Verslunartíðindi - 01.06.1931, Blaðsíða 4

46
VERSLUNARTÍÐINDI
um þó því láni að fagna, að trauðla verð-
ur talið að yfir oss vofi hætta á raun-
verulegu hallæri og hungursneyð eins og
á sjer stað með ýmsum öðrum þjóðum.
Gæði lands vors til sjávar og sveitar eru
svo mörg og mikilvæg, að vjer getum
jafnan satt hungur vort, ef sæmileg fyr-
irsjá og dugur er til. En einhæft og lítt
við unandi mun núlifandi kynslóð þykja
að neyta einvörðungu kjöts, fiskjar, jarð-
arávaxtar og mjólkur, og telja fullkomið
hallæri og neyð, áður allt annað hyrfi,
sem nú er talið og með nokkurum sanni
má telja lífsnauðsynjar. Og eins og hög-
um vorum nú er háttað, mundi um skeið
eigi að vænta mikillar menningarlegrar
þróunar vorrar, ef til slíks þyrfti að taka.
Siðmenning vor mun trauðla svo djúp-
sett enn, að munnur og magi eigi um sinn
rjeði yfir andanum og knýðu hann meira
til matfangaverka en menningarstarfs.
Fyrir því er skylda hvers og eins, sem
íslendingur vill heita, hvers í sínu lagi
og allra í senn, að leggja allan hug og
krafta í það að vinna bug á þeim örð-
ugleikum, sem að steðja og ógna með
því að hefta árás vora á efnalegri og
menningarlegri þróunarbraut vorri, og
spara þar ekkert til. —
Útlendingar, sem hjer koma, töldu
löngum svo, að eitt hið furðulegasta og
íríðasta þjóðareinkenni vort væri það,
að stjettaskifting væri hjer engin, sem í
öðrum löndum var títt. Mætti svo að orði
kveða, að hjer væri konungurinn og kot-
ungurinn jafnokar, og væri slíkt vottur
þess, að þrátt fyrir alt og alt væru hjer
frjálsir menn í frjálsu landi. Það var og
svo, að þrátt fyrir ólík lífskjör og að-
stæður voru öllum jafn opnar leiðir til
menningar og dáða svo sem dugur,
greind og drengskapur unnust til. Að
vísu er þetta að mestu svo enn, að minsta
kosti á ytra borði. En á hinn bóginn er
eigi í grafgötur um það að fara, að á síð-
ustu áratugum hafa óheillavættir ís-
lensks þjóðernis gerst til þess að tæla
landslýðinn til sundrungar og mannspill-
ingar með því að lokka hann til sjer-
greiningar eftir atvinnuháttum, bygðar-
lögum og jafnvel lífsskoðunum og efna-
hag, og etja síðan hópunum saman til að
vinna hver öðrum tjón. Er svo komið, að
bólað hefir á þeirri trú, að rjettmætt
væri að neyta hverskonar tækja og tii-
þrifa, sem handbær væru, til þess að yf-
irbuga þá, sem eigi vilja fylla hóp þeirra
eða hinna, sem á einn eða annan hátt
eru sjergreindir fyrir sig. Það er gamalt
sannmæli að hvert það ríki tortímist, sem
er sjálfu sjer sundurþykt, enda þarf enga
djúpsæi til að skynja þau sannindi. Og á
tímum slíkum, sem nú eru yfir oss, er
hætta í meira lagi á, að hneigðir til og
togstreita um sjerskoðanir og sjerhags-
muni kunni að leiða til algerar glötunar
á sjálfstæði og tilveru ríkisins. Það er því
orð í tíma talað að eggja hvern og einn,
sem íslendingur vill vera, lögeggjan til
þess um sinn að fella niður allan ríg og
óvild vegna sjerskoðana og sjerhneigða,
en rjetta þeim, sem næstur er hendina
til friðsamrar og eindreginnar samvinnu
um að afstýra og ljetta þeim örðugleik-
um, sem að vífa og á eru skollnir með
hverjum þeim ráðum, sem tiltækileg eru.
Reynsla liðinna ára þúsunda hefir kent
það, að friður, eindrægni og sjálfsafneit-
un eru þau vopn, sem alla örðugleika
bíta. Viljum vjer íslendingar vera, ber
oss nú fremur en nokkru sinni að leggjast
á eitt um þetta og mun þá úr rætast, þó
óvænlega horfi.
Þótt sameiginlegt átak allra landsbúa
um sjálfsafneitun, sparneytni og gagn-
kvæma hjálpfýsi sje óbrigðult ráð til
þ essað vinna bug á yfirstandandi og að-