
á ný. Kosningarétt sem það nýtti sér til þess að kjósa
íhaldið.
Mannlegt eðli er nefnilega mjög merkilegt fyrirbæri.
Það er miklu styttra í grunnhvatir okkar en við
gerum okkur grein fyrir. Svöng manneskja
hagar sér allt öðruvísi en södd. Prófaðu bara
að fara svangur í matvörubúð að versla, þú
ferð út með allt aðrar vörur en þegar þú ert
ekki svangur. Það er mjög auðvelt að höfða til
hins djúpa mannlega eðlis, til dæmis með því
að höfða til tilfinninga fólks, fegurðarskyns,
hræðslu og svipaðra grunnhvata. Í rökræðum
er stundum nóg að einn sé djúpraddaður og
öruggur á meðan annar er óöruggur og hik-
andi. Það skiptir engu máli þótt sá óöruggi hafi
rétt fyrir sér ef hinn spúir vitleysu sinni út úr
sér umkringdur staðfestu og öryggi með sinni
styrku röddu. Þeir sem vita ekki betur, eðli-
lega örugglega af því að við erum sjaldnast
sérfræðingar í öllu, túlka slíkt öryggi sjálf-
krafa sem sannleika. Það getur meira að segja
verið að báðir hafi rangt fyrir sér.
Lýðræðið er samt frábært. Möguleikinn til þess að taka
þátt er miklu merkilegri en möguleikinn til að spilla því
með því að spila á grunnhvatir mannsins. Við Píratar berj-
umst gegn því sjónarspili sem ýmsir aðrir nota. Við krefj-
umst gagnsæis og bendum á lygarnar. Íhaldinu svíður
gagnsæisljósið og reynir að láta sem flesta fá sólgleraugu
til þess að skýla sér fyrir sannleikanum en dropinn holar
steininn og Píratar eru nú sterkari en nokkru sinni fyrr.
bjornlevi@althingi.is
Björn Leví
Gunnarsson
Pistill
Takk fyrir lýðræðið
Höfundur er þingmaður Pírata.
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjóri:
Davíð Oddsson
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Ritstjóri og framkvæmdastjóri:
Haraldur Johannessen
Brýnt að útrýma
einbreiðum brúm
BAKSVIÐ
Björn Jóhann Björnsson
bjb@mbl.is
Alls eru 1.182 brýr á þjóð-vegakerfinu í dag. Þar aferu 894 brýr á stofn- ogtengivegum, sem skiptast
í 400 einbreiðar og 494 tvíbreiðar.
Alls eru einbreiðar brýr á stofnveg-
um 182 talsins og 218 einbreiðar brýr
eru á tengivegum. Á hringveginum,
nr. 1, eru enn 39 einbreiðar brýr, en
þær voru 132 árið 1991.
Þetta er meðal þess sem kemur
fram í umfjöllun Guðmundar Vals
Guðmundssonar, forstöðumanns
hönnunardeildar Vegagerðarinar, í
nýlegum Framkvæmdafréttum
Vegagerðarinnar. Þar segir Guð-
mundur ennfremur að það sé eitt af
skilgreindum markmiðum sam-
gönguáætlunar að útrýma ein-
breiðum brúm á þjóðvegum sem hafi
meiri umferð en 200 ökutæki á sólar-
hring. Bendir Guðmundur á að mið-
að við þann mælikvarða hafi ein-
breiðum brúm fjölgað vegna mikillar
umferðaraukningar frá árinu 2012.
19 eftir frá Klaustri að Höfn
Sem kunnugt er hefur fjölgun
ferðamanna valdið aukinni umferð
og auknu álagi á vegakerfið. Þar með
hefur slysahætta aukist en nokkur
alvarleg umferðarslys hafa orðið við
einbreiðar brýr á undanförnum ár-
um.
Flestar einbreiðar brýr á hring-
veginum eru frá Kirkjubæjarklaustri
að Höfn, eða 19 talsins, og frá Höfn
til Reyðarfjarðar eru 17 slíkar brýr.
Á árunum 2000-2017 urðu 18 al-
varleg slys og 8 banaslys við
einbreiðar brýr hér á landi. Af þess-
um 26 slysastöðum hafa sjö brýr ver-
ið breikkaðar, endurbyggðar eða
settar í ræsi, að því er fram kemur í
grein Guðmundar.
Meðal banaslysa á þessu tíma-
bili má nefna við Hólá í Öræfum, árið
2015. Þar rákust saman tveir bílar á
brúnni og annar ökumannanna lést. Í
kjölfar slyssins beindi Rannsóknar-
nefnd samgönguslysa þeirri tillögu
til innanríkisráðherra að hann beitti
sér sérstaklega fyrir því að nægu fé
yrði varið til þess að ná markmiðum
samgönguáætlunar.
„Einbreiðar brýr skapa ávallt
hættu, sérstaklega á vegum þar sem
hraði er mikill. Einbreiðum brúm á
þjóðvegum landsins hefur fækkað
verulega á undanförnum áratugum
en því miður eru nú alls 698 ein-
breiðar brýr lengri en 4 metrar á
þjóðvegum landsins. Þar af eru
nokkrir tugir á hringveginum og er
meðalaldur þeirra um 50 ár. Í sam-
gönguáætlun 2011-2022 er sett það
markmið að útrýma einbreiðum
brúm á vegum með meðaltalsumferð
á dag yfir 200,“ sagði m.a. í skýrslu
rannsóknarnefndarinnar.
Stjórnvöld brugðust við og sam-
þykkti Alþingi að veita 1,6 milljarða
króna árin 2017 og 2018 í að breikka
brýr. Núna eru í byggingu þrjár brýr
sem opnaðar verða fyrir umferð á
þessu ári, þ.e. á Hólá og Stígá í Öræf-
um og brú í Berufjarðarbotni sem
mun leysa af núverandi brú. Þá er
gert ráð fyrir að framkvæmdir hefj-
ist við nýja brú á Kvíá í Öræfum í
haust. Nokkrar aðrar brýr eru á
hönnunarstigi og reiknar Vegagerð-
in með að í árslok 2019 hafi ein-
breiðum brúm fækkað um sex, fari
úr 39 niður í 33 á hringveginum.
Aukið fjármagn
Guðmundur segir við Morgun-
blaðið að umferðin hafi vissulega tek-
ið stökk síðustu árin en ekki megi
gleyma því að verulega hafi áunnist á
sl. 20 árum að fækka einbreiðum
brúm.
„Það er aukið fjármagn nú fyrir
2018 frá fyrri árum og væntingar eru
um að það haldi áfram næstu ár. Við
höfum hins vegar ekki verið að fá
mörg tilboð frá verktökum í þær
brýr sem hafa verið boðnar út síð-
ustu misserin. Þetta er tiltölulega
sérhæfður flokkur verkefna sem
krefst sérhæfðs mannskapar og oft
eru brýrnar langt frá byggð. Það
getur fælt frá,“ segir Guðmundur.
Morgunblaðið/Helgi Bjarnason
Brýr Áformað er að reisa nýja brú yfir Hornafjarðarfljót og mun hún leysa þá
gömlu af hólmi. Flestar eru þær einbreiðu frá Kirkjubæjarklaustri að Höfn.
1.182
brýr eru í þjóðvegakerfinu, þar af
182 einbreiðar á stofnvegum og 218
á tengivegum landsins.
39
einbreiðar brýr af 226 brúm
á hringveginum
132
einbreiðar brýr voru
á hringveginum árið 1991.
26
alvarleg slys og banaslys urðu við
einbreiðar brýr árin 2000-2017.
19
einbreiðar brýr eru
frá Kirkjubæjarklaustri
að Höfn í Hornafirði.
‹ EINBREIÐAR BRÝR ›
»